Đây là dự án mới nhất trong một loạt các dự án lớn trên khắp châu Phi được thiết kế nhằm tăng cường ảnh hưởng của Trung Quốc tại châu lục này, nơi nước này là đối tác thương mại và “chủ nợ” lớn nhất.

Tài trợ hoàn toàn bởi Chính phủ Trung Quốc

Địa điểm toà nhà quốc hội ở núi Hampden, cách thủ đô Harare khoảng 18 km về phía tây bắc, báo trước sự khởi đầu của một thành phố mới.

Tòa nhà có 650 chỗ ngồi sẽ thay thế tòa nhà 100 chỗ ngồi hiện tại có từ thời thuộc địa mà các quan chức Zimbabwe cho là quá nhỏ đối với 350 nhà lập pháp của đất nước. toà nhà nằm trên đỉnh đồi, là tâm điểm của khu phức hợp hình tròn hùng vĩ, được xây dựng bởi Tập đoàn Xây dựng Thượng Hải của Trung Quốc và được Bắc Kinh chi trả toàn bộ chi phí.

Các nhà thầu cho biết toà nhà này hiện đã sẵn sàng để được bàn giao. Thời gian xây dựng mất 3 năm rưỡi kể từ khi bắt đầu và sử dụng hơn 500 kỹ thuật viên Trung Quốc cùng với 1.200 công nhân địa phương.

“Không có nghi ngờ gì về việc toà nhà quốc hội mới sẽ trở thành một tòa nhà mang tính bước ngoặt ở Zimbabwe và thậm chí ở toàn bộ Nam Phi”, Giám đốc Tập đoàn Xây dựng Thượng Hải Libo Cai cho biết.

“Đây sẽ là một cột mốc quan trọng nữa cho tình hữu nghị Trung Quốc-Zimbabwe, vốn ngày càng bền chặt hơn năm này qua năm khác”, ông Cai nói thêm.

Tòa nhà có tổng diện tích 33.000 mét vuông và có hai tòa nhà chính - tòa nhà văn phòng 6 tầng và tòa nhà quốc hội 4 tầng.

Cai cho biết tòa nhà được tài trợ hoàn toàn bởi chính phủ Trung Quốc.

Kế hoạch xây dựng thành phố vệ tinh

Để giảm bớt tắc nghẽn ở thủ đô đông đúc, Zimbabwe có kế hoạch di dời các toà nhà tư pháp và hành pháp, và một số đơn vị hành chính đến khu phức hợp này. Một văn phòng và các dinh thự chính thức cho chủ tịch Hạ viện và chủ tịch Thượng viện cũng sẽ được xây dựng ở đó.

Thành phố mới sẽ trở thành nơi có ngân hàng dự trữ của đất nước, các khu ngoại ô cao cấp, khách sạn và trung tâm mua sắm.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Zimbabwe cho biết: “Nhờ sự chăm chỉ của các kỹ thuật viên Trung Quốc và Zimbabwe, toà nhà quốc hội dự kiến sẽ kích hoạt nhiều dự án lớn hơn ở khu vực núi Hampden và thúc đẩy sự phát triển của một thành phố vệ tinh mới”.

Đây là dự án mới nhất trong một loạt các dự án tương tự do Trung Quốc tài trợ trên khắp lục địa, nơi Bắc Kinh cũng đã chi tiền xây dựng các cung điện, sân vận động thể thao và trung tâm hội nghị như một phần của chiến lược ngoại giao hàng thập kỷ.

Khi Bắc Kinh lần đầu tiên bắt đầu thiết lập quan hệ ngoại giao với châu Phi từ những năm 1950 - 1970, họ đã cung cấp hỗ trợ tài chính, cho vay không lãi suất và cử các đội y tế đến đây.

Các dự án gần đây khác bao gồm Trung tâm Hội nghị Quốc tế Kenneth Kaunda, mà Nhóm Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật Quốc tế Giang Tô Trung Quốc đã bàn giao cho chính quyền Zambia vào cuối tháng 5.

Tại Ethiopia, công việc xây dựng trụ sở Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Châu Phi trị giá 80 triệu USD cũng sắp hoàn thành. Zimbabwe cũng là chủ sở hữu trụ sở Liên minh châu Phi cực kỳ hiện đại trị giá 200 triệu USD ở Addis Ababa, do Trung Quốc tài trợ và xây dựng như một "món quà cho người dân châu Phi”.

Nghiên cứu của Paul Nantulya, từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Châu Phi tại Đại học Quốc phòng Washington, đã tính toán rằng Trung Quốc đã xây dựng hoặc cải tạo 186 tòa nhà Chính phủ ở ít nhất 40 quốc gia Châu Phi từ năm 2000 đến năm 2018.

Tiềm ẩn vấn đề an ninh?

David Shinn, giáo sư tại Trường Quan hệ Quốc tế Elliott của Đại học George Washington và là cựu đại sứ Mỹ tại Ethiopia, cho biết việc xây dựng ngoại giao từ lâu đã là một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc, nhưng nó ngày càng có ý nghĩa trong những năm gần đây.

"Điều này cho phép Trung Quốc có ảnh hưởng đáng kể với các quan chức hưởng lợi từ các cơ sở. Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc thường lắp đặt tất cả các thiết bị thông tin liên lạc. Điều này làm nảy sinh các vấn đề an ninh tiềm ẩn đối với người nhận ở châu Phi”, ông Shinn nói.

Trong một cuộc tranh cãi lớn vào năm 2018, Bắc Kinh bị buộc tội nghe lén trụ sở AU.

Tờ Le Monde của Pháp dẫn nguồn tin AU ẩn danh cho biết, trong 5 năm, dữ liệu đã được chuyển hàng đêm từ các máy tính trong tòa nhà sang các máy chủ của Trung Quốc và các micrô ẩn cũng đã được tìm thấy.

Bắc Kinh bác bỏ cáo buộc là "phi lý" và vô căn cứ.

Stephen Chan, giáo sư chính trị và quan hệ quốc tế tại Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi ở London, cho biết tất cả các tòa nhà quốc hội đều có thiết kế giống nhau và phản ánh mô hình của toàn quốc hội hình tròn của Trung Quốc.

Tương tự như vậy, ông cho biết các sân bay có thiết kế giống nhau nhưng chúng gắn với các khoản vay và không phải quà tặng.

"Tuy nhiên, điều mà chính sách ngoại giao xây dựng bỏ qua là việc sử dụng các kiến trúc sư châu Phi và kiến trúc châu Phi. Nó làm mất đi sự tự lực không chỉ trong việc xây dựng cho bản thân mà còn thể hiện trong trí tưởng tượng của các kiến trúc sư giỏi nhất châu Phi”, ông Chan nói thêm

Sơn Tùng (Theo SCMP)