Khoai sâm hay còn được gọi là sâm đất, địa tàng thiên, hoàng shin cô.. là loại đặc sản nổi tiếng được trồng nhiều ở tỉnh Lào Cai. Trước kia, khoai sâm là loại cây mọc hoang trong vườn nhà, được bà con dân tộc tại nơi này trồng rất nhiều.

Trong những năm gần đây, khoai sâm trở thành một loại đặc sản nổi tiếng và ngày càng được nhiều người biết tới. Chính vì đều này, bà con tại các vùng của tỉnh Lào Cai đã trồng sâm đất nhiều hơn để thu hoạch.

Chị Vũ Thị Trang, một đầu mối thu mua và phân phối củ khoai sâm cho biết: “Khoai sâm đã bắt đầu vào mùa thu hoạch từ đầu tháng 9 nay. So với thường năm, giá khoai sâm vẫn ổn định. Mỗi ngày, tôi thu mua về từ 2 - 3 tấn củ khoai sâm. Tuy số lượng lớn nhưng bỏ sỉ tại các tỉnh thành cũng đều hết nhanh trong vòng 2 - 3 ngày”.

Theo đó, những củ sâm đất được chị Trang thu mua của bà con dân tộc Hà Nhì trồng tại xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Vùng đất này nổi tiếng với giống khoai sâm ngon ngọt, củ to và chất lượng.

Chị Trang cho hay: “Hiện tại, dưới các tỉnh và thành phố lớn đều đang rất chuộng loại khoai sâm này nên rất chạy hàng. Khách hàng của tôi có rất đông khách sỉ tại Hà Nội, Nghệ An, các tỉnh phía nam như TP. HCM, Cần Thơ, Cà Mau…”.

Thời điểm hiện tại, khoai sâm được chị Trang tới tận những vườn trồng của bà con thu mua, đặt hàng với số lượng lớn. Khoai sâm tại đây đã trở thành một loại đặc sản, tạo thêm việc làm và thu nhập cho bà con.

Khoai sâm thường được thu hoạch vào tháng 9 - tháng 11 hằng năm, mỗi năm chỉ có một mùa duy nhất và kéo dài từ 1 tới 2 tháng. Chỉ cần để củ khoai sâm ở những nơi khô thoáng là có thể bảo quản đến nửa năm, đặc biệt khi càng để lâu thì củ xuống nước ăn càng ngọt.

Chị Thái Thị Nguyệt, một đầu mối bán lẻ củ khoai sâm tại Bến Tre cho biết: “Tôi đặt hàng tại một vườn chính gốc tại Y Tý, Lào Cai. Những ngày vừa vào vụ, có hôm về chỉ được 500 kg thì 50 đơn khách chốt hết. Khoai sâm được nhiều người mua, đắt hàng vì ăn tốt cho sức khoẻ, có thể thay thế hoa quả lại có thể để được lâu nữa”.

Theo chị Nguyệt, chủ vườn nơi chị đặt hàng cho biết năm nay dân không trồng nhiều nên không có nhiều củ như năm ngoái. Theo chị Nguyệt dự báo, vài hôm nữa giá sẽ tăng lên vì cuối mùa khoai sâm hiếm hơn, hiện tại chị Nguyệt đang bán lẻ với giá từ 35.000 đồng – 39.000 đồng/kg.

Khoai sâm thường được sử dụng để ăn sống, nấu canh và chế biến thành các món ăn khác. Khi ăn sống, khoai sâm có vị ngọt mát, mọng nước và thơm. Tương tự khi chế biến các món rau, canh cũng rất ngon, ngọt và có mùi thoang thoảng của nhân sâm.

Khoai sâm hiện tại được người dân bán tại tỉnh với giá  từ 30.000 đồng/kg. Có nơi thấp nhất khoảng 25.000 đồng/kg. Tuy nhiên, khi vận chuyển xuống các tỉnh và thành phố khác, giá bán sẽ được đẩy lên cao hơn vì phí vận chuyển và đóng gói hàng.

Thời điểm này, người dân tại các vùng trồng sâm đất tỉnh Lào Cai lại tất bật đào và thu hoạch củ khoai sâm. Không chỉ người dân nhộn nhịp thu hoạch mà các thương lái, dân buôn cũng tới đây rất đông để mua khoai sâm về các vùng, tỉnh thành khác bán lại.

Bài và ảnh: Lê Trang