Sáng 10/12, Kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh Thanh Hoá khóa XVIII tiếp tục ngày làm việc thứ 2 với nhiều nội dung thảo luận quan trọng.

Theo đó, thảo luận về kết quả giám sát công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá giai đoạn 2018 - 2022, đại biểu Đỗ Ngọc Duy, Phó Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh cho biết, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Theo số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2022, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh hằng ngày ày trên địa bàn tỉnh ước khoảng 2.774 tấn/ngày đêm, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2021; trong đó, gần 3/4 lượng rác thải phát sinh thuộc khu vực nông thôn (gần 2.000 tấn/ngày đêm). Tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải hiện nay ước đạt 88,5%.

Tại Thanh Hoá, giai đoạn 2018 - 2022, chất thải rắn sinh hoạt chưa được thu gom, vận chuyển chủ yếu tập trung ở vùng sâu, vùng xa và những khu vực chưa có đơn vị cung cấp dịch vụ thu gom rác thải, người dân tự xử lý trong khuôn viên gia đình bằng hình thức đốt hoặc chôn lấp. Tuy nhiên, ở một số địa phương vẫn còn tình trạng một số rác thải chưa được thu gom, đổ ra ven đường giao thông, bờ sông, bờ mương; các loại chai, lọ, bao, bì đựng thuốc bảo vệ thực vật là rác thải nguy hại vẫn còn không ít trường hợp để lẫn với rác thải thông thường hoặc phát tán ra môi trường.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá có 33 Công ty, 24 Hợp tác xã, 91 Tổ dịch vụ thu gom và 03 hộ gia đình nhận khoán tham gia công tác thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt.

Các phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải tương đối đa dạng, từ thủ công, thô sơ đến cơ giới; trong đó: Phương tiện thu gom rác có 2.592 phương tiện (2.120 xe đẩy tay, 360 xe gom rác cải tiến, 10 xe trâu bò, 81 xe rùa, 18 xe lỗi, 03 xe ba gác); phương tiện vận chuyển rác có 358 phương tiện (64 xe ép rác, 77 ô tô tải, 104 công nông, 30 xe tự chế, 58 xe ba bánh, 5 xe kéo, 20 xe thùng).

Hiện nay, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá được thực hiện bằng công nghệ đốt, chôn lấp và một phần nhỏ được tái chế (chế biến phân bón, tái chế phế liệu). Trong đó, 6 tháng đầu năm 2022, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng phương pháp đốt chiếm 27,7%, chôn lấp chiếm 70%, tái chế chiếm 2,3%.

Trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá hiện có 26 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt được đầu tư tại 13 huyện, thị xã; các địa phương có nhiều lò đốt là Yên Định (4 lò), Hoằng Hóa (3 lò), Thọ Xuân (3 lò). Trong số 26 lò đốt, có 9 lò đốt bằng hình thức xã hội hóa, với công suất xử lý khoảng 642 tấn/ngày đêm, trong đó có 3 lò có công suất từ 100 tấn/ngày đêm trở lên (lò đốt tại thị trấn Quán Lào, Yên Định; tại Vĩnh Hòa, Vĩnh Lộc; tại Trường Lâm, Nghi Sơn).

Có 17 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt được đầu tư từ ngân sách Nhà nước, với công suất xử lý khoảng 268 tấn/ngày đêm; trong đó có 11 lò có công bì đựng thuốc bảo vệ thực vật là rác thải nguy hại vẫn còn không ít trường hợp để lẫn với rác thải thông thường hoặc phát tán ra môi trường.

Cũng theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá có 17 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt đang hoạt động.

Đáng nói, một số bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt xảy ra tình trạng ô nhiễm môi trường, có thời điểm ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân khu vực xung quanh, như: Bãi rác xã Đông Nam, huyện Đông Sơn; bãi rác phường Trung Sơn, TP Sầm Sơn; bãi rác phường Đông Sơn, thị xã Bỉm Sơn; bãi rác xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân...

Hàng ngày, lượng chất thải rắn sinh hoạt tập kết về các bãi rác này rất lớn, vượt quá sức chứa đã được xây dựng. Tại bãi rác xã Đông Nam, huyện Đông Sơn, lượng rác thải chuyển đến khoảng 400 tấn/ngày đêm; 4 ô chôn lấp đã đầy, cao hơn so với thiết kế từ 14 - 16 m, lộ thiên chỉ được phủ bạt, không được chôn lấp hợp vệ sinh; ô chứa rác số 5 mới xây dựng nhưng cũng đã quá tải.

Một số bãi chôn lấp rác thải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã được đóng cửa để chuyển sang xử lý bằng công nghệ đốt như: Bãi chôn lấp rác thải của Công ty CP Môi trường Nghi Sơn; bãi chôn lấp rác thải tại xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc; bãi chôn lấp rác thải thị trấn Quán Lào, huyện Yên Định.

Để góp phần giải quyết vấn đề này, đại biểu Đỗ Ngọc Duy, Phó Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Thanh Hoá kiến nghị nhiều nội dung quan trọng như, tăng cường công tác tuyên truyền nhằm định hướng thay đổi thói quen tiêu dùng để giảm tải lượng chất thải rắn phát sinh. Nhân rộng các mô hình phân loại rác tại nguồn để tái chế thành phân hữu cơ tại khu vực dân cư nông thôn và miền núi; tạm dừng mô hình phân loại rác thải tại khu vực đô thị cho đến khi có các nhà máy xử lý rác thải đi vào hoạt động để đảm bảo tính đồng bộ từ việc phân loại cho đến thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

Cùng với đó, cần tăng mức chi sự nghiệp môi trường cho các huyện, thị xã, thành phố; rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh để đảm bảo chính sách đủ sức hấp dẫn các nhà đầu tư.

Ngoài ra, xem xét điều chỉnh giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải, bổ sung chi phí quản lý các bãi rác theo hướng tính đủ chi phí, bảo đảm nguồn thu cho hoạt động của các đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý. Tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các chủ đầu tư dự án xử lý rác thải khẩn trương đầu tư xây dựng nhà máy, sớm đưa vào hoạt động đúng theo tiến độ được phê duyệt; nhất là các dự án trọng điểm (Khu xử lý chất thải rắn xã Đông Nam, huyện Đông Sơn; Khu xử lý chất thải rắn phường Đông Sơn, thị xã Bỉm Sơn; Khu xử lý chất thải rắn xã Quảng Minh, TP Sầm Sơn); đóng cửa, dừng hoạt động đối với các bãi chôn lấp, lò đốt rác không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, gây ô nhiễm môi trường.

Hà Anh