Các bộ luật tố tụng hiện nay không còn phù hợp?

Phát biểu trước Quốc hội sáng nay (30/3) liên quan đến các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, đại biểu Nguyễn Duy Hữu (đoàn Đắk Lắk) cho biết, hiện nay các đại biểu đều kêu rằng án kéo dài, chậm, chưa được giải quyết kịp thời, một số án bị hủy, sửa, những việc này là lỗi từ quy định của pháp luật.

"Đó chính là các bộ luật tố tụng của chúng ta hiện nay không còn phù hợp", đại biểu Hữu nói.

Đại biểu Nguyễn Duy Hữu cho biết, ông rất trăn trở và trân trọng kính mong Quốc hội, đặc biệt là Quốc hội khóa XV sẽ nghiên cứu, xem xét để có sửa đổi, bổ sung các luật về tố tụng.

"Tôi lấy ví dụ về một số chế định về hoãn phiên tòa do các đương sự xin hoãn, nguyên đơn, bị đơn xin hoãn. Bây giờ có những vụ án hàng trăm, hàng chục nguyên đơn và bị đơn người ta thay nhau xin hoãn thì đương nhiên vụ án phải kéo dài", ông Hữu nêu ví dụ.

Do đó, ông Hữu đề nghị cần nghiên cứu, xem xét. Hoặc những quy định về người được ủy quyền, người ủy quyền, người đại diện cho đương sự. Bởi vì có những đối tượng đi tù về xong nhận ủy quyền của đương sự, những đối tượng này rất là ngang ngược nhưng đương sự người ta cứ ủy quyền cho ra phiên tòa để giải quyết.

"Người này có đủ tư cách hay không thì tố tụng cũng chưa có quy định, gây rất nhiều khó khăn cho hoạt động của các cơ quan tư pháp", ông Hữu phát biểu.

Vấn đề thứ hai đại biểu Nguyễn Duy Hữu đưa ra đó là liên quan đến việc giám định. Theo ông Hữu, về giám định, nhiều bộ, ngành cũng rất tích cực nhưng cũng có bộ, ngành rất liên tục mà từ chối giám định của tòa, đặc biệt giám định về một số lĩnh vực y tế, ngân hàng, kéo dài rất nhiều.

"Có những vụ án chúng tôi phải giám định gần 1.000 hợp đồng nhưng phải kéo dài hàng năm trời. Đó là điều mà tôi cho rằng, quy định trong tố tụng của chúng ta chưa phù hợp", đại biểu Hữu cho biết.

Cùng với đó, ông Hữu cũng nêu ra vấn đề: "Chúng ta đang nói về thời đại công nghệ 4.0, thế thì bây giờ tất cả những mail, giao dịch của thẩm phán, của thư ký với đương sự có được công nhận hay không? Hay là cấp trên cho rằng, việc đó là không phù hợp quy định của pháp luật, cho nên hủy án".

Đại biểu Nguyễn Duy Hữu cho rằng trên đây là những vấn đề phải nghiên cứu, xem xét tổng thể các luật tố tụng, kể cả về Luật Hành chính, tố tụng hành chính.

Phải có 1 cơ chế bảo vệ đội ngũ thẩm phán

Thảo luận tại Quốc hội, đại biểu Nguyễn Duy Hữu cũng kiến nghị với Quốc hội cần nghiên cứu, xem xét sửa đổi luật tổ chức của các cơ quan tư pháp, như là cơ quan điều tra, Cơ quan Viện kiểm sát và tòa án.

"Hiện nay, tòa thì 4 cấp, nhưng xét xử theo 2 cấp, sơ thẩm và phúc thẩm. Hiện tại một số quy định trước đây nó rất là tiến bộ, nhưng hiện tại luật mới này không còn. Ví dụ như, quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm của cấp tỉnh là hiện nay không còn. Chính vì vậy, cho nên án của cấp huyện hiện nay là các tòa cấp cao chưa thể với tới được để kháng nghị. Cho nên, tôi đề nghị Quốc hội cũng xem xét ý này", ông Hữu phát biểu.

Đặc biệt, trong phần thảo luận của mình, ông Hữu cho rằng trong việc sửa đổi luật tổ chức các cơ quan này thì cũng cần phải có những quy định cụ thể về một cơ chế để bảo vệ đối với những người làm công tác tư pháp.

Theo đại biểu Nguyễn Duy Hữu giải thích: Hội đồng Thẩm phán Tòa án Tối cao xét xử 1 vụ án theo trình tự giám đốc thẩm thôi cũng đã áp lực rồi. Nhưng hằng ngày đều phải xét xử những vụ, thậm chí là tử hình, chung thân, rồi nguyên đơn, bị đơn, bên được, bên mất, áp lực rất là nhiều.

"Điện thoại của tôi liên tục là tin nhắn khủng bố, chửi bới, thậm chí có những lời lẽ không thể nào diễn tả được của đương sự nhắn vào và hoặc của bị cáo, thậm chí bị cáo cũng nhắn chửi, đe dọa mình. Cho nên phải có 1 cơ chế như thế nào để bảo vệ đội ngũ này", ông Hữu đề nghị.

Ông Hữu nêu dẫn chứng, có thẩm phán ở Hà Nội đã bị tạt axit, dẫn đến phải mổ mấy chục lần, phải phẫu thuật mấy chục lần. Do đó, ông kiến nghị, phải có một cơ chế như thế nào để bảo vệ đội ngũ này, ngoài việc chế độ, chính sách nhưng về mặt pháp luật cũng phải có cơ chế để bảo vệ.

"Tôi cho rằng nếu chúng ta làm được tốt những việc này thì hoạt động của cơ quan tư pháp trong thời gian tới, đặc biệt là trong nhiệm kỳ tới sẽ có hiệu quả nhiều hơn nữa và tốt hơn nữa, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với đội ngũ cán bộ này", đại biểu Hữu bày tỏ.

Phát biểu liên quan đến vấn đề chính sách cho đội ngũ thẩm phán đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cho rằng cần phải có một sự quan tâm đặc biệt.

"Xin báo cáo với Quốc hội, tôi nói một ví dụ, lương của một nghị sĩ Quốc hội và Bộ trưởng của Australia có 65.000 USD/1 năm nhưng mà lương của một thẩm phán cấp huyện là 75.000 đôla, còn lương của thẩm phán tối cao là 100.000 đôla. Điều đó có nghĩa là gì? Chúng ta đặt ra một vấn đề như thế để chúng ta suy nghĩ", ông Nhưỡng nói.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Trịnh Ngọc Phương (đoàn Tây Ninh) cho biết, khi tìm hiểu mức lương của thẩm phán, tòa án cấp tỉnh, công tác gần 20 năm, thấy rằng, mức lương của họ chỉ tương đương với mức lương của thiếu úy, của lực lượng vũ trang.

"Như vậy, mức lương của thẩm phán sơ cấp ở cấp huyện sẽ thấp hơn nhiều và có tương xứng hay không?", ông Phương nêu câu hỏi.

Ông Phương cho biết, qua tìm hiểu thêm, mức lương thẩm phán đã có nhiều ý kiến nhưng vẫn chưa có sự thay đổi. Mặt khác, theo số liệu thống kê của Báo cáo số 07, tính đến ngày 30/9/2020 là có 6.179 thẩm phán, 6.819 thẩm tra viên.

"Tôi được biết, hiện nay tòa án cấp huyện chỉ có 3 thẩm phán thì cũng kiêm nhiệm luôn là lãnh đạo. Do vậy, nếu tăng lương cho đội ngũ cán bộ này cũng không ảnh hưởng nhiều đến ngân sách nhà nước nhưng sẽ đảm bảo được mục tiêu đặt ra", ông Phương nêu ý kiến.

Quốc Trần