Theo Chương trình kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV, sáng 22/10, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược tại Hội trường. Trong các phần thảo luận, nhiều đại biểu quan tâm đến vấn đề quản lý giá thuốc.

Quản lý về giá thì phải quản lý giá của tất cả các loại thuốc

Nêu ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội cho biết, về vấn đề quản lý giá thuốc, tại dự thảo Luật nêu khái niệm về giá bán buôn thuốc dự kiến. Đây cũng là khái niệm để quản lý giá thuốc.

Cũng theo bà Trần Thị Nhị Hà, qua báo cáo nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới trong hồ sơ do Bộ Y tế trình Quốc hội, chủ yếu mô hình quản lý giá thuốc là cơ quan quản lý nhà nước quy định trần giá thuốc như ở Nhật Bản, Indonesia, Thái Lan. Dự thảo hiện nay quy định mức giá bán buôn tối đa lại do cơ sở nhập khẩu thuốc, cơ sở sản xuất thuốc quy định. Đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, quy định này có thể dẫn đến nguy cơ độc quyền thuốc trên thị trường.

Bà Hà lấy ví dụ: Trong trường hợp cơ sở nhập khẩu thuốc xác định mức giá bán buôn dự kiến rất thấp và thành lập chuỗi nhà thuốc để bán lẻ, sau đó đẩy giá thuốc tăng lên ở hệ thống bán lẻ, đây chính là kênh bán hàng trực tiếp cho người dân và người dân vẫn phải mua thuốc giá cao.

“Dự thảo quy định chỉ công bố, công bố lại giá bán buôn thuốc dự kiến với thuốc kê đơn. Vậy, một câu hỏi đặt ra đối với thuốc không kê đơn của cơ sở nhập khẩu và cơ sở sản xuất thì quản lý giá thế nào? Tôi cho rằng, khi quản lý về giá thì phải quản lý giá của tất cả các loại thuốc”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà nêu ý kiến.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà cũng cho biết, dự thảo luật có quy định, UBND cấp tỉnh “tổ chức tiếp nhận hồ sơ kê khai giá thuốc của các cơ sở kinh doanh thuốc trên địa bàn theo quy định tại Luật Giá”. Như vậy, nếu không có tiêu chí để các địa phương có thể ban hành danh sách các cơ sở kinh doanh dược phải kê khai giá sẽ dẫn đến mỗi địa phương có cách tổ chức thực hiện khác nhau.

Trong khi đó, với các tỉnh, thành có quy mô lớn như Hà Nội, quy định này tạo thêm nhiều công việc cho chính quyền địa phương, tăng gánh nặng về thủ tục cho các cơ sở kinh doanh dược khi thực hiện kê khai giá...

Từ những lý do trên, đại biểu Đoàn TP Hà Nội đề xuất Ban soạn thảo quy định tiêu chí đối với cơ sở dược phải kê khai giá thuốc để các địa phương tổ chức thực hiện. “Trong trường hợp chưa nghiên cứu đánh giá tác động, tôi đề xuất chưa thực hiện việc kê khai giá đối với cơ sở bán lẻ thuốc vì tất cả các cơ sở đều phải thực hiện niêm yết giá khi bán thuốc và phải thực hiện quy định liên thông dữ liệu trên hệ thống dược quốc gia”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà nhấn mạnh.

1 viên thuốc được quyền qua bao nhiêu tầng nấc trung gian?

Cũng nêu ý kiến về quản lý giá thuốc, đại biểu Nguyễn Công Hoàng - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên cho rằng, người dân sẽ không bao giờ mặc cả thuốc như đối với các loại mặt hàng khác, cũng giống như đại biểu Trần Thị Nhị Hà có nói về chuyện kê khai thuốc, kê khai giá thấp để sau đó đem ra bán lẻ này.

Theo ông Hoàng, sẽ không quản lý được giá thuốc nếu như không cương quyết với các đơn vị bán hàng thuốc không có liên thông giá, không công bố giá và phải có sự quản lý, giám sát, phải có chế tài.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan - Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh đánh giá, vẫn rất thiếu những định hướng về quản lý các tầng, nấc trung gian, các công ty với hàng chục nghìn công ty phân phối dược và nhà thuốc bán lẻ. “Chúng ta muốn quản lý giá thuốc nhưng chúng ta không quy định được 1 viên thuốc đó được quyền qua bao nhiêu tầng nấc trung gian, tỷ lệ lợi nhuận cho phép là bao nhiêu?”, bà Lan khẳng định.

Theo đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, nếu chỉ có trông cậy vào việc người ta tự kê khai, giá đó không thể nào nói được, cho nên ở đây sẽ lặp lại trật tự cũ và sẽ rất khó khăn. Và khi chưa định hướng quản lý được hệ thống phân phối này thì tình trạng mua bán lòng vòng, bán thuốc kê đơn thoải mái hoặc trà trộn thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn có thể xảy ra.

Quản lý giá thuốc của Việt Nam tương đối ổn định

Giải trình làm rõ về vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, thuốc là mặt hàng đặc biệt nên việc quản lý với giá thuốc cũng là một việc rất quan trọng.

“Chúng ta cũng đã nghe thấy có bài báo nói tại sao giá thuốc tăng vô tội vạ, chúng ta quản lý như vậy từ 2016 mà họ còn tăng, nếu không quản lý lúc đó "thả gà ra đuổi" cũng không thể nào quản lý được”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết.

Theo bà Lan với Luật Dược năm 2016 và Luật Giá năm 2023, quy định về quản lý giá bán buôn đã được triển khai thực hiện từ năm 2016 đến nay được đánh giá là rất hiệu quả. Góp phần cho việc quản lý giá thuốc của Việt Nam trong thời gian vừa qua nói chung tương đối ổn định.

“Lấy số liệu năm 2022 giá thuốc tăng 0,4%, trong tổng số CPI là 3,15%. Năm 2023 là 1,45%, sau dịch COVID giá tất cả các loại thuốc nguyên vật liệu đều tăng thì chúng ta tăng 1,45%, trong tổng số CPI 2,96%. Nói chung, qua các biện pháp thực hiện này chúng ta sẽ dần quản lý được giá thuốc, tránh tăng giá đột biến trên thị trường”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết.