Tại phiên thảo luận ở hội trường về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 sáng nay (7/1) trong chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 2, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; nhiều đại biểu Quốc hội đã có góp ý liên quan đến vấn đề quy hoạch báo chí.

Sáp nhập các cơ quan báo chí cần mạnh mẽ chứ không dừng ở "khuyến khích" 

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) nhất trí với những nội dung cơ bản trong báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia. Việc lập quy hoạch tổng thể quốc gia, công việc khó khăn, phức tạp và đã được chuẩn bị triển khai thận trọng, tích cực, đúng quy trình, bám sát những quy định của Luật Quy hoạch và các nghị định, nghị quyết của Chính phủ...

Góp ý cụ thể đối với định hướng phát triển các cơ sở báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình. Đại biểu đoàn Hải Dương cho biết, bản Quy hoạch đã xác định rõ ràng, chính xác và khoa học mục tiêu tổ chức sắp xếp hợp lý, tinh gọn mạng lưới cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, thông tin điện tử, thông tin đối ngoại, thông tin cơ sở và xuất bản in.

Tuy nhiên, để thực hiện tốt những định hướng đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị không nên chỉ là khuyến khích tổ chức lại, sáp nhập, hợp nhất các cơ quan báo chí các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bộ, ngành trung ương, mà cần bỏ từ "khuyến khích". Bởi, theo đại biểu nếu chỉ dừng lại khuyến khích thì tính hiệu lực và hiệu quả chưa cao.

"Trên thực tế hiện nay đang có nhiều số lượng cơ quan báo chí, theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông thì đến hết tháng 2/2022 cả nước có hơn 800 cơ quan báo chí bởi thế theo đánh giá của Bộ vẫn còn sự chồng chéo, vi phạm, cho nên việc tổ chức, sáp nhập các cơ quan báo chí là việc rất cần phải thực hiện mạnh mẽ trong thời gian tới chứ không dừng ở mức độ khuyến khích", bà Nga nhấn mạnh.

Cân nhắc phát triển các đài phát thanh - truyền hình Vùng

Cũng tham gia thảo luận liên quan đến vấn đề nêu trên, đại biểu Quốc hội Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) cho rằng, ông có quan điểm khác so với đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga. Theo ông Nghĩa, chúng ta đang khuyến khích tổ chức lại, sáp nhập, hợp nhất các cơ quan báo chí các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bộ, ngành Trung ương theo hướng đa phương tiện, đa nền tảng.

"Theo tôi thì chúng ta đã có quy hoạch báo chí, hướng đến năm 2025, hiện nay có một số đơn vị như Quảng Ninh sáp nhập Trung tâm truyền thông, Bình Phước sáp nhập Đài truyền hình với báo vào làm một. Chúng ta cần có đánh giá tác động trước khi có định hướng lớn trong sự phát triển của báo chí. Nếu như các cơ quan báo chí sáp nhập lại thì việc xây trụ sở là tốn kém hàng trăm tỉ đồng mỗi cơ quan này; Bởi đài truyền hình riêng, báo riêng, cách vận hành khác nhau mà ưu tiên thúc đẩy phải là một cơ quan, phải là đa phương tiện thì phải xây một trụ sở cùng một chỗ, mà không phải tỉnh nào cũng có nguồn lực như vậy. Quảng Ninh làm tốt nhưng các tỉnh khác thì chưa chắc", đại biểu đoàn Phú Yên nhấn mạnh.

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa đề nghị nên mạnh dạn theo hướng phát triển hình thành các đài phát thanh - truyền hình Vùng. "Chúng ta đang phát triển quy hoạch theo Vùng thì bớt được chi phí vài chục tỉ đến hàng trăm tỉ cho 1 đài ở địa phương và tính liên kết, tầm nhìn rộng mở và hiệu quả hơn rất nhiều. Điều này hơn là sáp nhập báo với đài tỉnh khiên cưỡng, có vẻ bớt được đầu mối nhưng thực ra cán bộ vẫn như vậy, hiệu quả hoạt động khó khăn hơn", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Đầu tư 20% cơ quan báo chí điện tử có ảnh hưởng lớn, 80% các cơ quan báo chí còn lại thì sao?

Về lĩnh vực báo chí, thông tin, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa cho biết, trong đề án, báo cáo của Chính phủ nêu Quy hoạch hình thành lên mạng lưới 20% cơ quan báo chí điện tử có ảnh hưởng lớn, tích cực trong xã hội để có hỗ trợ cho phù hợp. Đại biểu hoan nghênh Chính phủ đầu tư cho báo chí và đặc biệt là Chính phủ vừa rồi tổ chức Hội nghị về truyền thông chính sách. Trong đó xác định nhiệm vụ rất quan trọng truyền thông chính sách là nhiệm vụ của cơ quan Nhà nước, bộ ngành, chứ không phải là riêng các cơ quan báo chí, đây là tiếp cận rất tích cực.

"Tuy nhiên, chúng tôi băn khoăn về con số 20% các cơ quan báo điện tử lớn có ảnh hưởng được ưu tiên đầu tư này. Vậy 80% các cơ quan báo chí còn lại thì sao? Và 80% các cơ quan báo chí điện tử ấy có quan trọng hay không? Có phải nếu chúng ta phân định như thế này sẽ dẫn tới sự phân tâm và đầu tư liệu đã hiệu quả?", ông Nghĩa băn khoăn.

Theo đại biểu đoàn Phú Yên, bên cạnh đầu tư vào các cơ quan báo chí trực tiếp, với tinh thần "cần tinh chứ không phải đông" thì nên đầu tư theo đặt hàng các tác phẩm chất lượng cao. Ông Nghĩa nêu ví dụ: Như vừa rồi Truyền hình Nhân dân có tác phẩm 'Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình', đây rõ ràng là tác phẩm có sức ảnh hưởng xã hội lớn, đầu tư có tính chất chuyên sâu và những đầu tư như vậy cần khuyến khích.

Hay Ban Tổ chức Trung ương có giải Búa liềm vàng, một giải báo chí về xây dựng Đảng rất có tiếng vang. Một lĩnh vực như xây dựng Đảng nhưng khi có cuộc thi, có đánh giá, quảng bá và tự các nhà báo, phóng viên đầu tư thì có những tác phẩm chất lượng.

"Quốc hội, các đồng chí lãnh đạo Quốc hội rất quan tâm và chúng ta vừa phát động giải báo chí Diên hồng; tôi tin rằng đây cũng là giải báo chí huy động được trí tuệ của các nhà báo viết về Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Cách đầu tư, đặt hàng như vậy có lẽ cần phải ưu tiên hơn là đầu tư vào các cơ quan báo chí theo hướng rất lớn nhưng hiệu quả, thước đo xã hội phải cân nhắc hết sức thận trọng bởi nguồn lược của chúng ta không quá lớn", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Chạy grap mà vẫn comple, cà vạt thì rất vướng víu

Về trang thông tin điện tử, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa cho biết, rất hoan nghênh trong đề án Chính phủ đề xuất tích hợp mạng xã hội và trang thông tin điện tử vào cùng một giấy phép như vậy là rất hiệu quả.

"Hiện chúng ta đang tách riêng khi mạng xã hội được phép comment, bình luận nhưng không được phép đưa thông tin lên, nhưng trong khi đó trang thông tin điện tử thì ngược lại. Chúng ta tự hạn chế tác động xã hội của chúng ta trong khi mạng xã hội của nước ngoài không bị chế tài này", ông Nghĩa phát biểu.

Đại biểu cũng cho biết, các quan báo chí đang đưa lên mạng thông tin của mình nhưng rất lo lắng là các comment của bạn đọc thì chúng ta không quản lý được. Do đó hầu hết các cơ quan báo chí phải đóng comment lại, nếu như vậy có thể bài rất hay nhưng không nổi lên trang mạng điện tử ví dụ như facebook, từ đó, sức tác động, ảnh hưởng bị hạn chế.

"Do đó tôi rất mong cơ quan quản lý báo chí quan tâm đến vấn đề này, chúng ta cạnh tranh các thế mạnh, đưa thông tin lên mạnh mẽ, sẵn sàng comment đa chiều để có sự cạnh tranh tích cực hơn. Tôi nghĩ đã lên mạng xã hội thì phải có phương thức linh hoạt hơn, chứ nếu mà chạy grap mà vẫn comple, cà vạt thì rất vướng víu", đại biểu đoàn Phú Yên đề nghị.