Giáo dục mà không có giá trị trung thực thì có cải cách mấy cũng bằng thừa

Sáng nay (1/6), phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước năm 2021, tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2022, đại biểu Quốc hội Đinh Thị Ngọc Dung (đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) đã có góp ý vào lĩnh vực giáo dục.

Theo đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, giáo dục là vấn đề cốt lõi để phát triển đất nước và ổn định an sinh xã hội. Một xã hội sẽ không phát triển nếu thiếu nhận thức và không có nền giáo dục tốt hay giáo dục mà không có giá trị trung thực, thì có cải cách mấy cũng bằng thừa. Đó là những vấn đề mà người dân quan tâm.

Đáng chú ý, bà Đinh Thị Ngọc Dung cho biết, vấn đề học phí và kinh phí đào tạo trong thời kỳ kinh tế nói chung đang bất ổn từ nhiều khía cạnh và được rất nhiều bậc phụ huynh, nhân dân quan tâm.

Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung đặt câu hỏi: Tại sao lại tăng kinh phí, học phí đào tạo, các khoản phí khác, tùy từng trường, từng nơi ở các cấp bậc thấp hay siết chặt đầu vào ở các cấp bậc mà đầu ra lại buông lỏng? và cho rằng, các bậc tiểu học, trung học cơ sở hay phổ thông trung học cần có cơ chế, giải pháp giảm học phí ở mức thấp nhất, hỗ trợ tốt nhất cho các em vì trẻ em dưới 18 tuổi cần có môi trường nhận thức và học tập để phát triển.

"Có chăng, chúng ta nên nghiên cứu ở cấp bậc cao hơn đó là đại học và sau đại học. Điều chỉnh ở khung bậc này vì đó là thế hệ trên 18 tuổi, các em có thể tự định hướng và có trách nhiệm với cuộc sống của mình", bà Dung nêu ý kiến.

Một vấn đề nữa ở cấp bậc đại học được đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung kiến nghị đó là, nên "thu hút" ở đầu vào và "siết chặt" ở đầu ra. Bà Dung nêu thực tế, việc thi tuyển khắt khe ở đầu vào nhưng đầu ra lại buông lỏng dẫn đến chất lượng không đảm bảo và không có chọn lọc và sàng lọc.

Tại thảo luận, bà Đinh Thị Ngọc Dung cũng cho rằng áp lực học tập từ nhà trường, từ gia đình các em học sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tự kỷ, trầm cảm với nhiều vấn đề sinh lý khác cho học sinh, sinh viên hiện nay. Điều đáng buồn hơn, tỷ lệ học sinh trầm cảm, tự kỷ hay gần đây có nhiều vụ việc tự tử có liên quan đến điểm số và thành tích vẫn không ngừng tăng, dẫn tới những vụ việc xót xa tâm và hệ lụy trong xã hội. "Vô hình chung, phải chăng chúng ta đang tạo ra áp lực cho giới trẻ từ nhiều phía", bà Dung nêu vấn đề.

Theo đại biểu đoàn Hải Dương, giáo dục ở Việt Nam đang thiếu đi những mô hình trải nghiệm, thiếu những lớp học ngoại khóa gần gũi thiên nhiên, gắn kết với tự nhiên, thiếu đi những không gian xanh hoạt động ngoài trời chung. Trong khi, thay vào đó là những mô hình quy hoạch, các dịch vụ kinh doanh quán xá như: Game, bia hơi, karaoke hay những nhà hàng mọc lên ở mọi nơi mà không có khôn gian xanh theo quy chuẩn. Giới trẻ thiếu đi sự vận động tự nhiên ngoài trờ mà thay vào đó là những không gian gò bó cùng những áp lực, thành tích ảo, chỉ tiêu ảo do gia đình và nhà trường tạo ra.

"Tôi thiết nghĩ, học tập không chỉ từ phía gia đình, nhà trường mà còn ở cả xã hội. Do vậy, cần xây dựng mô hình công cộng nhiều hơn để giải tỏa vấn đề áp lực đến trường. Việc học tập và vui chơi chung và cộng đồng là rất cần thiết trong việc kích thích tương tác và phát triển khả năng tư duy sáng tạo và giải trí của giới trẻ, từ đó tránh được những áp lực từ nhiều phía cho học sinh, phụ huynh và thầy cô", đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung nói.

Cần lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học

Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận liên quan đến lĩnh vực giáo dục, đại biểu Quốc hội Vương Quốc Thắng (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam) bày tỏ quan tâm đến vai trò của đại học đối với phát triển bền vững, thịnh vượng, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó có tự chủ đại học.

Đại biểu Vương Quốc Thắng cho rằng, thời gian qua, tự chủ đại học đã thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước với nhiều kết quả tích cực; làm thay đổi và phát triển nhanh chóng các trường đại học nhưng vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần được xem xét một cách tổng thể và kịp thời tháo gỡ.

Theo ông Vương Quốc Thắng, thời gian tới, cần có khung pháp lý rõ ràng về vai trò chỉ đạo, quản trị và điều hành giữa Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban giám hiệu nhà trường để tránh sự chồng chéo và tạo ra xung đột không đáng có, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình.

Đại biểu đoàn Quảng Nam khẳng định, "tự chủ đại học và trách nhiệm giải trình" là hai mặt không thể tách rời, thiếu trách nhiệm giải trình sẽ dễ biến tự chủ thành tự trị. Có hai công cụ quan trọng để thực hiện trách nhiệm giải trình, đó là kiểm định chất lượng giáo dục và công khai, minh bạch thông tin hoạt động của trường đại học.

Nhấn mạnh tự chủ đại học là một vấn đề liên ngành, liên bộ, đại biểu Vương Quốc Thắng đề nghị, để tạo ra sự đột phá trong tự chủ đại học, Chính phủ nên cân nhắc lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học để giải quyết triệt để các vướng mắc và tạo ra động lực giúp các trường đại học tự chủ thực chất.

Gia Phát