Đại tá Lê Trọng Giác, nguyên Phó Giám đốc kiêm Chỉ huy Trưởng Cảnh sát Công an tỉnh Thanh Hoá là người tổng chỉ huy trong cuộc tấn công vào hang ổ của Hiền “đầu bạc” trong suốt 2 ngày đêm (từ 12 đến 14/9/1990) bắt trọn cả băng cướp trên gồm 23 tên. Dù đã nghỉ hưu nhiều năm nhưng Đại tá Lê Trọng Giác vẫn nhớ như in những chi tiết trong chuyên án năm ấy.

Gần 35 năm sau khi vụ án khép lại, người ta vẫn không hết rùng mình, tự hỏi vì sao một sinh viên đại học lại có thể trở thành tướng cướp, reo rắc bao nỗi kinh hoàng cho dân anh, chị giới đào vàng ở miền núi xứ Thanh

Đại tá Lê Trọng Giác kể lại, Hiền “đầu bạc” có tên khai sinh là Nguyễn Mạnh Hiền, sinh năm 1965, tại Cẩm Sơn, Cẩm Thủy, Thanh Hóa. Hiền vốn rất thông minh, học giỏi, là sinh viên của Đại học Kinh tế quốc dân. Do trên đầu có một mảng tóc trắng nên mọi người là Hiền “đầu bạc”.

Trong quá trình học ở Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hiền đánh nhau, gây thương tích nên bị đuổi học. Sau khi bị đuổi, Hiền không về quê, mà tìm đến Lũng Cao, Bá Thước, để tìm cơ hội đổi đời. Tại đây, Hiền tụ tập một số đối tượng đầu gấu, có tiền án, tiền sự gây ra một số vụ cướp trên địa bàn. Hiền bị TAND tỉnh Thanh Hóa tuyên phạt 8 năm tù giam về tội cướp tài sản.

Tuy nhiên, khi mới thụ án được 1 năm, Nguyễn Mạnh Hiền đã trốn thoát và quay trở lại bãi vàng ở vùng rừng núi hoang vu thuộc xã Lũng Cao, huyện Bá Thước để cướp bóc, để ẩn náu. Sau cuộc nổ súng đánh chiếm bãi Kịt, Hiền "đầu bạc" chính thức độc chiếm quyền khai thác vàng với nhiều hang có trữ lượng vàng khá lớn như hang Bương, hang Máu Chó, hang Công Cộng... Để phục vụ hoạt động tội phạm, Hiền xây dựng băng nhóm của mình thành một tổ chức hoạt động chặt chẽ, có người làm hậu cần, cấp dưỡng,…

Lũng Cao là xã gồm 3 làng Son, Bá, Mười, còn gọi là Kịt Toong Hoong, là vùng núi cao, rừng sâu, địa thế rất hiểm trở. Có thời điểm, khoảng 2.000 – 3.000 người kéo đến đây đào đãi vàng gây phức tạp về an ninh trật tự. Đặc biệt, từ khi Nguyễn Mạnh Hiền và đồng bọn đến chiếm các bãi vàng thì tình hình càng phức tạp hơn.

Trước tình hình trên, Công an tỉnh Thanh Hóa đã thành lập một tổ công tác do đích thân Đại tá Lê Trọng Giác dẫn đầu đã khảo sát thực tế, lên phương án đấu tranh.

Sau chuyến khảo sát trên, lực lượng chức năng tổ chức truy quét các nhóm đào đãi vàng, trong đó có nhóm của Hiền “đầu bạc”. Các đối tượng đã dùng vũ khí nóng chống trả quyết liệt nên cuộc vây bắt không thành công.

Đại tá Lê Trọng Giác nhớ lại, không ngại khó, không chùn bước, Công an tỉnh Thanh Hóa đã báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh; đề nghị Tổng cục Cảnh sát hỗ trợ đấu tranh. Đại tá Vũ Tất Bính, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự đã được điều vào Thanh Hóa bàn phương án đấu tranh.

Ngày 5/9/1990, Ban Chỉ huy Cảnh sát nhân dân Thanh Hóa đã tổ chức họp triển khai phương án tấn công với băng nhóm tội phạm của Hiền “đầu bạc”. Yêu cầu được đặt ra là việc tấn công phải đảm bảo chắc thắng nhưng hạn chế được mức thấp nhất thương vong.

Đại tá Lê Trọng Giác kể lại tại cuộc họp trên, lực lượng chức năng đã thống nhất một số phương án, trong đó UBND huyện Bá Thước viết thư kêu gọi Nguyễn Mạnh Hiền và đồng bọn đầu thú; vận động người nhà của nhóm đối tượng trên cảm hóa, thuyết phục chúng đầu hàng; cho phép cán bộ, chiến sỹ làm nhiệm vụ nếu đối tượng chống trả sẽ nổ súng. Sau vận động không thành công, ngày 6/9/1990, lực lượng chức năng quyết định tấn công truy quét hang ổ của Hiền “đầu bạc”.

Theo đó, một mũi công tác tấn công phía Tây Bắc do đồng chí Nguyễn Văn Tỵ, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự chỉ huy, phối hợp với Huyện đội Bá Thước và Cảnh sát hình sự Hòa Bình tấn công từ phía Hòa Bình, có nhiệm vụ “xua” các đối tượng chạy khỏi hang ẩn náu và chặn bắt các đối tượng bỏ trốn về phía Hòa Bình.

Mũi thứ 2 do đồng chí Tạ Minh Đức chỉ huy, gồm Công an, Quân đội và Công an xã Lũng Cao tấn công phía dưới, khi tổ Tây Bắc “xua” đối tượng chạy khỏi hang sẽ chặn bắt.

Ngày 12/9/1990, các cán bộ, chiến sĩ tập kết ở bến phà La Hán, thuộc huyện Bá Thước, cách Lũng Cao khoảng 50km rồi đi bộ vào. Đồng chí Tạ Minh Đức trực tiếp chỉ huy mũi này nên đã chia lực lượng thành 5 mũi tấn công. 17 giờ bắt đầu xuất kích từ trụ sở, mỗi người đều được phát súng, 1 gói mì tôm rồi lên đường, đến khoảng 21 giờ thì đến bến phà La Hán về xã Lũng Cao.

Đại tá cho biết, đi bộ gần 50km dưới trời mưa tầm tã, đá tai mèo sắc nhọn đâm rát thịt nhưng ai cũng quyết tâm. 3 giờ sáng 13/9/1990 đã đến được phía dưới hang, dùng dây đu lên bao vây chặn tại các cửa hang. Khi tổ công tác ở Hòa Bình nổ đạn hơi cay, các đối tượng tháo chạy khỏi hang, chúng tôi đã tổ chức chặn bắt.

Riêng Hiền “đầu bạc” bỏ trốn. Truy kích đến sáng hôm sau, một cháu bé nhìn thấy Hiền ẩn náu trong một nhà dân đã bí mật rỉ tai một cán bộ trong đoàn. Nhờ đó, lực lượng đã bắt giữ được hắn khi Hiền đang trốn trên trần nhà của một cán bộ xã.

Bắt được Hiền "đầu bạc" tổ công tác vô cùng vui mừng, Đại tá Lê Trọng Giác đã chỉ đạo một tổ công tác dẫn giải đối tượng này về trụ sở.

Cùng ngày 14/9/1990, lực lượng chức năng đã bắt được toàn bộ ổ nhóm của Hiền gồm 23 đối tượng, thu 2 súng AK, 1 súng K54, 20 quả mìn, 1 lựu đạn, hơn 100 viên đạn, nhiều dao găm và các tang vật khác.

Gần 35 năm qua, có lẽ đây là chuyên án để đời nhất đối với Lê Trọng Giác bởi đã bắt giữ được toàn bộ đối tượng, thu số lượng lớn vũ khí và đặc biệt không có chiến sỹ nào bị thương, hy sinh, tuyệt đối an toàn. 

Hà Anh