Cơ sở hình thành giá phải mang tính thị trường

Phát biểu tham luận, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, mặc dù dự thảo Luật quy định khá chi tiết, nhiều nội dung, nhiều vấn đề, tuy nhiên vẫn mang tính hành chính. Trong khi đó, yếu tố thị trường trong quan hệ xử lý về giá chưa thể hiện được nhiều, hơi thiên về vấn đề quản lý nhà nước và đặt ra những quy tắc mang tính quản lý nhà nước nhiều hơn.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lâm Thành nhấn mạnh, trong dự thảo Luật chỉ đưa ra những quy định để bảo đảm các quy trình hình thành, vận hành và quản lý yếu tố về giá. Quản lý nhà nước liên quan những vật tư, hàng hóa, thiết bị mà Nhà nước phải kiểm soát, phải bình ổn. Luật phải tạo ra hành lang pháp lý để cho các tổ chức, các hội, các đơn vị hoạt động liên quan về giá và để thực hiện được trong nền kinh tế thị trường và quy định để xử lý những tranh chấp liên quan đến giá. Trong khi đó, dự thảo Luật quy định thiên về vấn đề hành chính, hoạt động của Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan là không phù hợp, chưa phù hợp với kinh tế thị trường.

Vị Đại biểu Quốc hội đoàn Thái Nguyên đề nghị phải làm rất rõ nội hàm khái niệm hàng hóa, dịch vụ thiết yếu và quy định thêm những vấn đề trong trường hợp đặc biệt sẽ có những hàng hóa bình thường, thông dụng trở thành thiết yếu. Đại biểu nhấn mạnh, phải làm rất rõ những vấn đề khái niệm để có thể định hình được hàng hóa nào mà Nhà nước phải kiểm soát, Nhà nước phải định giá cả và hàng hóa nào để cho thị trường tự xử lý. Ngoài ra, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cũng cho rằng cần bổ sung khái niệm về giá bán; rà soát để làm rõ khái niệm về giá thị trường, yếu tố hình thành giá… cần được chuẩn lại theo những lý thuyết về kinh tế.

Góp ý cụ thể về các nội dung khái niệm cần được chuẩn hóa, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân (TP.Hồ Chí Minh) bày tỏ băn khoăn về khái niệm giá trong dự thảo Luật. Đại biểu nhấn mạnh khái niệm giá là khái niệm trung tâm, là xuất phát điểm của luật. Tuy nhiên, khái niệm giá, khái niệm cơ sở hình thành giá được thể hiện trong dự thảo lại không mang tính thị trường.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân phân tích, dự thảo Luật quy định: Giá thị trường là giá hàng hóa, dịch vụ hình thành do các yếu tố chi phối và vận động của thị trường.

Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân, trong quy định này không có chữ quan hệ cung cầu, thiếu chữ giá cả hình thành trên quan hệ cung cầu. Do đó, đề nghị viết lại theo tinh thần giá thị trường là: Giá cả hàng hóa, dịch vụ được hình thành trên cơ sở quan hệ cung cầu phù hợp với chất lượng và giá trị sử dụng hàng hóa và khả năng chi trả của người mua, phụ thuộc tương ứng với chất lượng và giá trị sử dụng hàng hóa, khả năng chi trả người mua.

Liên quan đến khái niệm yếu tố hình thành giá, Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cũng cho rằng dự thảo quy định bị ngược về logic hình thành giá, không đúng với quy luật thị trường. Do đó, đề nghị viết lại thành: Cơ sở hình thành giá là quan hệ cung cầu và khả năng chi trả của người tiêu dùng thể hiện ở các tham số sau: Một là, số người cung cấp hàng hóa, dịch vụ ở quy mô, tính chất thị trường. Hai là, quy mô người mua và khả năng chi trả người mua cũng khác nhau. Ba là, thông tin về hoạt động thị trường, về chất lượng giá cả.

Cần cơ chế kiểm soát, đảm bảo minh bạch trong thẩm định giá

Trong khi đó, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức (TP.Hồ Chí Minh) phân tích, qua nghiên cứu các vụ án vi phạm về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, một trong những vấn đề nổi lên là việc thẩm định giá, thổi giá cao, đặc biệt là với thiết bị y tế. Đại biểu cho rằng, tình trạng trên xảy ra do có lỗ hổng trong quy định pháp luật ở Luật Giá hiện hành.

Nhận thức điều đó, cơ quan soạn thảo đã sửa đổi các điều khoản này để khắc phục những bất cập hiện hành, cụ thể ở Điều 47, Điều 53. Tuy nhiên, Đại biểu cho rằng cần có quy định chặt chẽ hơn nữa về nghĩa vụ, trách nhiệm của thẩm định viên.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức nêu rõ, cần có cơ chế kiểm soát, đảm bảo chặt chẽ trong việc cung cấp thông tin giữa các bên liên quan trong vấn đề thẩm định giá. Bên cạnh đó, dự thảo Luật quy định, thẩm định viên về giá có nghĩa vụ giải trình hoặc bảo vệ Báo cáo kết quả thẩm định giá do mình thực hiện với khách hàng thẩm định giá hoặc bên thứ ba được sử dụng Báo cáo kết quả thẩm định giá theo hợp đồng thẩm định giá khi có yêu cầu; giải trình Báo cáo kết quả thẩm định giá do mình thực hiện với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có yêu cầu theo quy định của pháp luật.

Đại biểu cho rằng, để bảo vệ cán bộ, tránh trường hợp xảy ra các vụ việc vi phạm, cần quy định bắt buộc phải báo cáo kết quả thẩm định giá, chứ không phải chỉ có báo cáo khi yêu cầu, để đảm bảo hậu kiểm đầy đủ chặt chẽ trong thẩm định giá, phòng ngừa trường hợp thông đồng thao túng giá gây hậu quả nghiêm trọng.