Sự thay đổi rõ rệt trong thái độ của các bên đã xuất hiện sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin, người ra lệnh cho quân đội của mình vào Ukraine vào ngày 24/2, cho biết Moscow đã sẵn sàng thảo luận về quy chế trung lập cho nước láng giềng.

Trưởng đoàn đàm phán của Ukraine, Mykhailo Podolyak, cho biết Kiev đang tìm kiếm các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Zelenskyy và Putin. Trước đó, tờ Financial Times cho rằng hai bên đã vạch ra một dự thảo kế hoạch hòa bình 15 điểm.

Ba nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán nói với tờ báo này rằng thỏa thuận bao gồm một lệnh ngừng bắn được tuyên bố; chính phủ Ukraine tuyên bố trung lập; Kiev chấp nhận các giới hạn về lực lượng vũ trang của mình; và các lực lượng của Putin rút khỏi đất nước.

Thỏa thuận cũng sẽ yêu cầu Kiev chính thức từ bỏ tham vọng gia nhập NATO và không sở hữu các căn cứ quân sự hoặc vũ khí nước ngoài. Đổi lại, họ sẽ nhận được sự bảo vệ từ các đồng minh, chẳng hạn như Mỹ, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, Podolyak đã tuyên bố trên Twitter rằng đó chỉ là yêu cầu từ phía Nga đưa ra để đàm phán, chứ không phải những điều khoản mà các bên đã thống nhất: "Một cách ngắn gọn. Đó là một dự thảo, trong đó thể hiện quan điểm yêu cầu của phía Nga. Không có gì hơn. Phía Ukraine có lập trường của riêng mình". Tuy nhiên, ông cũng xác nhận một số yếu tố của dự thảo thỏa thuận, bao gồm "lệnh ngừng bắn, rút quân Nga và đảm bảo an ninh từ một số quốc gia".

Trong khi đó, phát biểu trong ngày hội đàm trực tuyến thứ ba liên tiếp, Ngoại trưởng Lavrov khẳng định có "một số hy vọng về sự thỏa hiệp", nhấn mạnh 2 điểm chính đang được đưa ra bàn: một là Nga tìm cách đảm bảo Ukraine duy trì tình trạng trung lập, có nghĩa là nước này sẽ không bao giờ gia nhập NATO. Hai là Ukraine tìm kiếm các đảm bảo an ninh được "xác minh hợp pháp".

Tổng thống Zelenskyy gần đây dường như cũng đã thừa nhận rằng Ukraine sẽ không trở thành một thành viên của NATO. Trưởng đoàn đàm phán của Ukraine Podolyak nói thêm rằng thay vào đó, nước này chỉ có thể đồng ý với “một phiên bản đặc biệt của sự trung lập với các đảm bảo an ninh phi giao thức và đã được xác minh hợp pháp”.

Trong một tuyên bố trên Telegram, ông nói: "Ukraine chưa bao giờ là một quốc gia quân phiệt tấn công hoặc có kế hoạch tấn công các nước láng giềng". Trước đó, chính quyền Tổng thống Nga Putin cũng đã yêu cầu Ukraine loại trừ vô thời hạn khả năng gia nhập NATO.

Cụ thể hơn, Điện Kremlin cho biết các bên đang thảo luận về tình trạng của Ukraine tương tự như của Áo hoặc Thụy Điển, các thành viên của Liên minh châu Âu song nằm ngoài liên minh quân sự NATO. Ngoại trưởng Lavrov cũng nói thêm rằng: "Các cuộc đàm phán không dễ dàng vì những lý do rõ ràng. Tuy nhiên, vẫn có một số hy vọng đạt được một thỏa hiệp".

Ba tuần sau chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, quân đội Nga đã bị chặn lại ở các cửa ngõ của thủ đô Kiev và vẫn chưa kiểm soát được bất kỳ thành phố lớn nhất nào của Ukraine. Theo Liên Hợp Quốc, đã có hơn 3 triệu người phải sơ tán khỏi Ukraine và hàng trăm dân thường thiệt mạng kể từ khi xung đột xảy ra vào ngày 24/2.

Hoàng Anh (theo Reuters, TASS)