Bị tạm giữ vì có hành vi dàn xếp đấu thầu

Mới đây, Công an TP Tam Kỳ (Quảng Nam) vừa tạm giữ khẩn cấp với Giám đốc Ban quản lý (BQL) Dự án Đô thị huyện Thăng Bình Lê Hữu Vũ và Phó giám đốc Công ty CP Tư vấn - Kỹ thuật Xây dựng Đại Bình An Trần Thanh Dũng.

Hai ông bị tạm giữ vì có hành vi dàn xếp đấu thầu, vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Thông tin điều tra ban đầu, từ năm 2013 đến nay, ông Trần Duy Dũng liên kết với một số đối tượng thành lập các công ty để tham gia và dàn xếp các gói thầu xây dựng bằng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách tại địa bàn Quảng Nam.

Ông Dũng thành lập Công ty CP Tư vấn - Kỹ thuật Xây dựng Đại Bình An (Công ty Đại Bình An) vào năm 2013; Thành lập Công ty TNHH Thiết kế Xây dựng Thiên Long vào năm 2014 (ngưng hoạt động vào năm 2018); Thành lập Công ty Trường Phát Quảng Nam vào năm 2020, Giám đốc là ông Đào Hữu Nuôi; Thành lập Công ty Tư vấn Đấu thầu qua mạng Quảng Nam vào năm 2021, giám đốc là ông Nguyễn Thanh Châu.

Đến năm 2021, ông Dũng biết thông tin huyện Thăng Bình chủ trương xây dựng 2 dự án Trường Tiểu học Nguyễn Chí Thanh (xã Bình Lãnh) và Trường THCS Lê Quý Đôn (thị trấn Hà Lam) từ nguồn ngân sách nhà nước nên đến liên hệ với ông Vũ để xin trúng thầu.

Cả hai sau đó đã sắp xếp để Công ty Đại Bình An trúng thầu, đồng thời trích lại 10% giá trị gói thầu này cho Ban quản lý Dự án Đô thị huyện Thăng Bình theo yêu cầu của ông Vũ.

Sau khi đăng tải thông tin mời thầu có 3 công ty gồm: Công ty Đại Bình An, Công ty Vương Trùng Dương và Công ty Địa chính BD tham gia mua hồ sơ dự thầu. Ông Dũng tìm cách liên hệ giám đốc hai công ty nhằm mục đích xây dựng hồ sơ không đúng yêu cầu để Công ty Trường Phát Quảng Nam chấm rớt, qua đó để Công ty Đại Bình An trúng thầu (giảm 40 triệu đồng mỗi công trình).

Dù 2 công ty bỏ giá giảm thầu cao hơn Công ty Đại Bình An (150 triệu đồng) nhưng bị chấm rớt. Công ty Đại Bình An đã trúng 2 gói thầu với tổng giá trị khoảng 10 tỷ đồng.

Gây hậu quả nghiêm trọng có thể khởi tố vụ án, khởi tố bị can

Đối với vụ việc này, Tiến sĩ - Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính Pháp nhận định: Nếu có căn cứ cho thấy hành vi được xác định là vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng thì việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can là có căn cứ.

Phân tích thêm, Luật sư Đặng Văn Cường cho biết, quy định của Luật đấu thầu thì lựa chọn nhà thầu cần bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Trong đó, Điều 6 Luật Đấu thầu quy định về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu. Nhà thầu nộp hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các nhà thầu tư vấn lập hồ sơ, đơn vị thẩm định. Nhà thầu tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các bên như chủ đầu tư, bên mời thầu; Các nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ...

Nhà thầu tư vấn giám sát thực hiện hợp đồng phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với nhà thầu thực hiện hợp đồng, nhà thầu tư vấn kiểm định gói thầu đó. Nhà đầu tư tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các bên như, nhà thầu tư vấn đấu thầu, nhà thầu tư vấn thẩm định dự án đầu tư, cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bên mời thầu...

Những quy định này đảm bảo tính công khai, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động đấu thầu, tránh nguy cơ thông thầu, đảm bảo cho nhà nước lựa chọn được nhà thầu có chất lượng, giá cả hợp lý, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Cũng theo Luật sư Đặng Văn Cường, hành vi dàn xếp dự thầu, thoả thuận với nhau về giá bỏ thầu là vi phạm tính công khai, minh bạch, khách quan trong hoạt động đấu thầu, là hành vi thông thầu gây thiệt hại đến tài sản của nhà nước, vi phạm về chế độ quản lý tài sản nhà nước, gây bất bình đẳng trong xã hội, làm giảm sút niềm tin của người dân với các cấp chính quyền. Bởi vậy, hành vi vi phạm này sẽ bị xử lý hình sự theo Điều 222 Bộ luật hình sự năm 2015.

Như vậy, theo quy định của pháp luật thì các hành vi vi phạm Luật đấu thầu như: Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu; Thông thầu; Gian lận trong đấu thầu; Cản trở hoạt động đấu thầu; Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu; Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu; Chuyển nhượng thầu trái phép mà gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 222 BLHS với hình phạt có thể tới 12 năm tù.

Luật sư Đặng Văn Cường cho biết thêm, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hành vi vi phạm quy định về đấu đến mức phải xử lý hình sự như: Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, còn có những sơ hở thiếu sót trong việc mời thầu, nhận hồ sơ thầu, chấm thầu, kiểm soát trong quá trình tổ chức đấu thầu.

Quá trình thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu chưa được triển khai hiệu quả ở nhiều địa phương, một bộ phận cán bộ suy thoái về đạo đức, lối sống, tham ô, nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ để trục lợi. Việc thanh tra, kiểm tra, phát hiện xử lý với các vi phạm với nhóm tội phạm về chức vụ chưa kịp thời, còn có những khó khăn, bị cản trở vì các mối quan hệ, vị trí công tác của người vi phạm.

Ngoài ra, các đối tượng vi phạm có chức vụ, có hiểu biết và nhiều mối quan hệ nên luôn tìm cách che giấu hành vi và gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc phát hiện và xử lý vi phạm.

Theo Luật sư Đặng Văn Cường, để đấu tranh có hiệu quả với tình hình tội phạm thì phải tìm ra nguyên nhân, điều kiện phạm tội để thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm loại bỏ nguyên nhân, điều kiện phạm tội thì mới kiểm soát được tình hình.