Áp lực cung cấp nhiên liệu cho xe tải, xe lửa và tàu thủy thúc đẩy ngành công nghiệp đang đẩy mức phí bảo hiểm mua ngay đắt đỏ ở châu Âu. Bên cạnh việc công nhân đình công đòi lương tại các nhà máy lọc dầu của Pháp kéo dài hơn ba tuần, châu lục này đang phải vật lộn để sẵn sàng cho lệnh cấm nhập khẩu từ nhà cung cấp chính là Nga. Trong khi đó, Hoa Kỳ có lượng tồn kho theo mùa thấp nhất trong dữ liệu bắt đầu từ năm 1982 khi bước vào mùa đông.

Bức tranh năng lượng “hỗn loạn” cùng với giá năng lượng cao ngất trời là điều châu Âu đã và đang trải qua, nhưng điều tồi tệ hơn nữa có thể xảy đến. Các quan chức trong chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thúc ép các nhà sản xuất nhiên liệu cắt giảm xuất khẩu ra nước ngoài và “trừng phạt” họ vì dự trữ dầu diesel thấp.

“Thị trường đang rất khan hiếm hàng, mức dự trữ dầu diesel của khách hàng đang ở mức cực kỳ thấp. Tôi cũng không biết bây giờ thì kiếm đâu ra thêm nguồn cung được nữa. Dầu diesel là động lực cho các ngành sản xuất và vận tải nên sự thiếu hụt này sẽ làm suy yếu nền kinh tế”, chuyên gia Gary Ross của hãng tư Black Gold Investors nhận định.

Giá dầu diesel tăng bất ngờ

Có thời điểm trong tuần này, các thương nhân đã một đống tiền để mua dầu diesel, lên tới 160 USD/tấn so với 24 USD/tấn một tháng trước để có được một chiếc xà lan tải nhiên liệu đường bộ ở châu Âu. Đây là dấu hiệu của việc lượng hàng tồn kho khan hiếm.

Ở New York, thị trường vật chất rất eo hẹp nên phí bán loại dầu này cũng tăng lên đáng kể. Thị trường đã ở trong một mô hình giao dịch có xu hướng tăng trưởng chậm hơn từ tháng 8 năm ngoái. Cơ cấu này có nghĩa là người bán đang mất tiền khi họ nắm giữ nguồn cung cấp.

Thị trường thường chuyển sang xu hướng tăng trưởng ngược lại khi giá tương lai cao hơn vào giữa năm, khuyến khích các nhà cung cấp tích trữ hàng tồn kho vào mùa hè trước mùa thu hoạch và mùa nóng.

Diesel là động cơ của nền kinh tế toàn cầu. Nó được sử dụng để vận chuyển, sưởi ấm và các quy trình công nghiệp, có nghĩa là giá cả tăng có thể nâng mọi thứ từ giá sưởi ấm một ngôi nhà đến giá thành của hàng hóa hoàn thiện.

Mark Williams, giám đốc nghiên cứu về dầu ngắn hạn tại WoodMackenzie Ltd., cho biết: “Ở cấp độ kinh tế vĩ mô, việc giá dầu diesel tăng cao hơn làm tăng lạm phát và giảm tăng trưởng kinh tế”. Khi giá dầu diesel tăng, chi phí hàng hóa nói chung được chuyển cho người tiêu dùng".

Hồi chuông đáng báo động

Theo hãng tin Bloomberg, dầu diesel đang tăng giá chóng mặt trong bối cảnh lạm phát cùng cuộc khủng hoảng nhiên liệu trên thế giới, qua đó ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế toàn cầu.

Tình trạng thị trường có thể gióng lên hồi chuông cảnh báo ở Berlin, Paris - và thậm chí cả Moscow. Ngay cả trong tháng trước, châu Âu đã nhập khẩu 2/5 động cơ diesel từ Nga. Về phần mình, Nga tiếp tục gửi khoảng 80% các chuyến hàng nhiên liệu đến châu Âu.

Với sự thiếu hụt các tàu chở dầu chuyên dụng được thiết kế đặc biệt để đi trên băng cho phép xuất khẩu từ các cảng Biển Baltic của Nga vào mùa đông cũng là vấn đề nan giải.

Thị trường năng lượng đã rơi vào nhiều “cung bậc hỗn loạn khác nhau” kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra làm lộ rõ sự không chắc chắn về tương lai của các dòng dầu diesel. Nhưng với lệnh cấm của EU - một hình phạt cho cuộc chiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin - ngày càng gần hơn, các cuộc đình công ở Pháp không phải là thứ mà thị trường cần.

Trong đó, hoạt động công nghiệp bắt đầu vào cuối tháng 9 đã trở nên tồi tệ đến mức chính phủ Pháp đã yêu cầu những công nhân đình công để được phân phối nhiên liệu. Gần một phần ba số trạm đổ xăng của nước này đã phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt tại một thời điểm trong tuần này.

Vào cuối tuần, hàng loạt các hành động đình công của công nhân đã giảm bớt. Công nhân tại các nhà máy ở Pháp của gã khổng lồ năng lượng Exxon Mobil Corp. (Mỹ) đã bình tĩnh, mặc dù nhà máy lọc dầu của TotalEnergies SE ở Normandy vẫn bị phong tỏa.

Helge Andre Martinsen, nhà phân tích dầu cao cấp tại DNB Bank ASA, cho biết: Dầu diesel đang rất khan hiếm vì thế việc truy lùng nhập khẩu đang diễn ra rất phổ biến, tất nhiên sẽ rất khắc nghiệt.

Lê Na (Theo Bloomberg)