Dấu tích "bể xương người" khổng lồ giữa trung tâm Hà Nội

Thứ tư, 12/07/2023 06:49 AM - 0 Trả lời

(CLO) Ngay giữa trung tâm Hà Nội, có một "bể xương người" khổng lồ bên trong khuôn viên Nghĩa trang Hợp Thiện (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Đây là dấu tích để lại của nạn đói năm 1945 (Ất Dậu). Ước tính nơi đây chôn cất hàng chục nghìn bộ hài cốt của đồng bào Việt Nam.

Nạn đói năm 1945 (Ất Dậu) đã lấy đi tính mạng của hơn 2 triệu người dân Việt Nam và tới ngày hôm nay ở giữa thủ đô Hà Nội, còn sót lại một chứng tích của những ngày tháng đen tối đó dù quá khứ đã dần chìm vào quên lãng. 

Dấu tích còn lại của nạn đói năm 1945 ở Hà Nội đó là một "bể xương" khổng lồ hay hố chôn tập thể được người dân thủ đô quy tập hài cốt về từ năm 1951. Rồi cái chứng tích duy nhất về nạn đói khủng khiếp chưa xa ấy bị bỏ hoang cho đến khi những cơn lốc đô thị hóa ập đến…

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 1

Cổng chính dẫn vào khu tưởng niệm Hợp - Thiện - Linh - Đài tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Lịch sử Việt Nam ghi nhận con số 2 triệu người chết vì đói được lan tỏa khắp cả miền Trung lẫn miền Bắc vào năm 1945. Trong tài liệu của Viện Sử học nói rất chi tiết nạn đói kinh hoàng này. Cụ thể, khắp các địa phương Quảng Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hải Phòng… mọc lên không biết bao nhiêu bãi tha ma từ những hố chôn tập thể như Cồn Ma, mả Quán, gò Ma… Tuy nhiên, hố chôn tập thể lớn nhất là ở chính giữa thủ đô Hà Nội. 

Theo người dân sinh sống tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng cho biết, trên thực tế thì ở khu vực này có tới 2 "bể xương" chứ không phải là một bể. "Bể xương" lớn nhất hiện nằm dưới bia tưởng niệm. Còn bể xương nhỏ với diện tích khoảng 50m2 hiện nay nằm lẫn với phần móng của nhà dân. 

Chia sẻ với phóng viên, ông Đặng Văn Tuyến (người trông nom khu di tích Nghĩa trang Hợp Thiện) cho biết: "Năm 2005 tôi nghỉ hưu thì về đây trông nom luôn khu nghĩa trang này. Tính đến nay cũng gần 20 năm nhưng không có sách vở nào cũng như cá nhân nào thống kê được có bao nhiêu bộ hài cốt được chôn trong "bể xương" này. Người ta chỉ ước lượng với con số lên đến hàng chục nghìn người xấu số. Hàng năm vẫn có rất nhiều đoàn khách trong nước và nước ngoài đến thắp hương. 

Công việc của tôi tại khu tưởng niệm này là dọn dẹp, làm vệ sinh sạch sẽ khuôn viên, hương khói cho những đồng bào Việt Nam xấu số nằm tại đây. Đồng thời mở cửa hàng ngày để cho du khách thập phương tới tham quan, hương khói", ông Đặng Văn Tuyến cho biết. 

Ngoài ra, ông Tuyến cho biết thêm, khu di tích này từng được tôn tạo lần đầu tiên vào năm 2003, khi đó cố Thủ tướng Phan Văn Khải về thắp hương, sau đó mãi tới năm 2013 tiếp tục tôn tạo mở thêm đường để đi vào khu tưởng niệm. Đến hiện tại, nơi đây đang chuẩn bị được các cấp chính quyền lên kế hoạch thực hiện việc tôn tạo lại. 

Hình ảnh tại Nghĩa trang Hợp Thiện tại Hà Nội 

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 2

Biển chỉ dẫn vào Khu tưởng niệm đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói năm 1945 tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 3

Khuôn viên bên trong khu tưởng niệm có chứa "bể xương" lớn nhất Hà Nội.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 4

Khu tưởng niệm các người dân chết trong nạn đói năm 1945 nhìn từ trên cao.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 5

Phía trên bể xương là bia tưởng niệm với dòng chữ: "Nơi an giấc ngàn năm của đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945". Bên dưới là "bể xương" được ốp gạch hoa, trên bày trí gọn gàng. Phần nổi của "bể xương" nằm trên mặt đất. Còn phần chìm sâu dưới lòng đất khá sâu và rộng.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 6

Vào đầu những năm 90, nấm mồ khổng lồ này còn nằm lộ thiên. Trước tình hình đó, nấm mồ khổng lồ đã được người dân chung tay xây dựng thành bể kiên cố chỉ để lại một lỗ thông âm - dương.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 7

Theo ông Đặng Văn Tuyến (71 tuổi), ngày xưa nấm mồ tập thể này có tên là nghĩa trang Hợp Thiện nhưng sau đó do nhiều thay đổi, các hộ dân xung quanh đã làm nhà và dần dần mảnh đất bị co hẹp lại còn như khu tưởng niệm hiện nay. Đến năm 2013, nghĩa trang được tôn tạo, mở thêm một cổng phía đường Minh Khai.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 8

Ông Tuyến cũng cho biết thêm, nơi đây có hàng chục nghìn đồng bào chết trong nạn đói năm 1945 không bia mộ, được mai táng trong một nấm mồ tập thể.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 9

Trong khuôn viên nghĩa trang Hợp Thiện có một không gian tưởng niệm nhắc nhở thế hệ trẻ bước chân tới phải ghi nhớ đến một giai đoạn lịch sử của đất nước.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 10

Cố Thủ tướng Phan Văn Khải tới thăm nghĩa trang Hợp Thiện năm 2003.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 11

Hình ảnh người dân vận chuyển quy tập hài cốt của đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945.

dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 12
dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 13
dau tich be xuong nguoi khong lo giua trung tam ha noi hinh 14

Người dân đào móng xây bể mộ quy tập hài cốt đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945.

Tin và ảnh: Trung Nguyễn

Tin mới

Trao đổi nghiệp vụ giữa Báo Hải Dương và Báo Quảng Ngãi

Trao đổi nghiệp vụ giữa Báo Hải Dương và Báo Quảng Ngãi

(CLO) Chiều 2/4, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Quảng Ngãi (1975 - 2025), đoàn công tác của Báo Hải Dương đã tới thăm và có buổi trao đổi nghiệp vụ với Báo Quảng Ngãi.

Nghề báo
Cuộc thi vẽ tranh “Ngôi nhà mơ ước” năm 2025: Tổng giải thưởng lên hơn 300 triệu đồng

Cuộc thi vẽ tranh “Ngôi nhà mơ ước” năm 2025: Tổng giải thưởng lên hơn 300 triệu đồng

(CLO) Ngày 2/4, Tạp chí Trẻ em Việt Nam chính thức phát động cuộc thi vẽ tranh “Ngôi nhà mơ ước” năm 2025 với chủ đề “Đô thị xanh hạnh phúc”. Tổng giá trị giải thưởng lên tới hơn 300 triệu đồng.

Nghề báo
Hà Nội lập Tổ công tác đánh giá dự án xây dựng 2 Khu NƠXH tại huyện Đông Anh

Hà Nội lập Tổ công tác đánh giá dự án xây dựng 2 Khu NƠXH tại huyện Đông Anh

(CLO) UBND TP Hà Nội quyết định thành lập Tổ công tác đánh giá Hồ sơ đăng ký thực hiện 02 Dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở xã hội (NƠXH) Tiên Dương 1 và xây dựng Khu nhà ở xã hội Tiên Dương 2, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh.

Tin tức
Khu công nghiệp Dốc Đá Trắng ra đời phải thông minh, hiện đại và bền vững

Khu công nghiệp Dốc Đá Trắng ra đời phải thông minh, hiện đại và bền vững

(CLO) Phó Thủ tướng Mai Văn Chính mong muốn Khu công nghiệp Dốc Đá Trắng (tỉnh Khánh Hòa) ra đời phải là khu công nghiệp thông minh, hiện đại và bền vững, hình thành các hệ sinh thái công nghiệp - đổi mới sáng tạo - đô thị - dịch vụ - công nghệ cao; đảm bảo phát triển hài hòa với cộng đồng, hạ tầng cơ sở và phát triển kinh tế tri thức cho địa phương.

Tin tức
Quảng Ninh cần chủ động sắp xếp bộ máy theo tinh thần 'vừa chạy, vừa xếp hàng'

Quảng Ninh cần chủ động sắp xếp bộ máy theo tinh thần 'vừa chạy, vừa xếp hàng'

(CLO) Về thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị Quảng Ninh tiếp tục chủ động triển khai các nhiệm vụ theo chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương trên tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng" trong công tác tinh gọn, sắp xếp bộ máy.

Tin tức
Môn thi nào “mới” trong kỳ thi lớp 6 trường trọng điểm tại Hải Dương?

Môn thi nào “mới” trong kỳ thi lớp 6 trường trọng điểm tại Hải Dương?

(CLO) Ngày 2/4, theo thông tin từ UBND thành phố Hải Dương, bài đánh giá năng lực vào lớp 6 trường THCS trọng điểm năm học 2025 - 2026 sẽ có thêm môn tiếng Anh.

Giáo dục
Hải Dương công khai danh sách 47 khu đất đấu giá đợt 1/2025

Hải Dương công khai danh sách 47 khu đất đấu giá đợt 1/2025

(CLO) Ngày 2/4, thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Dương, Sở này vừa ban hành thông báo công khai kế hoạch, danh mục các khu đất thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất năm 2025 (đợt 1) trên địa bàn tỉnh.

Đời sống
Dự báo thời tiết ngày 3/4: Bắc Bộ ấm dần, Nam Bộ nắng nóng

Dự báo thời tiết ngày 3/4: Bắc Bộ ấm dần, Nam Bộ nắng nóng

(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn, ngày 3/4, Bắc Bộ tăng nhiệt nhẹ, sáng sớm sương mù, trưa chiều giảm mây trời nắng. Khu vực Nam Bộ nắng nóng, có nơi trên 35 độ, chiều tối có mưa rào và dông vài nơi.

Môi trường và cuộc sống
Nghệ thuật độc đáo qua 75 bức tranh vải của Họa sĩ Trần Thanh Thục

Nghệ thuật độc đáo qua 75 bức tranh vải của Họa sĩ Trần Thanh Thục

(CLO) Ngày 2/4, triển lãm “Nghe vải kể chuyện” đã diễn ra tại Bảo Tàng Mỹ Thuật Việt Nam. Đây là triển lãm cá nhân lần thứ ba của họa sĩ Trần Thanh Thục, người đã dành 45 năm theo đuổi nghệ thuật hội họa trên vải cắt dán - một thể loại hiếm gặp.

Đời sống văn hóa
Trưng bày 'Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa' tại Bảo tàng Tiền Giang

Trưng bày 'Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa' tại Bảo tàng Tiền Giang

(CLO) Trưng bày “Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa - Tiền Giang 2025” giới thiệu hơn 200 hiện vật, trải đều trên các dòng gốm.

Đời sống văn hóa
Áp dụng quy chuẩn kỹ thuật cho trụ sạc xe điện: Thời gian áp dụng ngắn, doanh nghiệp kêu khó

Áp dụng quy chuẩn kỹ thuật cho trụ sạc xe điện: Thời gian áp dụng ngắn, doanh nghiệp kêu khó

(CLO) Dù hiện nay Thông tư ban hành quy chuẩn kỹ thuật về trụ sạc xe điện mới chỉ đang là dự thảo, tuy nhiên dự kiến có hiệu lực từ 15/6, tức là khoảng hơn 2 tháng nữa. Nhiều ý kiến cho rằng thời gian áp dụng tương đối ngắn.

Kinh tế vĩ mô
Mũ bảo hiểm “rởm” tràn lan vỉa hè Hà Nội

Mũ bảo hiểm “rởm” tràn lan vỉa hè Hà Nội

(CLO) Chỉ từ 30.000 đồng, bạn đã có thể sở hữu một chiếc mũ bảo hiểm bắt mắt trên vỉa hè Hà Nội. Nhưng đằng sau mức giá “hạt dẻ” ấy là những chiếc mũ mỏng manh, sẵn sàng vỡ tan khi va chạm,

Tin tức
Trước năm 2030 sẽ đầu tư xây dựng 9 dự án đường sắt quốc gia

Trước năm 2030 sẽ đầu tư xây dựng 9 dự án đường sắt quốc gia

(CLO) Tin từ Cục Đường sắt (Bộ Xây dựng), dự kiến sẽ có 9 dự án đường sắt quốc gia trên toàn mạng lưới được khởi công xây dựng trong giai đoạn từ nay đến năm 2030.

Giao thông
Hệ thống KRX sẽ chính thức vận hành từ ngày 5/5/2025, HOSE điều chỉnh lịch áp dụng bộ chỉ số

Hệ thống KRX sẽ chính thức vận hành từ ngày 5/5/2025, HOSE điều chỉnh lịch áp dụng bộ chỉ số

(CLO) Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) thông báo hệ thống công nghệ thông tin KRX dự kiến sẽ được đưa vào vận hành chính thức từ ngày 5/5/2025. Để đảm bảo quá trình chuyển đổi hệ thống diễn ra an toàn, một số bộ chỉ số chứng khoán sẽ được điều chỉnh thời điểm hiệu lực sang ngày 28/4.

Kinh doanh - Tài chính
Cao tốc Bắc - Nam: Bốn dự án thành phần sẽ thông xe đúng dịp 30/4/2025

Cao tốc Bắc - Nam: Bốn dự án thành phần sẽ thông xe đúng dịp 30/4/2025

(CLO) Bốn dự án thành phần thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021–2025 được lên kế hoạch đưa vào khai thác trong dịp lễ 30/4/2025. Tuy nhiên, khối lượng thi công còn nhiều, thời tiết bất lợi đang đặt ra thách thức lớn cho các ban quản lý dự án trong việc hoàn thành đúng tiến độ.

Dự án - Đầu tư
Ghi danh 'Hội chùa Tây Phương' vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ghi danh 'Hội chùa Tây Phương' vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

(CLO) Sáng 02/04/2025 (ngày 5/3 âm lịch), tại Di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương, UBND huyện Thạch Thất đã long trọng tổ chức Lễ công bố Quyết định ghi danh “Hội chùa Tây Phương” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; đồng thời kỷ niệm 10 năm 34 pho tượng được công nhận Bảo vật quốc gia và khai hội chùa Tây Phương năm 2025.

Đời sống văn hóa
Bình Luận

Tin khác

Nghệ thuật độc đáo qua 75 bức tranh vải của Họa sĩ Trần Thanh Thục

Nghệ thuật độc đáo qua 75 bức tranh vải của Họa sĩ Trần Thanh Thục

(CLO) Ngày 2/4, triển lãm “Nghe vải kể chuyện” đã diễn ra tại Bảo Tàng Mỹ Thuật Việt Nam. Đây là triển lãm cá nhân lần thứ ba của họa sĩ Trần Thanh Thục, người đã dành 45 năm theo đuổi nghệ thuật hội họa trên vải cắt dán - một thể loại hiếm gặp.

Đời sống văn hóa
Trưng bày 'Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa' tại Bảo tàng Tiền Giang

Trưng bày 'Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa' tại Bảo tàng Tiền Giang

(CLO) Trưng bày “Hội ngộ gốm Nam Bộ xưa - Tiền Giang 2025” giới thiệu hơn 200 hiện vật, trải đều trên các dòng gốm.

Đời sống văn hóa
Ghi danh 'Hội chùa Tây Phương' vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ghi danh 'Hội chùa Tây Phương' vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

(CLO) Sáng 02/04/2025 (ngày 5/3 âm lịch), tại Di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương, UBND huyện Thạch Thất đã long trọng tổ chức Lễ công bố Quyết định ghi danh “Hội chùa Tây Phương” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; đồng thời kỷ niệm 10 năm 34 pho tượng được công nhận Bảo vật quốc gia và khai hội chùa Tây Phương năm 2025.

Đời sống văn hóa
Liên hoan phim quốc tế TP HCM lùi ngày tổ chức sang năm 2026

Liên hoan phim quốc tế TP HCM lùi ngày tổ chức sang năm 2026

(CLO) Liên hoan phim quốc tế TP HCM lần thứ hai sẽ lùi thời gian tổ chức vào năm 2026 thay vì năm 2025 như dự kiến trước đó.

Đời sống văn hóa
Gần 500 nghệ nhân, diễn viên tham gia Liên hoan Văn nghệ quần chúng và Dân ca Phú Thọ

Gần 500 nghệ nhân, diễn viên tham gia Liên hoan Văn nghệ quần chúng và Dân ca Phú Thọ

(CLO) Ngày 02/04, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ đã tổ chức khai mạc Liên hoan Văn nghệ quần chúng và Dân ca Phú Thọ. Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch phục vụ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ 2025.

Đời sống văn hóa
Rực rỡ sắc đỏ hoa gạo ở ngôi chùa cổ ngoại thành Hà Nội

Rực rỡ sắc đỏ hoa gạo ở ngôi chùa cổ ngoại thành Hà Nội

(CLO) Dịp đầu tháng 4 hàng năm, cây gạo đỏ ở chùa Thầy (huyện Quốc Oai, Hà Nội) lại đua nhau bung nở khoe sắc đỏ sáng rực cả một vùng trời, thu hút nhiều người dân và du khách tới tham quan, chụp hình.

Đời sống văn hóa
Phát động cuộc thi vẽ tranh 'Ngôi nhà mơ ước' 2025

Phát động cuộc thi vẽ tranh 'Ngôi nhà mơ ước' 2025

(CLO) Sáng 02/4/2025 tại Hà Nội, Tạp chí Trẻ em Việt Nam tổ chức lễ phát động cuộc thi vẽ tranh “Ngôi nhà mơ ước” năm 2025 với chủ đề “Đô thị xanh hạnh phúc”.

Đời sống văn hóa
Kẻ gian lợi dụng việc chùa Vẽ bị cháy để lừa đảo

Kẻ gian lợi dụng việc chùa Vẽ bị cháy để lừa đảo

(CLO) Trang Facebook “13 Hạnh Đầu Đà” kêu gọi phát tâm tu sửa, xây dựng lại chùa Vẽ là hành vi lừa đảo, nhằm chiếm đoạt tiền của phật tử và người dân.

Đời sống văn hóa
Điều tra vụ phá hoại bia cổ trấn yểm gần chùa Cầu Hội An

Điều tra vụ phá hoại bia cổ trấn yểm gần chùa Cầu Hội An

(CLO) Công an đã tiếp nhận điều tra vụ việc tấm bia cổ trấn yểm dưới gốc cây đa gần chùa Cầu ở TP Hội An bị phá hoại.

Đời sống văn hóa
Đặc sắc đêm khai hội chùa Thầy năm 2025

Đặc sắc đêm khai hội chùa Thầy năm 2025

(CLO) Tối 01/04/2025, UBND huyện Quốc Oai long trọng tổ chức Lễ khai hội chùa Thầy - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và khai mạc Tuần văn hóa, du lịch, xúc tiến thương mại năm 2025 thu hút số đông người dân cùng du khách thập phương về tham dự.

Đời sống văn hóa