(CLO) Ngay giữa trung tâm Hà Nội, có một "bể xương người" khổng lồ bên trong khuôn viên Nghĩa trang Hợp Thiện (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Đây là dấu tích để lại của nạn đói năm 1945 (Ất Dậu). Ước tính nơi đây chôn cất hàng chục nghìn bộ hài cốt của đồng bào Việt Nam.
Nạn đói năm 1945 (Ất Dậu) đã lấy đi tính mạng của hơn 2 triệu người dân Việt Nam và tới ngày hôm nay ở giữa thủ đô Hà Nội, còn sót lại một chứng tích của những ngày tháng đen tối đó dù quá khứ đã dần chìm vào quên lãng.
Dấu tích còn lại của nạn đói năm 1945 ở Hà Nội đó là một "bể xương" khổng lồ hay hố chôn tập thể được người dân thủ đô quy tập hài cốt về từ năm 1951. Rồi cái chứng tích duy nhất về nạn đói khủng khiếp chưa xa ấy bị bỏ hoang cho đến khi những cơn lốc đô thị hóa ập đến…
Cổng chính dẫn vào khu tưởng niệm Hợp - Thiện - Linh - Đài tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Lịch sử Việt Nam ghi nhận con số 2 triệu người chết vì đói được lan tỏa khắp cả miền Trung lẫn miền Bắc vào năm 1945. Trong tài liệu của Viện Sử học nói rất chi tiết nạn đói kinh hoàng này. Cụ thể, khắp các địa phương Quảng Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hải Phòng… mọc lên không biết bao nhiêu bãi tha ma từ những hố chôn tập thể như Cồn Ma, mả Quán, gò Ma… Tuy nhiên, hố chôn tập thể lớn nhất là ở chính giữa thủ đô Hà Nội.
Theo người dân sinh sống tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng cho biết, trên thực tế thì ở khu vực này có tới 2 "bể xương" chứ không phải là một bể. "Bể xương" lớn nhất hiện nằm dưới bia tưởng niệm. Còn bể xương nhỏ với diện tích khoảng 50m2 hiện nay nằm lẫn với phần móng của nhà dân.
Chia sẻ với phóng viên, ông Đặng Văn Tuyến (người trông nom khu di tích Nghĩa trang Hợp Thiện) cho biết: "Năm 2005 tôi nghỉ hưu thì về đây trông nom luôn khu nghĩa trang này. Tính đến nay cũng gần 20 năm nhưng không có sách vở nào cũng như cá nhân nào thống kê được có bao nhiêu bộ hài cốt được chôn trong "bể xương" này. Người ta chỉ ước lượng với con số lên đến hàng chục nghìn người xấu số. Hàng năm vẫn có rất nhiều đoàn khách trong nước và nước ngoài đến thắp hương.
Công việc của tôi tại khu tưởng niệm này là dọn dẹp, làm vệ sinh sạch sẽ khuôn viên, hương khói cho những đồng bào Việt Nam xấu số nằm tại đây. Đồng thời mở cửa hàng ngày để cho du khách thập phương tới tham quan, hương khói", ông Đặng Văn Tuyến cho biết.
Ngoài ra, ông Tuyến cho biết thêm, khu di tích này từng được tôn tạo lần đầu tiên vào năm 2003, khi đó cố Thủ tướng Phan Văn Khải về thắp hương, sau đó mãi tới năm 2013 tiếp tục tôn tạo mở thêm đường để đi vào khu tưởng niệm. Đến hiện tại, nơi đây đang chuẩn bị được các cấp chính quyền lên kế hoạch thực hiện việc tôn tạo lại.
Hình ảnh tại Nghĩa trang Hợp Thiện tại Hà Nội
Biển chỉ dẫn vào Khu tưởng niệm đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói năm 1945 tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Khuôn viên bên trong khu tưởng niệm có chứa "bể xương" lớn nhất Hà Nội.
Khu tưởng niệm các người dân chết trong nạn đói năm 1945 nhìn từ trên cao.
Phía trên bể xương là bia tưởng niệm với dòng chữ: "Nơi an giấc ngàn năm của đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945". Bên dưới là "bể xương" được ốp gạch hoa, trên bày trí gọn gàng. Phần nổi của "bể xương" nằm trên mặt đất. Còn phần chìm sâu dưới lòng đất khá sâu và rộng.
Vào đầu những năm 90, nấm mồ khổng lồ này còn nằm lộ thiên. Trước tình hình đó, nấm mồ khổng lồ đã được người dân chung tay xây dựng thành bể kiên cố chỉ để lại một lỗ thông âm - dương.
Theo ông Đặng Văn Tuyến (71 tuổi), ngày xưa nấm mồ tập thể này có tên là nghĩa trang Hợp Thiện nhưng sau đó do nhiều thay đổi, các hộ dân xung quanh đã làm nhà và dần dần mảnh đất bị co hẹp lại còn như khu tưởng niệm hiện nay. Đến năm 2013, nghĩa trang được tôn tạo, mở thêm một cổng phía đường Minh Khai.
Ông Tuyến cũng cho biết thêm, nơi đây có hàng chục nghìn đồng bào chết trong nạn đói năm 1945 không bia mộ, được mai táng trong một nấm mồ tập thể.
Trong khuôn viên nghĩa trang Hợp Thiện có một không gian tưởng niệm nhắc nhở thế hệ trẻ bước chân tới phải ghi nhớ đến một giai đoạn lịch sử của đất nước.
Cố Thủ tướng Phan Văn Khải tới thăm nghĩa trang Hợp Thiện năm 2003.
Hình ảnh người dân vận chuyển quy tập hài cốt của đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945.
Người dân đào móng xây bể mộ quy tập hài cốt đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói 1944-1945.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn, ngày 25/11, Bắc Bộ có mưa vài nơi, sáng sớm có nơi có sương mù; riêng phía Đông từ chiều tối có mưa rải rác. Khu vực Bắc và Trung Trung Bộ có mưa, mưa rào rải rác, cục bộ có nơi mưa to và dông; riêng khu vực Thanh Hóa - Nghệ An có mưa vài nơi, sáng sớm có nơi có sương mù. Các khu vực khác trên cả nước có mưa rào và dông vài nơi.
(CLO) Trong nỗ lực gia tăng sức mạnh quân sự, Ukraine muốn gia nhập nhóm các quốc gia có khả năng sản xuất tên lửa đạn đạo. Nhưng quá nhiều yếu tố đang làm khó đối với chương trình tên lửa của Kiev.
(CLO) Volkswagen đang đối mặt với cuộc chiến giá xe điện tại Trung Quốc, khi doanh số bán hàng giảm 12% trong năm nay, giữa sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ nội địa như BYD.
(CLO) Trong những ngày gần đây, thị trường vàng trong nước chứng kiến những biến động mạnh mẽ. Giá vàng, sau một thời gian giảm sâu khiến nhiều người bán tháo để cắt lỗ lại bất ngờ quay đầu tăng dựng đứng, khiến không ít nhà đầu tư thiệt hại nặng nề.
(CLO) Nghè Nguyệt Viên là một di tích lịch sử – văn hóa – kiến trúc nghệ thuật độc đáo của làng cổ Nguyệt Viên, nay thuộc xã Hoằng Quang, thành phố Thanh Hóa. Trải qua hơn 400 năm lịch sử, Nghè Nguyệt Viên là nơi thờ cúng Thành hoàng làng – công chúa Mai Hoa cùng 18 vị tiến sĩ làng khoa bảng.
(CLO) Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế về điều kiện thanh toán Bảo hiểm y tế, người bệnh trong cùng một ngày sau khi khám một chuyên khoa cần phải khám thêm các chuyên khoa thì từ lần khám thứ 2 chỉ tính 30% mức giá của 1 lần khám bệnh…
(CLO) Làng lụa Hà Đông hay Làng lụa Vạn Phúc (nay thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, TP Hà Nội) là một làng nghề dệt lụa tơ tằm đẹp nổi tiếng có từ ngàn năm trước. Đặc biệt, nghệ nhân nơi đây đã “hồi sinh” lụa Vân, một trong những báu vật của làng nghề.
(CLO) Ngày 24/11, Công an TP Hà Nội cho biết, vừa triệt phá đường dây nhập lậu, tiêu thụ hàng nghìn tấn khí N2O từ nước ngoài về Việt Nam, bắt giữ các đối tượng chủ mưu, cầm đầu để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
(CLO) Bầu trời Hà Nội mù mịt, chất lượng không khí ở mức xấu, nhiều nhà cao tầng mờ trong lớp bụi trắng. Đa số người dân ra đường hôm nay đều phải chủ động đeo thêm khẩu trang nhằm hạn chế ô nhiễm.
(CLO) Ngày nay, việc triển khai bệnh án điện tử, tích hợp các dữ liệu đã mang lại nhiều tiện lợi cho bệnh nhân, tiết kiệm chi phí và quản lý đối với cơ sở y tế
(CLO) Năm 2025, TP Hà Nội sẽ hỗ trợ các tỉnh thành trên cả nước tổ chức từ 10 đến 15 tuần lễ trái cây, hàng nông sản tại Hà Nội, đảm bảo cân đối cung - cầu hàng hóa
(CLO) CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (Mã: CII) mới hoàn thành 56% mục tiêu doanh thu năm 2024. Công ty đang tăng cường huy động vốn từ kênh trái phiếu, tổng nợ vay đã tăng thêm 3.210 tỷ đồng.
(CLO) Nghè Nguyệt Viên là một di tích lịch sử – văn hóa – kiến trúc nghệ thuật độc đáo của làng cổ Nguyệt Viên, nay thuộc xã Hoằng Quang, thành phố Thanh Hóa. Trải qua hơn 400 năm lịch sử, Nghè Nguyệt Viên là nơi thờ cúng Thành hoàng làng – công chúa Mai Hoa cùng 18 vị tiến sĩ làng khoa bảng.
(CLO) Với chủ đề "Sum họp trúc mai", chương trình kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại vừa khép lại thành công, qua đó để lại nhiều cảm xúc lắng đọng, thắm đượm nghĩa tình trong mỗi người dân Kinh Bắc.
(CLO) Với 413/422 phiếu thuận, Quốc hội đã thông qua Luật Di sản văn hóa sửa đổi, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Đây là bước ngoặt quan trọng, đặt nền tảng mới cho việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, đặc biệt qua hai điểm nhấn: thành lập quỹ bảo tồn di sản và triển khai thanh tra chuyên ngành.
(CLO) Tối 23/11, tại Quảng trường Hồ Chí Minh, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An đã diễn ra lễ kỷ niệm 10 năm dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
(CLO) Thẩm mỹ trang phục cung đình với những điển chế nghiêm ngặt đã lan tỏa, giao thoa với thẩm mỹ dân gian để tạo nên những dấu ấn riêng biệt trên chiếc áo dài Huế, điều không dễ tìm thấy ở những vùng miền khác.
(CLO) Chiều ngày 23/11, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức chuỗi sự kiện đặc biệt nhằm tôn vinh vẻ đẹp bất tận của di sản văn hóa dân tộc. Sự kiện là lời khẳng định mạnh mẽ về vai trò của di sản trong việc kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai, đồng thời lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra toàn thế giới.
(CLO) Dịp cuối tháng 10, đầu tháng 11 Âm lịch hàng năm, người dân trồng đào làng Nhật Tân (quận Tây Hồ, TP Hà Nội) lại tất bật tuốt lá, nuôi mắt để cho đào ra nụ nở đúng dịp Tết Nguyên đán 2025.
