Vợ chồng chị N.H.Tr, 40 tuổi, chủ một sạp trái cây nhỏ ở một khu chợ tạm Thủ Đức. Hàng tháng, thu nhập của chị cũng khoảng 15-17 triệu đồng, vừa giúp chị ổn định cuộc sống, vừa để dành ra chút ít. Không phải người am hiểu về tài chính nhưng chị mong đầu tư, tích luỹ với hy vọng có thể sinh lời hoặc ít nhất cũng giúp chị an toàn khi khủng hoảng kinh tế hay lạm phát chẳng may ập đến.

Một số người làm công ăn lương, buôn bán nhỏ lẻ thường cho rằng chỉ đầu tư sinh lời khi “thu nhập rủng rỉnh”. Đó là quan điểm sai lầm. Việc đó luôn có thể bắt đầu dù thu nhập nhiều hay ít. Ở Việt Nam, đầu tư vàng hay USD đều dễ thực hiện hơn các kênh khác như bất động sản, trái phiếu.

Đầu tư vàng có ổn định không?

Đầu tư vàng đem lại sự ổn định cao nhất, bất chấp lạm phát hay biến động chính trị, xã hội. Tại Việt Nam vàng miếng do các đơn vị có uy tín như SJC hay PNJ phân phối thường được quan tâm. Ưa chuộng hơn cả là các miếng vàng 5 chỉ, 1 lượng. Từ đầu năm 2023 đến nay, giá vàng dao động khoảng 68 triệu đồng/lượng nhưng dịp Tết thì lên đến 70 triệu đồng/lượng, thậm chí là hơn.

Với người lao động phổ thông, việc tích trữ vàng có nhiều cấp độ, thậm chí có thể bắt đầu từ 1 chỉ vàng, tương đương 6,8 triệu đồng, số tiền phù hợp với khá nhiều người. Ưu điểm của vàng là có thể dễ mua bán mà độ chênh lệch giá là rất ít. Ngoài ra, giá trị ổn định, bất chấp lạm phát hay khủng hoảng kinh tế khiến vàng luôn là đơn vị tiền tệ tiêu chuẩn, không mất giá trị.

Ngay cả khi xảy ra các biến cố lớn như chiến tranh, lạm phát, khủng hoảng chính trị thì giá vàng vẫn có xu hướng tăng cao. Ví dụ như cuộc chiến Nga và Ukraine đã đẩy giá vào tăng vọt lên 1.970 USD/ounce trong khi trước đó, mức giá chỉ giao động trong khoản 1.700USD/ounce. Vì thế, những người như chị N.H.Tr đang quan tâm nhiều hơn đến việc tích trữ vàng. Tuy nhiên, đầu tư vàng cũng sẽ có những rủi ro nhất định như việc giá vàng ở Việt Nam thường có sự khác biệt, thậm chí trái chiều so với giá vàng thế giới.

Những người đầu tư vàng chưa có nhiều kinh nghiệm dễ đưa ra quyết định mua bán sai lầm nếu chỉ dựa vào thông tin giá vàng thế giới. Thêm nữa, bản thân vàng không tự tạo ra thu nhập thụ động cho người đầu tư như các cho thuê nhà hoặc gửi tiền tiết kiệm. Người đầu tư phải chủ động phân tích, lựa chọn thời điểm mua vào, bán ra một cách thích hợp nhất. Cuối cùng, cất giữ vàng là một thách thức về an ninh. Hiện nay, hầu hết các ngân hàng đều không nhận gửi tiết kiệm bằng vàng, nếu nhận giữ hộ thì mức phí cũng khác cao. Nếu tự lưu trữ vàng trong nhà thì phải có giải pháp cất giữ bí mật, an toàn nhưng dù thế nào thì những người như chị H.Tr vẫn luôn lo lắng, sợ mất.

Đầu tư USD có khó khăn gì không?

So với vàng, đầu tư cất giữ đồng USD cũng có nhiều ưu điểm như tính ổn định cao và có nhiều mệnh giá để dễ dàng tích luỹ. Việc để dành hẳn một khoản tiền lớn là khó, đôi khi họ chỉ thu xếp được vài triệu đồng, không đủ để mua vàng hay bất động sản nhưng lại vừa đủ để tích lũy USD. Tuy nhiên, việc mua bán đồng USD ở nước ta khá khó khăn do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam không khuyến khích đầu tư USD. Bên cạnh đó, mức chênh lệch giá khi mua vào và bán ra đồng USD không thực sự quá cao. Mức chênh lệch từ khoảng 23.681VNĐ/USD hồi cuối năm 2022 so với mức 23.770VNĐ/USD giữa năm 2023 không đem lại nhiều lợi nhuận. Thêm nữa, hiện có nhiều loại tiền USD cũ mới cùng lưu thông nên việc định giá cũng có sự chênh lệch ít nhiều, thậm chí tiền cũ đôi khi có giá thấp hơn đến vài chục nghìn so với đồng tiền mới có giá trị tương đương.

Nên đầu tư, tích giữ vàng hay USD?

Rõ ràng cả vàng và USD đều có giá trị tích lũy ổn định, lâu dài. Nhưng từ góc độ của những người lao động nói chung, rõ ràng đầu tư vào vàng có thể đem lại nhiều lợi ích hơn, dễ có cơ hội có lời hơn so với mua bán USD. Dự đoán, trong thời gian tới, có thể lãi suất ngân hàng sẽ tiếp tục hạ và điều này sẽ giúp việc tích trữ vàng càng trở nên có lợi hơn. Khi ấy, đương nhiên, giá vàng sẽ tiếp tục tăng, thậm chí có thể lên đến 80 triệu đồng/lượng nếu tình hình thế giới có nhiều biến động.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng những người làm công ăn lương, buôn thúng bán mẹt nên chuẩn bị sẵn một kênh cứu hộ tài chính đề phòng các trường hợp khẩn cấp mà không tiện bán vàng hoặc USD để giải quyết tình hình.