Cơ hội để Chính phủ đánh giá và hoàn thiện hoạt động quản trị

Thảo luận tại Hội trường Quốc hội về kinh tế - xã hội sáng nay (27/10), đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Kon Tum cho biết, từ năm 2020 đến tháng 6/2022 đã có gần 40.000 cán bộ công chức, viên chức nghỉ việc, chuyển việc, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục. Đây là một vấn đề đặt ra trong hoạt động quản trị của Chính phủ.

Ông Tô Văn Tám cho rằng, bản chất của thực trạng này có những điểm đáng lưu ý sau: Thứ nhất, đây là xu hướng không chỉ có ở nước ta mà ở một số nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc cũng chứng kiến xu hướng chuyển dịch nhân sự ra khỏi khu vực công.

Thứ hai, những người ra khỏi khu vực công họ vẫn cống hiến công sức, năng lực của mình cho xã hội.

Thứ ba, nguyên nhân được coi của hiện tượng này là tiền lương và môi trường làm việc. Ông Tô Văn Tám cho biết, thực tế cho thấy tiền lương và thu nhập trong khu vực công thường thấp hơn nhiều so với khu vực ngoài và thường phản ứng chậm trước nhu cầu tăng thu nhập; bởi ràng buộc của các quy định pháp lý mà các quy định này lại thường có độ trễ so với yêu cầu của thực tiễn và khả năng cân đối ngân sách của Chính phủ.

"Tuy nhiên, nếu coi đây là căn nguyên duy nhất của vấn đề thì cũng chưa hẳn là như thế bởi có nhiều cán bộ công chức, viên chức xin nghỉ việc không phải chỉ vì thu nhập thấp mà bởi có nguyên nhân khác, bởi áp lực của công việc quá lớn. Với nhiều người trẻ, họ muốn ưu tiên phát triển bản thân hơn là một việc làm, mộ chỗ ngồi ổn định trong khu vực công", ông Tô Văn Tám nói.

Thứ tư, khu vực công và khu vực tư đều yêu cầu tri thức, trách nhiệm, tính năng động, sáng tạo, tính hiệu quả. Tuy nhiên, trong khu vực công không chỉ yêu cầu trách nhiệm trong công việc mà còn trách nhiệm trước nhân dân với tính cách là đối tượng mà cán bộ công chức phải phụng sự. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: Cán bộ công chức là công bộc của dân. Với yêu cầu này thì sự hài hoà giữa thu nhập và công bộc của dân là hết sức cần thiết.

"Như vậy có thể thấy rằng, hiện tượng chuyển dịch này vừa là thách thức, vừa là cơ hội để Chính phủ đánh giá và hoàn thiện hoạt động quản trị của mình", ông Tô Văn Tám nhấn mạnh.

Đại biểu Tô Văn Tám tán thành với các giải pháp xử lý tình trạng này của Chính phủ và đề nghị thêm một số ý như sau: Một là, thực hiện mạnh mẽ cải cách lề lối làm việc theo hướng phân cấp mạch lạc cho các cấp trong thứ bậc hành chính; đồng thời xử lý hợp lý các vấn đề về tổ chức bộ máy và biên chế để khắc phục được công việc. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế giải quyết công việc, cơ chế, chính sách trong môi trường cống hiến, cơ hội thăng tiến công bằng và minh bạch.

Hai là, hoàn thiện hệ thống thi tuyển công chức, viên chức và cơ chế tuyển chọn cán bộ, công chức, viên chức, lãnh đạo quản lý.

Ba là, quan tâm đúng mức đến thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức bằng một cơ chế lương thích hợp và linh hoạt trên cơ sở giá trị lao động, giá trị tri thức, trách nhiệm và hiệu quả công việc.

Bốn là, cụ thể hóa đầy đủ và kịp thời Kết luận 14 của Bộ Chính trị về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.

Đẩy mạnh công nghiệp dược và sản xuất vắc - xin phải được coi là giải pháp căn cơ, chiến lược

Tham gia tranh luận về nguyên nhân tình trạng nghỉ việc của nhân viên y tế, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thuỷ - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn bày tỏ tán thành với ý kiến của một số đại biểu rằng trong thời gian vừa qua tình trạng nhiều nhân viên y tế xin nghỉ việc do nguyên nhân chính về thu nhập thấp.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ cho rằng bên cạnh nguyên nhân này, còn có nhiều nguyên nhân khác cần xem xét, phân tích, đánh giá như: áp lực công việc, môi trường công tác.

Bà Nguyễn Thị Thuỷ cho biết, hầu hết hiện nay các bệnh viện công điều trong tình trạng quá tải. Ví dụ, tại bệnh viện Bạch Mai, mỗi ngày có khoảng 9000 bệnh nhân tới khám, 4000 bệnh nhân điều trị nội trú. Nhiều bệnh viên, y bác sĩ phải có mặt từ 6 giờ sáng để khám cho bệnh nhân. Mỗi ngày, mỗi bác sĩ phải khám vài chục đến cả trăm bệnh nhân mỗi ngày, áp lực rất lớn, thậm chí chỉ đủ sức để quan tâm đến căn bệnh chứ không phải người bệnh.

Bà Thuỷ cũng cho biết, khi dịch bệnh ập đến thì nhất là ở các trạm y tế xã phường, vốn đã ít nhân lực, nhưng phải đảm trách nhiệm vụ các Chương trình mục tiêu quốc gia, vừa phải đi khắp nơi để lấy mẫu xét nghiệm, điều tra dịch tễ, quản lý F0 và tiêm chủng. Trong khi đó, lương tháng chỉ có khoảng 5 triệu đồng.

Bên cạnh đó, việc thiếu thuốc men, trang thiết bị y tế, thiếu điều kiện để đảm bảo công tác khám chữa bệnh, môi trường làm việc chưa thực sự tạo điều kiện cho nhân viên y tế cống hiến hết mình cho nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của y, bác sĩ.

"Vẫn biết việc dịch chuyển nhân sự là điều bình thường đối với bất cứ ngành nghề nào nhưng việc dịch chuyển nhân sự với số lượng lớn, chưa có dấu hiệu dừng lại trong ngành y tế như thời gian qua cần đánh giá đúng, đủ nguyên nhân để có giải pháp căn cơ chiến lược", bà Thuỷ nhấn mạnh.

Đại biểu đoàn Bắc Kạn cũng cho rằng, ngành y là một ngành đặc biệt cần được đào tạo đặc biệt và sử dụng đãi ngộ đặc biệt. Bà Thuỷ bày tỏ: "Thật khó để gồng gánh, nuôi dưỡng đam mê khi áp lực công việc rất cao, thu nhập không đủ để trang trải những chi phí tối cần thiết của cuộc sống; ngoài ra cũng phải đối diện với nhiều áp lực khác".

Đưa ra một số giải pháp khắc phục tình trạng này trong thời gian tới, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị Chính phủ cần cải thiện môi trường làm việc của ngành y.

Đồng thời đẩy mạnh công nghiệp dược và sản xuất vắc - xin để có thể chủ động nguồn lực ngay từ trong nước mà không phải lệ thuộc vào nhập khẩu như hiện nay. Đại biểu nhấn mạnh, đây cần phải coi là giải pháp căn cơ, chiến lược vì khi có dịch bệnh xảy ra sẽ có tổn thất về người, sau đó tốn kém tiền của trong nhập khẩu và có thể xuất hiện thêm một vụ Việt Á mới.

Khoảng 200 giáo viên sẽ có 1 người rời khỏi khu vực công

Tranh luận về nguyên nhân cũng như giải pháp liên quan đến số lượng giáo viên rời khỏi khu vực công, đại biểu Quốc hội Nguyễn Trường Giang - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông cho biết, gần như kỳ họp nào của Quốc hội thì Quốc hội cũng thảo luận các chế độ, chính sách liên quan đến đội ngũ giáo viên.

"Với một đội ngũ hùng hậu là hơn 1,2 triệu giáo viên/hơn 1,7 triệu viên chế biên chức của cả nước; trong 2,5 năm vừa qua với hơn 14 nghìn giáo viên trong đó chủ yếu là giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông rời khỏi khu vực công thì đây có phải vấn đề đặt ra? Tôi cho rằng cần phải có một đánh giá thực chất thì mới có giải pháp phù hợp", ông Giang nói. 

Theo đại biểu Nguyễn Trường Giang tính toán sơ bộ với 14.427 người/1,2 triệu giáo viên rời khỏi khu vực công thì chiếm khoảng 1,2% trong 2,5 năm. Như vậy mỗi năm có khoảng 0,5% giáo viên rời khỏi khu vực công, tức khoảng 200 giáo viên sẽ có 1 người rời khỏi khu vực công.

Theo ông Giang, vấn đề đặt ra ở đây là chúng ta đang thực hiện khuyến khích xã hội hoá. Do đó, việc giáo viên rời khu vực công sang khu vực tư là chuyện rất bình thường, việc quan trọng nhất ở đây cần đánh giá đúng là giáo viên bỏ khu vực công sang khu vực tư có tiếp tục làm giáo viên hay không, đó mới cái là cái cần đánh giá đúng.

"Nếu chuyển sang làm khu vực tư vẫn làm giáo viên thì đúng phù hợp theo chủ trương của Đảng, vẫn phục vụ nhân dân, phục vụ sự tăng trưởng, phát triển của đất nước. Theo tôi, cần có một đánh giá sát nhất, thực chất nhất để có giải pháp phù hợp", đại biểu Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh

Gia Phát