Hiện nay, nhiều tỉnh thành đang có kế hoạch tăng học phí, trong đó mức tăng của bậc THCS cơ nơi lên gấp đôi thậm chí gấp 5 lần so  với học phí hiện tại.

Tuy nhiên, mới đây Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có đề xuất miễn học phí cho bậc học THCS và chưa tăng học phí trong năm học 2022-2023 đối với các bậc học khác.

Theo Bộ GD&ĐT, đối với các địa phương đã ban hành Nghị quyết quy định mức thu học phí năm học 2022-2023 mà mức thu học phí cao hơn so với năm học 2021-2022 thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh cho phép tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết quy định mức thu học phí đối với năm học 2021-2022 đến hết năm học 2022-2023.

Từ năm học 2023-2024, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định điều chỉnh khung và mức học phí mầm non theo chỉ số giá tiêu dùng hằng năm.

Đối với hệ trung học cơ sở, Bộ GD&ĐT đề xuất thực hiện ngay việc miễn học phí cho toàn bộ (100%) học sinh trung học cơ sở từ năm học 2022-2023 (ước tính ngân sách cấp bù miễn học phí: 5,5 triệu học sinh x học phí bình quân 2 triệu đồng/năm học = 11.199,8 tỷ đồng/năm học).

Nếu thực hiện đề xuất này thì ngân sách Nhà nước phải tăng thêm là 25.199 tỷ đồng trong giai đoạn 03 năm (2022-2024) (sau khi trừ đi số học sinh ở vùng đặc biệt khó khăn, học sinh đã được miễn học phí theo quy định tại Nghị định 81).

Liên quan đến đề xuất của Bộ GD&ĐT, trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo & Công luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương) rất đồng tình với đề xuất trên.

Trước hết, bậc học THCS là bậc học phổ cập. Việc miễn giảm học phí sẽ là một chính sách để thực hiện phổ cập ở bậc học này.

Ngoài ra, theo vị đại biểu Quốc hội này, bậc THCS là bậc học có rất đông học sinh theo học.

Khi miễn thì sẽ giảm được một phần nào đó gánh nặng về kinh tế đối với nhiều gia đình có con em trong độ tuổi đến trường.

Đặc biệt con em trong gia đình nông thôn, vùng sâu, vùng xa, các gia đình đông con, hộ nghèo. “Đó là các khoản giảm đáng kể” – bà Nguyễn Thị Việt Nga nhận định.

Cũng theo vị này, do đề xuất này hợp lý nên khi Bộ GD&ĐT có kế hoạch đã nhận được sự đồng thuận rất là cao của dư luận xã hội và phụ huynh.

Tuy nhiên, việc miễn học phí của bậc học này cũng đồng nghĩa với việc làm tăng gánh nặng ngân sách nhà nước đầu tư cho giáo dục. Phần học phí miễn cho học sinh sẽ được lấy từ ngân sách nhà nước.

“Đây cũng là điều khó khăn đòi hỏi cần phải có sự rà soát, đánh giá tác động kỹ lưỡng, cần có tính toán theo lộ trình cụ thể. Sự tính toán này phải có sự phối hợp giữa Bộ GD&ĐT và các bộ ngành có liên quan” – bà Nga nêu ý kiến.

Ngoài ra, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga còn cho rằng, bên cạnh miễn học phí cho bậc THCS cũng cần có chế độ chính sách nhằm tăng cường huy động nguồn lực từ xã hội hóa để đầu tư cho giáo dục. Đặc biệt là phát triển giáo dục ngoài công lập.

Theo chuyên gia này, trong những năm qua, hệ thống giáo dục ngoài công lập đã chia sẻ được nhiều gánh nặng đối với hệ thống giáo dục công lập.

Hiện nay, giáo dục công lập chưa đáp ứng được 100% nhu cầu người học. Trong khi ngân sách nhà nước có hạn.

“Phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập do các tổ chức giáo dục cá nhân đầu tư sẽ huy động được nguồn kinh phí ngoài ngân sách để chia sẻ gánh nặng đối với giáo dục công lập.

Chúng ta cần khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập hơn nữa trong thời gian tới” – bà Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh.

Bên cạnh huy động nguồn lực xã hội hóa để giảm bớt gánh nặng cho giáo dục công thì vị ĐBQH này lưu ý, tránh việc học phí thì được miễn nhưng các trường gia tăng các khoản thu khác, khoản thu ngoài danh mục.

“Nếu như gia tăng các khoản thu khác thì chính sách học phí của chúng ta trở nên vô tác dụng” – ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh.