Ngày 24/6, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Bày tỏ quan điểm, Đại biểu Quốc hội Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị cân nhắc hành vi mới phát sinh trong thực tiễn liên quan đến hành vi mua bán người, đó là mua bán thai nhi trong bụng mẹ.

Nữ đại biểu cho biết, hành vi này bắt đầu diễn ra từ khi mang thai đến thời điểm trẻ chưa chào đời nên hậu quả chưa xảy ra, dẫn đến khó khăn trong công tác xử lý. Bởi, pháp luật hình sự chưa coi thai nhi là đối tượng của hành vi phạm tội mua bán người nên cơ quan chức năng chưa có căn cứ pháp lý xử lý hành vi mua bán thai nhi.

“Theo tôi, dưới góc độ pháp luật, hành vi bà mẹ có thai rồi bán cũng là hành vi mua bán người và có dấu hiệu phạm tội mua bán người” – bà Huỳnh Thị Phúc nêu quan điểm và đề nghị cân nhắc xem xét có giải pháp phù hợp với hành vi mua bán thai nhi.

Bên cạnh đó, hiện nay, các đối tượng mua bán người được che giấu bởi hình thức tinh vi, phức tạp như tham quan, ký kết hợp đồng kinh tế, kết hôn qua môi giới, nhận con nuôi... thông qua đối tượng là pháp nhân thương mại. Do đó, đại biểu cho rằng, cần xem xét bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự là pháp nhân thương mại đối với tội mua bán người để kịp thời điều chỉnh, phù hợp tình hình thực tiễn.

Trong khi đó, Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) nhận định, hành vi mua bán thai nhi trong bụng mẹ gây nguy hiểm cho xã hội, vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục.

Tuy nhiên, hành vi trên chưa được quy định trong pháp luật để điều chỉnh, do đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định truy cứu trách nhiệm hình sự các trường hợp mua bán thai nhi.

Liên quan đến vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) nhấn mạnh, theo công ước quốc tế, trẻ em bao gồm cả thai nhi, cần được bảo vệ ngay trong bụng mẹ. Hành vi mua bán thai nhi vi phạm nghiêm trọng quyền con người, quyền trẻ em, đòi hỏi các quốc gia thành viên có công cụ pháp lý cụ thể để bảo vệ.

Đại biểu nhấn mạnh, việc tham khảo và học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia trên thế giới sẽ giúp Việt Nam hoàn thiện hệ thống pháp luật của mình. Thai nhi mặc dù chưa sinh ra nhưng cần được bảo vệ như một con người với đầy đủ các quyền cơ bản. Việc mua bán thai nhi không chỉ là vi phạm quyền của thai nhi, mà còn là sự xúc phạm nghiêm trọng đến phẩm giá con người.

“Thai nhi cần được bảo vệ như con người với đầy đủ quyền cơ bản. Hành vi mua bán thai nhi là xúc phạm phẩm giá con người. Việc bổ sung quy định sẽ thể hiện sự tôn trọng quyền lợi thai nhi. Không có quy định rõ ràng sẽ tạo kẽ hở, gây hậu quả tiêu cực cho xã hội và cộng đồng. Bổ sung quy định giúp ngăn chặn từ xa hành vi vô đạo đức, bảo vệ an toàn cho thai nhi và bà mẹ mang thai” – ông Thạch Phước Bình nói.

Theo ông Bình, việc bổ sung hành vi này vào tội mua bán người sẽ thể hiện sự tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của thai nhi, phù hợp với các giá trị đạo đức và nhân văn. Việc không có quy định rõ ràng sẽ tạo kẽ hở cho các thành viên mua bán thai nhi diễn ra, gây ra những hậu quả tiêu cực cho xã hội và cộng đồng. Việc bổ sung quy định này sẽ giúp ngăn ngừa, ngăn chặn từ xa các hành vi vô đạo đức và bảo vệ sự an toàn cho thai nhi và bà mẹ mang thai.

Đại biểu lo ngại hành vi mua bán thai nhi có xu hướng gia tăng, diễn biến phức tạp, vì vậy, việc bổ sung quy định này giúp các cơ quan chức năng có cơ sở pháp lý để xử lý các vụ việc có liên quan… Mặc dù bổ sung quy định này là cần thiết, nhưng cũng cần chú ý đến những khó khăn khi thực thi, việc điều tra, thu thập chứng cứ và xác định hành vi phạm tội có thể gặp nhiều thách thức. Do đó, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý, bảo đảm quy định rõ ràng, cụ thể và có tính khả thi cao. Đồng thời, tăng cường đào tạo, trang bị cho các cơ quan chức năng để thực thi luật hiệu quả và nghiêm minh.

Vì vậy, Đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị Quốc hội xem xét bổ sung quy định về việc mua bán thai nhi trong bụng mẹ vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Phòng chống mua bán người. Điều này sẽ giúp luật bao quát và phản ánh đúng thực tế hơn; đồng thời tăng cường khả năng bảo vệ thai nhi và bà mẹ mang thai.

Đại biểu Thạch Phước Bình cũng đề nghị bổ sung điều khoản riêng biệt về mua bán thai nhi bao gồm các quy định cụ thể về hành vi mua bán thai nhi, các hình thức xử phạt và biện pháp bảo vệ. Điều này sẽ giúp các cơ quan chức năng dễ dàng áp dụng và thực thi luật; bảo đảm tính răn đe đối với các hành vi vi phạm này.

Cùng với đó, cũng cần bổ sung nội dung về biện pháp đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục về quyền của thai nhi và bà mẹ mang thai; nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của việc mua bán thai nhi, giúp giảm thiểu các hành vi vi phạm và tạo một môi trường xã hội lành mạnh, bảo vệ tốt hơn cho thai nhi và bà mẹ mang thai.