Không cài số lùi cho thu phí tự động ETC

Sau những chỉ đạo quyết liệt từ Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các cấp, ban ngành thì từ ngày 1/8, 10 tuyến cao tốc trên cả nước đã thực hiện chỉ thu phí tự động không dừng gồm: Bắc Giang - Lạng Sơn, Hạ Long - Vân Đồn, Hà Nội - Hải Phòng, Nội Bài - Lào Cai, Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Liên Khương - Đà Lạt, Long Thành - Dầu Giây và Trung Lương - Mỹ Thuận.

Tuy nhiên theo ông Tô Nam Toàn - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ Việt Nam), trong 2 ngày đầu triển khai chỉ thu phí ETC, lưu lượng xe qua các trạm thu phí đạt 474.486 xe và số xe phải xử lý sự cố là 23.051 xe (chiếm tỷ lệ 4,86%).

Tình trạng các trạm thu phí khi thực hiện ETC vẫn còn nhiều tồn tại dù trước đó đã thử nghiệm từ lâu. Việc quản lý vận hành hệ thống ETC đã gây không ít bức xúc cho chủ phương tiện.

Bên cạnh lỗi thuộc về tài xế như không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản giao thông, xe đến trạm thu phí mới dán thẻ nên tài khoản chưa được kích hoạt kịp thời,… thì còn có tình trạng xe qua trạm bị lỗi nên lái xe phải trả tiền mặt trong khi tài khoản giao thông vẫn trừ tiền, thu phí lỗi không quét được thẻ do đó khi đi qua trạm barie không mở,...

Mới đây, Tổng cục Đường bộ đã kiểm tra xác suất dữ liệu đấu nối thẻ đầu cuối, mở tài khoản dịch vụ ETC của 9 phương tiện được lưu trữ trên cơ sở dữ liệu của Công ty TNHH thu phí tự động VETC và Công ty CP Giao thông số Việt Nam (VDTC) và phát hiện cả 2 nhà cung cấp dịch vụ đều có tình trạng dán thẻ, mở tài khoản cho phương tiện đã đăng ký mở tài khoản của bên còn lại.

Ông Hồ Trọng Vinh - Phó Tổng Giám đốc VETC thừa nhận, trong ngày đầu vận hành thu phí không dừng toàn quốc, hệ thống còn gặp nhiều lỗi như không đọc được thẻ, hệ thống của nhà cung cấp này không đọc được thẻ của nhà cung cấp khác,...

Về tình trạng chủ phương tiện có đủ tiền trong tài khoản nhưng hệ thống vẫn báo lỗi, ông Vinh lý giải do hệ thống mới được vận hành trong thời gian ngắn, không thể khẳng định 100% không xảy ra lỗi.

Theo quy định đối với lái xe cố tình không tuân thủ các điều kiện khi qua làn ETC sẽ bị mức xử phạt từ 1 - 2 triệu đồng và có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.

Nhiều tài xế đã bức xúc đặt câu hỏi, trong trường hợp người điều khiển xe tuân thủ các quy định về thu phí tự động không dừng nhưng trạm thu phí để xảy ra lỗi, sự cố thì ai sẽ chịu trách nhiệm? Cần có quy định xử phạt để thể hiện sự công bằng hay không?

Nhà cung cấp dịch vụ ETC không thể vô can khi để xảy ra lỗi

Đánh giá về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Quyền cho rằng, các văn bản quy phạm pháp luật như Nghị định 100 hiện mới chỉ quy định xử phạt đối với chủ phương tiện không dán thẻ, không đủ tiền trong tài khoản đi vào cao tốc với mức phạt khá nặng.

Tuy nhiên trách nhiệm của bên cung ứng dịch vụ để phát sinh các lỗi, có bị phạt hay không lại chưa được đề cập. Các quy định của Nhà nước trong quản lý thu phí nếu bên cung cấp dịch vụ vi phạm sẽ bị xử phạt theo hợp đồng nhưng nội dung hợp đồng đó thế nào tài xế, doanh nghiệp vận tải khi đi dán thẻ không ai biết. Những nội dung đó cần phải được công khai, minh bạch.

Theo ông Tô Nam Toàn, hiện mới chỉ quy định xử lý trách nhiệm theo hợp đồng kinh tế giữa các bên. Cơ sở pháp lý để xử lý trách nhiệm này được quy định tại Thông tư 15 của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) quy định về trạm thu phí đường bộ.

Trạm thu phí để xảy ra ùn tắc kéo dài sẽ phải dừng thu phí, nói cách khác là “xả trạm”. Việc xả trạm do lỗi của nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC, nhà cung cấp phải có trách nhiệm đền bù cho nhà đầu tư BOT, còn nếu do lỗi do nhà đầu tư BOT, doanh thu sẽ không được tính thời gian xả trạm vào phương án tài chính.

Tại cuộc họp kiểm điểm tình hình triển khai thực hiện Thu phí tự động không dừng trên toàn quốc mới đây, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ nhấn mạnh, đến thời điểm này phải tập trung để giải quyết những vấn đề tồn tại để đảm bảo chất lượng phục vụ tốt nhất cho người dân.

Đồng thời yêu cầu các đơn vị liên quan tiếp tục duy trì trạng thái tập trung lực lượng ở cấp độ cao nhất trong vòng một tháng, tinh thần là phục vụ nhân dân là trên hết, phải giúp người dân tạo ra thói quen và thấy được lợi ích của ETC.

Đặc biệt để giải quyết căn cơ các vấn đề đang tồn tại, trước hết sẽ kiến nghị Chính phủ ban hành một khung khổ pháp lý cao hơn Quyết định số 19 để đảm bảo các nguyên tắc vận hành hệ thống thu phí không dừng một cách lâu dài và quy định rõ quy trình, tiêu chuẩn và trách nhiệm của các chủ thể liên quan.

Thứ trưởng Lê Đình Thọ cũng yêu cầu phải đẩy mạnh thêm nữa công tác thông tin, tuyên truyền cho người dân. Tăng cường thêm các hình thức hỗ trợ dán thẻ cho người dân trên nguyên tắc các nhà cung cấp dịch vụ phải liên thông thông suốt với nhau, dứt điểm về tình trạng dán thẻ chồng lấn.

Tổ chức dán thẻ phải phù hợp với điều kiện thực tế, rà lại các điểm tổ chức dán thẻ, chỉ dẫn… trên nguyên tắc phải có dự báo, thông báo từ xa, khoa học, tránh hiện tượng dồn toa gây cản trở lưu thông trên tuyến. Kiên quyết giám sát để các tuyến còn lại chỉ duy trì 1 làn hỗn hợp.

Vấn đề thanh toán, các đơn vị cung cấp dịch vụ phải kết nối, đàm phán với tổ chức tín dụng để việc nạp tiền vào tài khoản không phải là nhiều kênh mà phải có phương án nhanh nhất, tiện lợi nhất. Việc khuyến nghị số dư trong tài khoản chỉ là phương án tạm thời, phải tính toán kỹ lưỡng mọi tình huống thật phù hợp và phải giải thích rõ để người dân hiểu rõ và chia sẻ.

Hoàng Lan