Ngôi nhà từng đón Bác Hồ và cán bộ cao cấp

Nằm sâu trong ngõ nhỏ của làng Phú Thượng, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ (Hà Nội) là hình ảnh một căn nhà 5 gian nhỏ gần 200m2 mang đậm nét kiến trúc cổ xưa. Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngôi nhà này của gia đình cụ phú gia Nguyễn Thị An, hiện tại do ông Công Ngọc Dũng (cháu nội cụ An) trông nom, giữ gìn. 

Chia sẻ với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, ông Công Ngọc Dũng cho biết: "Ngôi nhà của cụ An vốn là nơi ở và làm việc của Hồ Chủ tịch khi trở về từ chiến khu Việt Bắc từ ngày 23-25/8/1945. Ngôi nhà 5 gian này là nơi làm việc, bàn chiến thuật cách mạng của Bác Hồ và các lãnh đạo cao cấp Võ Nguyễn Giáp, Trường Chinh, Trần Đăng Ninh... Đồng thời là nơi bàn về kết quả Tổng khởi nghĩa trong cả nước và chuẩn bị cho bản Tuyên ngôn độc lập. Sau đó hơn 1 năm Hồ Chủ tịch về thăm lại ngôi nhà của gia đình ông".

Đến năm 2019, ngôi nhà này được UBND TP Hà Nội công nhận là Di tích lịch sử cấp thành phố. Sau đó 3 năm, vào tối ngày 23/8 vừa qua ngôi nhà của cụ Nguyễn Thị An được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao Bằng xếp hạng di tích Quốc gia địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc. 

Ông Dũng nhớ lại, ngôi nhà của cụ An được khởi công xây dựng vào năm 1931, thiết kế theo lối kiến trúc 5 gian truyền thống (hoàn toàn làm bằng gạch, lợp ngói đỏ). Ông Dũng nói, phía chính diện của ngôi nhà có 4 chữ Hán: Minh Nguyệt Thanh Phong (dịch thành: Trăng - Thanh - Gió - Mát). Hai bên cánh gà được khắc hai dòng chữ nhỏ "Bảo Đại tứ niên - Tôn tạo Đông thành" (Nhà xây năm thứ tư thời vua Bảo Đại, khánh thành vào mùa Đông).

Bên trong ngôi nhà có 5 gian, 3 gian chính để ảnh bác và những kỉ vật, hai bên cánh gà là 2 gian nhỏ rộng khoảng 10m2 dùng để trưng bày những bức ảnh về Hồ Chủ tịch, cán bộ cách mạng cao cấp qua các thời kỳ, cùng kỷ niệm của gia đình cụ bà Nguyễn Thị An trong những năm tháng lịch sử đấu tranh gìn giữ và bảo vệ đất nước.  

Cụ An vốn là con dâu của cụ Công Văn Trường, thuộc xã Phú Thượng, huyện Từ Liêm nay là phường Phú Thượng, quận Tây Hồ (Hà Nội) đã đón tiếp, nuôi nấng, giấu cán bộ và Hồ Chủ tịch từ Tân trào về Thủ đô Hà Nội. Bà được tặng Huân chương kháng chiến hạng Hai và Bằng có công.

Ông Công Ngọc Dũng nhớ lại lời kể của bố, ông nói: "Giây phút đầu tiên nhìn thấy đoàn cán bộ và ông cụ già thì thấy không khí trong nhà trang nghiêm. Thấy ông cụ già ngồi trên chiếc sập và những người xung quanh cụ tỏ vẻ tôn kính cụ. Bố tôi ngay lập tức nghĩ rằng đây là đồng chí Thượng cấp".

Khi đó Bác Hồ làm việc trên ghế trường kỉ trong nhà, làm việc đến tận đêm khuya. Nhìn Bác Hồ lúc đó gầy gò ốm yếu, một nét đặc biệt khác là Bác Hồ có chòm râu dài, vầng trán cao và đôi mắt sáng. Sau buổi làm việc thì Bác sang nằm chiếc sập...

Đặc biệt trong những ngày ở và làm việc tại ngôi nhà này, cụ Nguyễn Thị An (cụ nội ông Dũng) là người đã trực tiếp nấu cháo cho Hồ Chí Minh và các cán bộ cấp cao của nhà nước, đồng thời đảm bảo tuyệt đối thông tin và giữ kín bí mật cách mạng. 

Gần 30 năm giữ gìn, bảo vệ Di tích lịch sử Quốc gia 

Sau khi hiến tặng ngôi nhà cho nhà nước vào năm 1996 để làm nhà lưu niệm Hồ Chí Minh, ông Công Ngọc Dũng đảm nhận nhiệm vụ trông nom, bảo vệ di tích lịch sử đến nay đã gần 30 năm. 

Ông Dũng tâm sự: "Chúng tôi đã gìn giữ và tu bổ ngôi nhà này từ lâu rồi. Không phải đến lúc làm nhà lưu niệm, và đặc biệt bây giờ là di tích lịch sử. Chúng tôi cũng được sự giáo dục của cha mẹ và bản thân tôi vào năm 28 tuổi, 29 tuổi, bố tôi cũng có định hướng và khuyên dặn tôi rất nhiều về việc duy tu, bảo dưỡng ngôi nhà".

Hình ảnh không gian bên trong nhà "lưu niệm Bác Hồ"

"Đặc biệt là gìn giữ chính tài sản của cha ông để lại, đó cũng là tài sản mà chúng tôi được thừa hưởng. Sau này, chúng tôi mới biết chính tài sản của cha ông mình trong đó có các sự kiện gắn liền với cách mạng, như sự kiện Bác Hồ về thăm ngôi nhà. Chính vì đó, chúng tôi mới thấy việc duy tu, bảo dưỡng không chỉ của gia đình, mà bây giờ từ việc nhỏ như vậy, mà trở thành việc duy tu, bảo dưỡng gìn giữ cả tài sản quốc gia. Nên chúng tôi thấy trách nhiệm lại càng phải cao hơn, nặng nề hơn", ông Dũng nói thêm.

Được thế hệ cha ông nhắn nhủ về việc duy tu bảo dưỡng, bảo tồn phát huy giá trị ngôi nhà truyền thống. Nên hiện tại ông Công Ngọc Dũng hàng ngày vẫn luôn nhắc nhở tới các con, các cháu, đặc biệt là hai người con trai là Công Ngọc Phương và Công Ngọc Nam phải tìm hiểu, gìn giữ và bảo vệ di tích lịch sử Quốc gia. 

Ngoài ra, ông Dũng cũng hi vọng tài sản mà thế hệ cha ông ngày xưa để lại sẽ được thế hệ sau bảo vệ, giữ gìn và phát huy. Vì ngôi nhà này và các hiện vật sẽ tồn tại mãi mãi, không thể mất đi.