Theo sử sách ghi chép lại, Đình Phương Độ được xây dựng vào khoảng thế kỷ XV, thờ Đức Thánh Dương Tự Minh – một vị tướng đã có công lớn trong việc giữ gìn biên cương phía Bắc của đất nước và phát triển kinh tế phủ Phú Lương xưa, tỉnh Thái Nguyên ngày nay.

Đình làng Phương Độ nằm ngay cạnh bên bờ sông Cầu, giữa làng cổ Phương Độ, thuộc xã Xuân Phương, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Trải qua quá trình bồi lấp và sạt lở của lòng sông, đình được di chuyển dần vào sâu bên trong nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc cũ. Theo thời gian đến năm 1903, đình Phương Độ được chuyển về ổn định ở vị trí như ngày nay.

Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ tồn tại, đến nay, Đình Phương Độ đang có hiện tượng xuống cấp nghiêm trọng, một số hệ thống như mái ngói, cột, kèo... đang bị xuống cấp, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho người dân. Thậm chí, do bị mối mọt tấn công khiến một số trụ, cột, kèo đứt gãy hoàn toàn, ban quản lý đình phải dùng cột sắt chống đỡ. 

Ông Đồng Văn Vừa, Phó Ban quản lí di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia Đình Phương Độ cho biết: "Trước tình trạng nhiều cột, kèo mục nát, chúng tôi phải hàn thép chống để cho nó khỏi sập. Trước đây đình có được đầu tư sửa chữa, tu bổ nhưng chỉ bằng nội lực của nhân dân nên chỉ khắc phục được một phần và mang tính tạm thời do nguồn kinh phí hạn hẹp". 

Trao đổi với báo chí, ông Dương Văn Vận - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Phương (Trưởng Ban quản lý di tích) cho biết, tình trạng xuống cấp đã xảy ra từ lâu. Hiện tại, UBND huyện Phú Bình cùng với địa phương đã làm tờ trình để xin chủ trương sửa chữa. 

"Hiện UBND tỉnh đã có kế hoạch bố trí nguồn kinh phí, doanh nghiệp trên địa bàn cam kết sẽ ủng hộ khoảng 5 tỉ đồng để tu sửa Đình. Hiện ban quản lý đang chờ được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch phê duyệt là sẽ tiến hành đầu tư, sửa chữa" - Trưởng Ban quản lý di tích nói thêm. 

Hình ảnh xuống cấp của di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia Đình Phương Độ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên