Ngày 14/4, tại bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên) đã diễn ra khai mạc Lễ hội tết té nước “Bun huột nặm” năm 2024 của dân tộc Lào.

Tết té nước (tiếng Lào là “Bun huột nặm”) là một lễ hội chính diễn ra thường niên, góp phần thỏa mãn nhu cầu tâm linh của đồng bào Lào. Tết té nước là dịp để người dân cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, muôn vật sinh sôi, phát triển; bỏ đi những điều không may mắn của năm cũ để đón năm mới gặp nhiều may mắn.

Lễ hội Tết té nước tại xã Núa Ngam đã được Bộ VHTT&DL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội Tết té nước năm 2024 diễn ra trong 2 ngày 13 - 14/4. Lễ hội gồm 2 phần là phần lễ và phần hội. Phần lễ thường bắt đầu với các nghi lễ cúng bản, cúng tổ tiên.

Nghi thức cúng bản, cúng tổ tiên mang ý nghĩa tống tiễn mùa khô, tẩy rửa những điều xui xẻo trong năm cũ và cầu cho năm mới mưa thuận gió hòa, vạn vật sinh sôi, người dân trong bản được ấm no, hạnh phúc.

Sau khi lễ cúng kết thúc, thầy mo sẽ dùng một thứ nước thơm được chế từ cây cỏ, vảy lên người tất cả những ai có mặt ở buổi lễ để cầu may.

Tiếp đó, những người già sẽ thực hiện nghi thức “buộc chỉ cổ tay”, cầu cho mọi người may mắn, mạnh khỏe, bình an. Sợi chỉ buộc cổ tay còn mang ý nghĩa nối liền sự gắn kết cộng đồng từ dòng họ này đến dòng họ kia, từ dân tộc này đến dân tộc khác, thể hiện sự thương yêu bền chặt, lâu dài. Người dân quan niệm, trong phần nghi lễ này, ai được buộc nhiều chỉ ở cổ tay thì người đó càng may mắn.

Sau nghi thức cúng tế thần linh, chủ tế sẽ dẫn tất cả mọi người ra bờ suối Nậm Núa để làm lễ cầu mưa, chủ tế sẽ cảm ơn thần sông, thần suối và cầu cho dân bản được mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi. Tất cả các lễ vật sau đó được chia đều cho mọi người ăn lấy may.

Kết thúc lễ cầu mưa, mọi người xuống suối té nước vào nhau để cầu chúc sức khỏe và đằm mình trong dòng suối mát nhằm làm thanh khiết bản thân. Sau khi té nước vào người, người dân sẽ mang nước về té vào nhà cửa, đồ thờ cúng, vật nuôi và công cụ sản xuất vì tin rằng nước sẽ giúp gột rửa những điều xấu xa, bệnh tật và cầu chúc năm mới sống lâu, sạch sẽ, mạnh khỏe.

Sau phần lễ là phần hội với nhiều trò chơi dân gian đặc sắc truyền thống của dân tộc Lào, như: Rùa ấp trứng (tấu phắc sá - táu lasa), hổ vồ lợn (xưa khốp mu), rắn bắt ngóe (ngù kin khiết), múa bắt chân bắt đầu (phăn viêng), hái dưa chín (pít mắc tanh), múa lam vông…

Đây là các trò chơi dân gian tái hiện quá trình định cư, lập bản của người Lào và đều bắt nguồn từ cuộc sống lao động sản xuất, khát vọng chinh phục tự nhiên, bảo vệ mùa màng, bảo vệ cuộc sống yên vui, hạnh phúc cho dân.

Thế Vũ