Năm 2022: kinh tế toàn cầu liên tiếp đối mặt các “cơn bão”

Các nền kinh tế Nam và Đông Nam Á đã trải qua một năm 2022 đầy thách thức, một năm mà nền kinh tế toàn cầu được cho là đã phục hồi sau những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, liên tiếp các “cơn bão” phủ bóng kinh tế toàn cầu cũng như tại châu Á bao gồm: khủng hoảng Nga - Ukraine, những khó khăn liên tục trong chuỗi cung ứng, tình trạng phong tỏa do COVID tái diễn ở Trung Quốc và lạm phát tăng vọt, cùng nhiều vấn đề khác, đã làm giảm triển vọng tăng trưởng và gây ra thiệt hại kinh tế cho các doanh nghiệp và hộ gia đình.

Không những vậy, động thái liên tục của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) nhằm tăng lãi suất mạnh mẽ để kiểm soát lạm phát cũng đã dẫn đến sự mất giá của một số đồng tiền châu Á so với đồng đô la Mỹ.

Điều này đã làm trầm trọng thêm những rắc rối về nợ của một số quốc gia, làm xói mòn sức mua và khiến các ngân hàng trung ương phải đồng loạt tăng lãi suất tương ứng để hỗ trợ đồng nội tệ.

Triển vọng thương mại suy giảm

Các nền kinh tế ASEAN định hướng thương mại phải đối mặt với những cơn gió ngược.

Chi phí nhập khẩu thực phẩm và nhiên liệu tăng cao đã làm cạn kiệt nguồn dự trữ ngoại hối của một số quốc gia và gây ra khủng hoảng kinh tế.

Tại Nam Á, Sri Lanka và Pakistan đã nhận được hỗ trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sau khi lâm vào cảnh nợ nần chồng chất và gặp khó khăn trong cán cân thanh toán.

Các chuyên gia dự đoán, trong năm 2023, một môi trường kinh tế đầy thách thức sẽ diễn ra trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng của Mỹ, khu vực đồng tiền chung châu Âu và Trung Quốc suy yếu, đồng thời thắt chặt các điều kiện tài chính.

Ngân hàng Thế giới, IMF và Ngân hàng Phát triển Châu Á đều đã hạ dự báo tăng trưởng của châu Á.

Theo dự đoán, các nền kinh tế định hướng thương mại như Singapore, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt bởi sự mở rộng tương đối an toàn của toàn cầu.

Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại ngân hàng đầu tư Natixis, cho biết tăng trưởng trong khu vực sẽ bị kéo xuống do nhu cầu nhập khẩu quốc tế yếu hơn và các chính sách tiền tệ thắt chặt hơn.

Đồng thời, lĩnh vực xuất khẩu sản phẩm chế tạo từ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang phải đối mặt với những cơn gió ngược ngày càng tăng vào năm 2023 trong bối cảnh suy thoái kinh tế ở Mỹ và EU và nhu cầu nội địa yếu ở Trung Quốc.

“Các nền kinh tế ASEAN như Malaysia, Singapore và Thái Lan dự kiến sẽ tăng trưởng kinh tế vừa phải vào năm 2023, nhờ nhu cầu trong nước tiếp tục mở rộng, mặc dù ở mức vừa phải,” ông nói với DW.

Nới lỏng hạn chế COVID-19 sẽ thúc đẩy Trung Quốc?

Trung Quốc, nền kinh tế lớn nhất trong khu vực, cũng được dự báo sẽ ghi nhận mức tăng trưởng chậm vào năm 2023, ADB gần đây đã cắt giảm dự báo cho nước này từ 4,5% xuống 4,3%.

Nền kinh tế của gã khổng lồ châu Á đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, cũng như cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản, các nhà phát triển vỡ nợ và gặp khó khăn trong việc huy động tiền mặt sau khi Bắc Kinh áp đặt các hạn chế cho vay rộng rãi vào năm 2020.

Bắc Kinh đã cố gắng thúc đẩy tăng trưởng bằng cách cắt giảm lãi suất cơ bản và bơm tiền vào hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, Trung Quốc trong tháng này đã đột ngột từ bỏ chính sách Zero- Covid, sau nhiều năm liên tục đóng cửa, cách ly người dân và thực hiện nghiêm ngặt hạn chế đi lại.

Trong khi vẫn tồn tại một số hạn chế, nhiều người hy vọng rằng khi Trung Quốc dỡ bỏ các biện pháp ngăn chặn nghiêm ngặt, nhu cầu trong nước sẽ phục hồi ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Ngoài ra, lượng khách du lịch khổng lồ từ Trung Quốc sẽ thúc đẩy triển vọng du lịch, dịch vụ của nhiều nước châu Á, trong đó có Thái Lan, Việt Nam.

Việc mở lại biên giới quốc tế ở nhiều quốc gia Châu Á - Thái Bình Dương trong năm 2022 đã cho phép khởi động lại dần du lịch quốc tế. Ông dự đoán: “Nhưng động lực dự kiến sẽ tăng lên đáng kể trong năm 2023 tại các nền kinh tế có ngành du lịch quốc tế lớn, chẳng hạn như Thái Lan, Malaysia, Singapore và Philippines”.

Nền kinh tế của Ấn Độ sẽ lội ngược xu hướng?

Ấn Độ, nền kinh tế lớn thứ hai trong khu vực, cũng đang phải đối mặt với những cơn gió ngược trong bối cảnh lãi suất tăng và thương mại toàn cầu chậm lại. Trong khi đó, giá dầu thô và khí đốt tăng cao đã góp phần làm xấu đi cán cân thương mại.

Ngoài ra, lạm phát tiêu dùng của quốc gia này đã liên tục vượt quá phạm vi mục tiêu 2-6% của ngân hàng trung ương, buộc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ phải tăng lãi suất nhiều lần trong năm nay, đẩy chi phí đi vay lên mức trước đại dịch.

Ông Biswas cho biết: “Kinh tế tiếp tục mở rộng với tốc độ 5,3% so với cùng kỳ năm ngoái được dự báo cho năm tài chính 2023 - 2024, với việc thiết lập chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn và nhu cầu bên ngoài yếu hơn sẽ là lực cản đối với tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ”.

Trong những năm tới, Ấn Độ phải đối mặt với một số thách thức, cụ thể như, các điều kiện thanh khoản chặt chẽ hơn, xuất khẩu suy yếu và đà tăng trưởng giảm tốc.

Theo giới phân tích dự đoán, tăng trưởng GDP của Ấn Độ sẽ giảm xuống 6,3% so với cùng kỳ năm 2023 từ mức 6,9% vào năm 2022.

Các công ty đa dạng hóa từ Trung Quốc

Các chuyên gia cho rằng các công ty sẽ tiếp tục đa dạng hóa các khoản đầu tư của họ ra khỏi Trung Quốc vào năm 2023 để tránh sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã chứng kiến trong năm nay và trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng giữa Bắc Kinh và phương Tây.

Do vậy, một số quốc gia ASEAN có thể sẽ được hưởng lợi từ xu hướng này.

Trích dẫn dữ liệu về tổng dòng vốn FDI, không chỉ bao gồm dòng M&A xuyên biên giới mà còn cả đầu tư vào lĩnh vực xanh, cho thấy sự gia tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Ấn Độ, Singapore, Malaysia, Indonesia và Việt Nam vào năm 2022.

Ngoài ra, nhiều người kỳ vọng xu hướng này sẽ tiếp tục diễn ra ngay cả khi Trung Quốc dần dỡ bỏ các hạn chế về Zero - Covid, mang lại sự thúc đẩy không chỉ dòng vốn chảy vào mà còn cả nhu cầu về số lượng nhân công cho khu vực ASEAN và Ấn Độ.

Khánh Vy (Theo DW)