Nhiều nền tảng và không gian xã hội trước đây giờ đã không còn ai ghé thăm hoặc bị khai tử. Vì lý do đó, mạng internet đã trở thành một mớ phức tạp của sự gắn bó và kết nối. Điều gì xảy ra với dữ liệu của chúng ta khi chúng ta từ bỏ một nền tảng truyền thông xã hội?

Chúng ta tạo ra dữ liệu mỗi ngày như một phần của công việc, giao tiếp, giao dịch, di chuyển và cuộc sống thường nhật. Chúng ta thường không biết mình tạo ra bao nhiêu dữ liệu và chúng ta hiếm khi có tiếng nói về cách dữ liệu được sử dụng, lưu trữ hoặc triển khai.

Sự thiếu kiểm soát này tác động tiêu cực đến chúng ta. Thông tin về danh tính của chúng ta có thể được sử dụng trong các thuật toán và bởi những người khác để áp bức, phân biệt đối xử, quấy rối, phỉ báng và làm hại chính chúng ta. 

Đối với các mạng xã hội từng phổ biến vào đầu những năm 2000 như GeoCities, Nexopia, LiveJournal và MySpace, các nghiên cứu cho thấy khoảng thời gian này là thời điểm mà bảo mật dữ liệu thường không được xem trọng.

Dữ liệu thường mang tính cá nhân và trong một bối cảnh cụ thể. Các nội dung này, vốn được người dùng sáng tạo, nếu không được xóa triệt để có khả năng sẽ tồn tại vĩnh cửu trên Internet.

Thông thường, khi một trang web hoặc nền tảng "chết", các quyết định về dữ liệu được đưa ra bởi nhân viên của công ty trên cơ sở đặc biệt. Mặc dù một số dữ liệu bị xóa thường xuyên (như email Yahoo), các dữ liệu khác có thể vẫn được lưu trực tuyến trong một thời gian rất dài.

Đôi khi, dữ liệu này được thu thập bởi Internet Archive, một thư viện kỹ thuật số trực tuyến. Sau khi được lưu trữ, nó trở thành một phần của di sản văn hóa tập thể. Nhưng không có sự đồng thuận hoặc tiêu chuẩn nào về cách xử lý dữ liệu này.

Chính bản thân những người dùng cũng có những phản hồi rất khác nhau: Trong khi một số người thất vọng khi phát hiện ra các blog của họ từ những năm 2000 đã biến mất, thì những người khác lại hoảng hốt trước sự tồn tại của chúng.

Đa phần, những phản hồi có liên quan tới bối cảnh của dữ liệu như độ nhạy cảm của các tài liệu, ngôn từ và văn phong được sử dụng cũng như tính liên kết tới danh tính trên Facebook của họ.

Các nhà nghiên cứu thường tranh luận liệu nội dung do người dùng tạo có nên được sử dụng cho nghiên cứu hay không và trong những điều kiện nào.

Quy định chung về bảo vệ dữ liệu (GDPR) của Liên minh châu Âu đã giúp thay đổi các tiêu chuẩn xử lý dữ liệu cá nhân của các tập đoàn, mở rộng quyền xem xét các hạn chế đối với việc truy cập, sửa đổi, xóa và di chuyển dữ liệu cá nhân.

Điều 17 và 19 của GDPR về quyền xóa là một động thái quan trọng đối với quyền riêng tư kỹ thuật số của cá nhân. Người dân ở Liên minh châu Âu có tư cách pháp lý để xóa dấu vết kỹ thuật số của họ, nếu điều đó góp phần gây thương tích, tổn hại cá nhân hoặc cung cấp thông tin không chính xác.

Hoàng Tôn (theo CNA)