Theo Felix Booth, người đứng đầu bộ phận LNG của công ty dữ liệu vận tải và năng lượng Vortexa, 35 tàu chở dầu đang chạy không tải hoặc đi chậm quanh Tây Bắc châu Âu và bán đảo Iberia. Sáu trong số các tàu chở dầu khổng lồ được thả neo ở Vịnh Cadiz của Tây Ban Nha, và có một cụm khác ở eo biển Manche.

Châu Âu đang trải qua cú sốc năng lượng lớn nhất kể từ những năm 1970 sau khi Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt “trả đũa” các áp đặt trừng phạt. Thông thường, Nga cung cấp một lượng lớn khí đốt mà lục địa này sử dụng để sưởi ấm cho các ngôi nhà và các ngành công nghiệp điện. Sau xung đột tại Ukraine, đất nước xứ sở bạch dương đã cắt giảm dòng chảy đó, khiến giá tăng mạnh, buộc một số công ty phải cắt giảm sản lượng và đe dọa phân chia khẩu phần nếu nguồn cung xuống thấp một cách nguy hiểm.

Theo các chủ tàu, khối lượng giao hàng đã tăng vọt trong những tháng gần đây khi các công ty dịch vụ tiện ích châu Âu dự trữ hàng hóa trước mùa đông. Châu Âu có quá ít các nhà ga có khả năng tiếp nhận khí đốt nhập khẩu, phần lớn trong số đó đến từ Qatar và Mỹ. Cộng thêm tình trạng tắc nghẽn, phần lớn không gian lưu trữ tại các nhà ga hiện tại đã đầy. Trong tuần này, Enagás SA, công ty điều hành mạng lưới truyền dẫn khí đốt Tây Ban Nha nhận định việc nhập khẩu LNG sẽ phải đối mặt với sự chậm trễ ít nhất cho đến tháng 11 vì mức lưu trữ cao.

Theo mặt tích cực, tình trạng này phản ánh sự thành công của châu Âu trong việc đảm bảo thêm lượng khí đốt trong mùa đông này. Mặc khác, chứng tỏ cơ sở hạ tầng năng lượng của lục địa này đã không thể đối phó với một cuộc “cách mạng khí đốt không có Nga”. Hiện tại, những con tàu khổng lồ, mỗi con tàu chở đủ năng lượng và sưởi ấm cho một triệu ngôi nhà mỗi tháng, đang hoạt động như những cơ sở lưu trữ khí đốt tạm thời ngoài khơi.

Trong đó, khối lượng khí đốt tăng lên đang làm giảm giá, khiến những nhà cung cấp có khả năng sinh lợi nhiều hơn khi giữ khí của họ neo đậu trên biển và hy vọng giá sẽ tăng. Trong tháng qua, hợp đồng khí đốt chuẩn của châu Âu đã giảm hơn 40% mặc dù vẫn cao gần 9 lần so với hai năm trước.

LNG được làm siêu lạnh cho phép vận chuyển trên tàu dưới dạng chất lỏng. Nhưng các tàu chở loại nhiên liệu này cần phải kéo thiết bị đầu cuối tái khí hóa để biến nhiên liệu trở lại trạng thái khí cho phép nó được vận chuyển tiếp theo đường ống.

Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha tự hào có một phần ba năng lực tái khí hóa của châu Âu, trải rộng trên sáu bến cảng bao gồm Barcelona, Huelva và Gijón. Các quốc gia Tây Bắc châu Âu đang chạy đua để xác định vị trí và kết nối các bến LNG nổi để giảm bớt khó khăn. Tuy nhiên, một số quốc gia bao gồm Đức và Ý đang xây dựng các nhà ga mới, vì thế những quốc gia này sẽ không sẵn sàng nhận một số lượng lớn khí đốt ngay được.

Đặc biệt, Vịnh Cadiz là một nơi tốt để các con tàu chờ đợi khi các thương nhân quyết định địa điểm và thời gian bốc dỡ LNG của họ. Vùng biển này nằm giữa các cảng Tây Bắc Châu Âu và Địa Trung Hải, một điểm cho phép tàu bè quay vòng theo một trong hai hướng.

Đoàn tàu xếp hàng dài ngoài khơi sẽ đi kèm với rủi ro cho châu Âu. Nếu giá đột ngột tăng ở châu Á, các thương nhân có thể quyết định giao khí đốt của họ sang đó. Tuy nhiên, theo Toby Copson, người đứng đầu bộ phận giao dịch toàn cầu của Trident LNG có trụ sở tại Trung Quốc, cho biết giá thị trường hiện tại không có khả năng xảy ra như vậy.

Gần đây, chi phí thuê tàu vận chuyển LNG đã tăng vọt lên mức cao kỷ lục do châu Âu đổ xô tích trữ khí đốt. Đơn cử, hành trình đến châu Á và quay trở lại Bờ Vịnh Hoa Kỳ để lấy một hàng hóa mới sẽ phải trả một khoản chi phí lớn đối với các thương nhân không chốt chi phí vận chuyển từ nhiều tháng trước.

Nhu cầu ở châu Á cũng vẫn ở mức thấp. Hiện giờ, có rất ít dấu hiệu cho thấy Chính phủ Trung Quốc sẽ nới lỏng đáng kể các hạn chế của Covid-19, một động thái có thể thúc đẩy sản lượng kinh tế và nhu cầu năng lượng.

Hiện tại, các thương nhân kiểm soát các con tàu có thể kiếm lợi từ việc chờ đợi để bán hàng hóa của họ vào châu Âu trong mùa đông. Họ có thể lấy giá khí đốt cao hơn nếu họ dỡ hàng trong những tháng tới, thay vì giao hàng trong vài tuần tới.

Đó là một mô hình thị trường được gọi là “contango”. Trong trường hợp này, phần lớn là do lượng hàng dự trữ đang tràn ngập và nhu cầu mùa đông chưa khởi động. Ông Di Odoardo của Wood Mackenzie cho biết: Thời tiết ấm áp có nghĩa là nhu cầu sử dụng khí đốt của khu dân cư ở Đức, Pháp, Ý và Tây Ban Nha không cao hơn so với hồi cuối tháng 8.

Sự năng động của thị trường rõ rệt đến mức các thương nhân có thể kiếm tiền bằng cách chờ đợi ngay cả khi chi phí thuê tàu của họ đã tăng vọt. Xa hơn nữa, các nhà giao dịch đang đặt cược rằng tiêu thụ sẽ tăng lên, làm cạn kiệt nguồn cung và đẩy giá lên.

Lê Na (Theo WSJ)