Xây dựng trái phép tại Lâm Đồng có thể được hợp thức hóa bằng... nghĩa vụ tài chính?

Thời gian vừa qua tại tỉnh Lâm Đồng, liên tục xảy ra hàng loạt vụ vi phạm về trật tự xây dựng tại các công trình lớn, gây xôn xao trong dư luận. Hầu hết đều là các công trình có rất lớn về diện tích, quy mô về đầu tư… nhưng lại xây dựng trái phép. Đơn cử như dự án Merperle Dalat Hotel – chủ đầu tư là Công ty cổ phần Khải Vy, được xác định xây trái phép, sai phép gần 4500m2, bị xử phạt 110 triệu.

Công ty CP Quốc Tế Năm Sao Đà Lạt cũng bị phạt 130 triệu vì xây biệt thự không phép. Doanh nghiệp này đã xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng và thiết kế được duyệt tại dự án khu biệt thự Đà Lạt Five Star Happy Valley (số 7 đường Nguyễn Du, phường 9, TP. Đà Lạt), quy mô dự án 26 biệt thự nghỉ dưỡng với diện tích lên đến hơn 23.000m2. Hay như vừa qua, Công ty CP Hoàng Gia ĐL bị phạt 240 triệu vì xây dựng công trình không phép, sai phép với dự án Tòa nhà Câu lạc bộ Golf thuộc Sân Golf Đà Lạt…

Bên cạnh các dự án liên tục bị xử phạt, xử lý sai phạm thì riêng dự án Dự án Merperle Dalat Hotel – chủ đầu tư là Công ty cổ phần Khải Vy không hiểu vì sao lại có được sự “ưu ái” của tỉnh Lâm Đồng khi cho “hợp thức hóa” sai phạm bằng… nghĩa vụ tài chính. Vụ việc vẫn đang là tâm điểm nóng của dư luận tại Lâm Đồng và truyền thông trong những ngày qua, bởi việc doanh nghiệp xây dựng trái phép công khai lên tới 4500m2 nhưng lại không bị xử lý đến cùng, mà lại được “hợp thức hóa” và án phạt “cho có”.

Nhiều ý kiến cho rằng, đây là một công trình lớn, có vị trí trung tâm nằm ngay mặt tiền đường Hùng Vương, cách trụ ở UBND Phường 10 chỉ vài bước chân, nhưng chính quyền địa phương không phát hiện được vi phạm là điều khó hiểu? Thậm chí quá trình kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật đầu tư xây dựng đối với công trình này được tỉnh Lâm Đồng đặc biệt chỉ đạo, nhưng dường như tất cả chỉ là “trên giấy”.

Bởi những sai phạm về xây dựng của công trình này vẫn được “công khai” trong thời gian dài, nhưng không bị xử lý. Đến khi dư luận bức xúc lên tiếng, các cơ quan báo chí vào cuộc thì UBND tỉnh Lâm Đồng lại vội vàng ra quyết định xử phạt “cho có” và cho doanh nghiệp hợp thức hóa sai phạm.

Tỉnh Lâm Đồng đã "ưu ái" cho Công ty Cổ phần Khải Vy như thế nào?

Vào ngày 26/6/2023, ông Võ Ngọc Hiệp – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã ký văn bản 5493/UBND-XD bàn giao các sở, ngành phải kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về xây dựng tại công trình khách sạn 5 sao Merperle Dalat Hotel (địa chỉ số 10 Hùng Vương, phường 10, TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) theo đúng quy định.

Theo đó tỉnh Lâm Đồng đã đề nghị, Công ty Cổ phần Khải Vy (chủ đầu tư) tiếp tục triển khai thi công xây dựng công trình khách sạn Merperle Dalat Hotel theo đúng tiến độ gia hạn và Giấy phép xây dựng số 24/GPXD do Sở Xây dựng cấp ngày 22/3/2021 và hồ sơ thiết kế được phê duyệt đảm bảo an toàn, chất lượng công trình và đưa công trình vào hoạt động theo đúng quy định.

Tuy nhiên, không hiểu các sở, ngành, chính quyền địa phương tại tỉnh Lâm Đồng đã kiểm tra, giám sát ra sao, nhưng việc công ty Khải Vy cố tình xây dựng trái phép 4500m2 đã xảy ra. Cụ thể: theo GPXD được cấp, tầng hầm 2 có diện tích sàn là 5.806m2, nhưng thực tế thi công đến 7.092m2, lớn hơn 1.286m2.

Tại tầng hầm 1, diện tích sàn được cấp phép là 5.777m2, nhưng xây dựng thực tế là 7.092m2, lớn hơn 1.315m2.

Tại tầng 1, được cấp phép diện tích sàn là 3.612m2 (kể cả sân vườn), nhưng thực tế thi công lên đến 4.567m2, lớn hơn 955m2. Ngoài ra tại thời điểm phát hiện, dự án đang thi công coppha sàn mái với diện tích 900m2, không có trong nội dung GPXD được cấp.

Nhưng thay vì xử lý sai phạm thì ngày 29/9/2023, ông Võ Ngọc Hiệp đã ký văn bản 8303/UBND-QH điều chỉnh thiết kế công trình khách sạn Merperle Dalat Hotel, với diện tích tăng thêm của công trình này lên tới 4.500m2, đúng với số m2 mà công ty Khải Vy đã xây dựng trái phép.

Tuy nhiên, với những sai phạm này, vào tháng 10/2023, UBND TP Đà Lạt vẫn có quyết định xử lý, xử phạt và đề nghị Công ty Cổ phần Khải Vy ngừng thi công công trình, chấp hành các biện pháp xử lý vi phạm và liên hệ với cơ quan chức năng để lập hồ sơ điều chỉnh giấy phép xây dựng theo quy định và nội dung điều chỉnh thiết kế theo yêu cầu của UBND tỉnh Lâm Đồng. Nếu không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng điều chỉnh, thì phải chịu trách nhiệm tháo dỡ các hạng mục không phù hợp.

Thế nhưng, vào ngày 3/11/2023, ông Võ Ngọc Hiệp - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng lại tiếp tục kí văn bản giao các sở, ngành phối hợp với UBND TP Đà Lạt xác định nghĩa vụ tài chính Công ty Cổ phần Khải Vy phải nộp do thay đổi thiết kế làm tăng hệ số sử dụng đất tại dự án khách sạn 5 sao Merperle Dalat Hotel.

Điều khiến dư luận khó hiểu là, vào thời điểm ông Hiệp ký văn bản “thúc đẩy” việc xác định nghĩa vụ tài chính cho dự án Merperle Dalat Hotel, Công ty Cổ phần Khải Vy vẫn chưa nhận được kết quả thẩm định của Bộ Xây dựng để có thể tiến hành thi công phần thiết kế được điều chỉnh, theo đúng quy định của pháp luật.

Nhìn từ hành vi cố tình sai phạm, thách thức pháp luật tại Merperle Dalat Hotel và những động thái khó hiểu nói trên của tỉnh Lâm Đồng, dư luận và báo chí đã đặt dấu hỏi về việc có hay không sự ưu ái, nhiệt tình tác động giúp Công ty Cổ phần Khải Vy sớm hợp thức hóa được sai phạm? Đồng thời, dư luận cũng bày tỏ sự lo ngại về công tác quản lý, chỉ đạo trong lĩnh vực trật tự xây dựng tại Lâm Đồng, khi để Merperle Dalat Hotel, một dự án từng có nhiều tai tiếng liên quan đến sai phạm trong xây dựng tiếp tục một lần nữa có vi phạm “khủng”.

Nhiều quan điểm cũng cho rằng, đối với phương án xử lý của tỉnh Lâm Đồng đối với dự án Merperle Dalat Hotel liệu có trở thành “kim chỉ Nam” đối với việc xử lý các vi phạm về trật tự xây dựng sau này và cũng được "áp dụng" với các dự án khác?

Nhìn nhận vụ việc của Merperle Dalat Hotel và cách xử lý của tỉnh Lâm Đồng, Luật sư Dương Lê Ước An - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, trong việc sai phạm này cần phải có chế tài mạnh, việc vi phạm này đã phá vỡ cảnh quan, kết cấu của một thành phố. Bởi lẽ thực tế việc xử phạt hành chính bằng tiền không mang lại hiệu quả răn đe, nhất là mức phạt tối đa hiện nay được áp dụng là 1 tỷ đồng. Nếu xây vượt tầng thì số tiền cho thuê, số tiền lợi nhuận có thể thu được lên rất lớn. Như vậy, rõ ràng chủ đầu tư sẵn sàng chịu phạt để được hợp thức hóa phần sai phạm của mình.

Theo pháp luật hiện nay có nhiều văn bản pháp quy liên quan đến việc xử lý vi phạm về xây dựng như: Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Luật Xây dựng 2014, Nghị định 139/2017/NĐ-CP sửa đổi bổ sung bởi NĐ 21/2020/NĐ-Cp. Trong đó có quy định rõ, những cá nhân, tổ chức khi vi phạm sẽ bị lập biên bản xử phạt hành chính và được yêu cầu tự nguyện tháo dỡ phần xây dựng sai phạm, nếu không tự nguyên sẽ bị cưỡng chế tháo dỡ, yêu cầu khắc phục hậu quả

Ngoài ra, đối với các dự án trong thời hạn cho phép để khắc phục việc xây dựng sai phép, nếu không thực hiện sẽ bị rút giấy phép xây dựng,… Vậy câu hỏi lớn đặt ra trong trường hợp này là “trách nhiệm chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng ở đây như thế nào khi mà cả một công trình to lớn mà lại ko xử lý khi đang còn trong trứng nước?”

“Theo tôi, ở đây, rõ ràng có sự buông lỏng trách nhiệm và dấu hiệu bao che, tiếp tay của cán bộ và lãnh đạo, do đó cần phải xử lý hình sự đối với những người bao che, tiếp tay. Đồng thời, không chỉ xử lý hình sự đối với cán bộ cơ quan quản lý nước, mà còn đủ căn cứ xử lý hình sự đối với cả những cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức vi phạm. Có như vậy pháp luật mới được thượng tôn, và các cá nhân từ chính quyền cho đến doanh nghiệp mới sợ khi phải gánh chịu trách nhiệm nếu phải làm sai”, Luật sư An nhận định.