Ưu tiên dạy các ngành nghề sản xuất hàng hoá tiêu thụ trong nước

Về vấn đề cụ thể liên quan tới các ngành nghề, tổ chức hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân; Đại tướng Tô Lâm cho biết, để phù hợp với trình độ của phạm nhân, ngành nghề được tổ chức lao động dạy nghề cho phạm nhân được lựa chọn các ngành nghề phổ thông có tính tương đồng với mặt bằng chung của xã hội, ưu tiên các ngành nghề sản xuất hàng hoá tiêu thụ trong nước. Ví dụ như là cơ khí, điện máy, dệt, thủ công mỹ nghệ, gia công hàng hóa nói chung.

Các ngành nghề tổ chức lao động hướng nghiệp, dạy nghề không thuộc danh mục các ngành, nghề có mức độ lao động độc hại, nguy hiểm theo Quy định tại Thông tư số 11 ngày 12/11/2020 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về ban hành Danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Một số ngành, nghề thuộc danh mục các ngành nghề còn lại trong những điều kiện cho phép thì doanh nghiệp sẽ phải có những cam kết tổ chức dạy nghề, vận hành an toàn cho phạm nhân và được cấp phép. 

Về quy định đối tượng không được đưa ra khu lao động sản xuất, dạy nghề ngoài trại giam như Nghị quyết. Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, về tội danh cụ thể của phạm nhân, lý do cũng đưa ra phạm nhân về các tội xâm phạm an ninh quốc gia, phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh.

"Hiện nay chưa có những phạm nhân phạm các tội này để thực hiện thi hành án ở trong các trại giam của ta. Nhưng trong khi đó dự kiến có những phạm nhân chấp hành án về điều này thì đều có những yếu tố quốc tế. Cho nên xét tính chất, mức độ nguy hiểm và nhạy cảm của tội phạm trên nên đề xuất không đưa ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề bên ngoài trại giam. Trên thực tế cũng chưa có những tội phạm này ở trong trại giam thì không đưa ra quy định này cũng phù hợp", Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Còn các điều điều kiện khác, Bộ trưởng Bộ Công an lấy ví dụ: Như có từ 2 tiền án trở lên, tội phạm nguy hiểm, người tổ chức trong đồng phạm thì đây là những phạm nhân có thâm niên xấu, có tính chất, mức độ tội phạm nguy hiểm cần phải quản lý, giam giữ nghiêm ngặt, chặt chẽ trong các trại giam. 

Phạm nhân dưới 18 tuổi phải tổ chức cải tạo riêng đặc thù

Liên quan đến đối tượng phạm nhân người dưới 18 tuổi, hoặc từ 60 tuổi trở lên thì không được tham gia lao động, không được dạy nghề. Đại tướng Tô Lâm cho biết, đối tượng phạm nhân là người dưới 18 tuổi, theo quy định của khoản 2 Điều 10 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 thì phạm nhân dưới 18 tuổi phải được bố trí giam giữ riêng, cái này là quy định. Bên cạnh đó việc tổ chức lao động dạy nghề, thực hiện chế độ chính sách cho những đối tượng này cũng phải có sự khác biệt so với các vi phạm nhân khác. 

"Dưới 18 tuổi là có chế độ đặc biệt riêng thì các trại giam phải tổ chức các hoạt động giáo dục, cải tạo riêng đặc thù như tổ chức dạy văn hóa, các trung tâm dạy nghề của các trại giam khác. Chúng tôi cũng đề nghị không đưa số này đi lao động thí điểm trong các hộ lao động này", Bộ trưởng Bộ Công an cho biết.

Cũng theo Đại tướng Tô Lâm, đối với những người trên 60 tuổi thì Luật Người cao tuổi năm 2009 quy định, những người cao tuổi là những người đủ 60 tuổi trở lên. Thành ra công tác quản lý giáo dục đối với phạm nhân là người 60 tuổi trở lên cũng phải có những biện pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe, tâm lý của người cao tuổi mới được thực hiện.

Khó có điều kiện để có thể cấp giấy chứng nhận, chứng chỉ cho phạm nhân

Về ý kiến phạm nhân có được cấp chứng chỉ dạy nghề sau khi tham gia học nghề tại khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề của trại giam không?

Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, đối với yêu cầu tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân, thấy khó có điều kiện để có thể cấp giấy chứng nhận, chứng chỉ cho phạm nhân, vì mục đích chính của mô hình này là chỉ tổ chức môi trường lao động, đào tạo, dạy và rèn nghề thường xuyên, nhằm đảm bảo tính tiếp cận, thực hành nghề được liên tục, sát với các yêu cầu thực tiễn của xã hội. Còn việc cấp giấy chứng chỉ nghề trong thời gian phạm nhân đang tham gia lao động, học tập, học nghề đã có những quy định cụ thể trong Luật Thi hành án hình sự. 

Bộ Công an có các trung tâm dạy nghề, những người dưới 18 tuổi, phạm nhân trong độ tuổi thanh thiếu niên đến 30 tuổi chưa có nghề nghiệp, phạm nhân có mức án dưới 5 năm tù và chuẩn bị chấp hành án phạt tù sẽ được ưu tiên bố trí học nghề, nâng cao tay nghề.

Mỗi phạm nhân chỉ được học một nghề tại các trung tâm dạy nghề các trại giam sẽ có việc này hoặc là đối với những người đi lao động tại các trung tâm lao động ngoài trại giam cũng sắp xếp 6 tháng trước khi hết hạn chấp hành án phạt tù, căn cứ vào yêu cầu, lứa tuổi phạm nhân tham gia lao động, học nghề ngoài trại giam sẽ được xem xét đưa trở lại trại giam để đào tạo những trình độ nghề sơ cấp.

Việc đào tạo này phải tuân thủ các yêu cầu đào tạo, những khung đào tạo nghề quốc gia, hoàn thành được những yêu cầu này sẽ được cấp chứng chỉ dạy nghề theo quy định chung. "Tức là vừa lao động và vừa trung tâm dạy nghề trong trại giam, có sự phối hợp với nhau để thực hiện những vấn đề mà các đại biểu quan tâm", Đại tướng Tô Lâm nói.