Theo đó, vào chiều 14/3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm việc với Bộ GTVT, lãnh đạo các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) về nhu cầu và khả năng đáp ứng nguồn vật liệu đắp nền đường (cát đắp nền) phục vụ các dự án hạ tầng giao thông đường bộ trọng điểm vùng ĐBSCL.

Theo báo cáo của Bộ GTVT, trên địa bàn khu vực ĐBSCL đang triển khai đầu tư 8 dự án cao tốc và 5 dự án nâng cấp mở rộng, xây mới các quốc lộ và cầu trên quốc lộ. Với tổng mức đầu tư các dự án khoảng 112.600 tỷ đồng. Từ nay đến năm 2025 các dự án cao tốc sẽ triển khai đồng loạt, nhu cầu vật liệu cát là rất lớn, khoảng 47,8 triệu m3 và chủ yếu tập trung trong năm 2023 (17,8 triệu m3), năm 2024 (28,4 triệu m3).

Các tỉnh ĐBSCL đã cấp phép 66 giấy phép khai thác với tổng trữ lượng khoảng 80 triệu m3, công suất khai thác khoảng 17 triệu m3/năm (trong đó cát san lấp là 14 triệu m3). Tuy nhiên, trữ lượng cát san lấp hiện tại chỉ còn khoảng 37 triệu m3.

Trong năm 2022, tại các tỉnh đang khai thác tại 24 mỏ có chất lượng đáp ứng yêu cầu của dự án, nếu tăng công suất khai thác ở các mỏ đang hoạt động thêm 50% trong 2 năm và dành toàn bộ khối lượng tăng thêm (khoảng 6,17 triệu m3) cũng chưa đáp ứng nhu cầu các dự án.

Chính phủ đã ban hành các nghị quyết triển khai với một số cơ chế đặc thù trong việc cấp phép, khai thác vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án. Tuy nhiên, các dự án do Bộ GTVT làm cơ quan chủ quản đều thiếu cát đắp nền.

Tại cuộc làm việc, lãnh đạo một số tỉnh ĐBSCL đã báo cáo về khả năng cung cấp các nguồn vật liệu cát, đất đắp nền cho các dự án cao tốc của Bộ GTVT. Tuy nhiên, đến nay, chỉ có tỉnh Đồng Tháp, An Giang dự kiến cung cấp khoảng 3 triệu m3 cát cho 2 dự án thành phần đoạn từ TP Cần Thơ đến Cà Mau, trên tổng nhu cầu 18,5 triệu m3.

Theo báo cáo của Bộ TN&MT, tổng khối lượng cát đắp nền cho các tuyến cao tốc ĐBSCL khoảng 36 triệu m3, tương đương 70% nhu cầu. Đáng chú ý, tại tỉnh Long An có trữ lượng đất đắp nền khoảng 34 triệu m3 nhưng cần Bộ GTVT thẩm định về yêu cầu kỹ thuật.

Lãnh đạo Bộ GTVT, các địa phương kiến nghị tháo gỡ vướng mắc, rút ngắn thời gian, thủ tục giao các mỏ cát cho nhà thầu; cấp mới giấy phép khai thác; nâng công suất khai thác mỏ thêm 50%; rà soát, mở các mỏ khai thác mới.

Bộ TN&MT cũng kiến nghị nghiên cứu, thử nghiệm nguồn cát biển, đề nghị xem xét, nghiên cứu việc sử dụng vật liệu thay thế (cát nghiền từ đá, tro xỉ,…) để cung ứng đủ cho các dự án cao tốc và các công trình dân dụng.

Tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao các tỉnh ĐBSCL đã chủ động phối hợp, tìm giải pháp bảo đảm nguồn cát đắp nền cho các dự án giao thông trọng điểm của quốc gia với ưu tiên cao nhất.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương xây dựng kế hoạch về nhu cầu các loại vật liệu thi công, trong đó có cát đắp nền, theo tiến độ dự án từ nay đến năm 2024.

Cùng với đó, chỉ đạo các nhà thầu liên danh với các doanh nghiệp đang khai thác mỏ cung cấp vật liệu san lấp, đắp nền; thống nhất với địa phương để xác định mức giá vật liệu phù hợp, ổn định, không làm tăng vốn đầu tư.

Trên cơ sở đánh giá toàn bộ trữ lượng các mỏ cát đắp nền đang khai thác, nâng công suất, mỏ mới hoạt động và công suất khai thác từng năm, Bộ TM&MT thực hiện phân bổ, điều tiết đối với từng mỏ, từng địa bàn, sát với tiến độ thi công.

"Bộ TN&MT, Bộ GTVT phải phối hợp chặt chẽ với các địa phương để triển khai", Phó Thủ tướng chỉ đạo.

Đối với các địa phương, Phó Thủ tướng yêu cầu "đơn giản hoá các thủ tục", nâng ngay công suất 50% ở các mỏ cát đang khai thác; cấp lại giấy phép khai thác các mỏ đã hết hạn; đưa vào hoạt động các mỏ mới phục vụ riêng cho các dự án cao tốc trên cơ sở quan trắc, giám sát chặt chẽ về môi trường.

"Những mỏ được cấp phép lại hoặc cấp phép mới chỉ cung cấp cát đắp nền cho các dự án cao tốc và dừng khai thác sau khi hoàn thành", Phó Thủ tướng nói.

Bộ GTVT rà soát lại thiết kế kỹ thuật về cao trình các tuyến cao tốc; tiếp tục xem xét phương án thi công phù hợp để bảo đảm tính bền vững, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái.