Theo đó, trong chương trình Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, chiều 2/11, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã tiến hành thảo luận ở tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Thống nhất tên gọi "cải cách chính sách bảo hiểm xã hội"

Phát biểu ý kiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tại Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) đã bàn và ban hành 2 Nghị quyết quan trọng là: Nghị quyết số 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp. và Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Về lộ trình cải cách tiền lương, Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự kiến bắt đầu từ 2021, Ban chỉ đạo cải cách tiền lương đã triển khai rất ráo riết việc này. Tuy nhiên, sau đó nước ta bị tác động rất mạnh mẽ của dịch COVID-19 nên đã trình Trung ương cho phép lùi lại thời điểm thực hiện. Giờ đây, Trung ương đã kết luận sẽ thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024.

Về cải cách chính sách bảo hiểm, Chủ tịch Quốc hội cho biết đã có một số nội dung được thể chế hóa như tuổi nghỉ hưu trong Bộ Luật lao động. Còn những nội dung khác tiến hành chậm hơn so với cải cách tiền lương. Dù vậy, nếu kỳ họp thứ 7 thông qua dự án Luật Bảo hiểm xã hội thì cũng có thể áp dụng vào thời điểm trùng với cải cách tiền lương (1/7/2024).

Về tên gọi, Bộ Chính trị thống nhất trình Trung ương tên gọi cải cách chính sách bảo hiểm xã hội chứ không phải đổi mới hay sửa đổi bổ sung. "Đây là thay đổi rất căn bản, hình thành chế độ bảo hiểm đa tầng (hưu trí, bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện), tiến tới bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân", Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Tiến tới giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội xuống còn 10 năm

Đáng chú ý, về thời gian đóng bảo hiểm xã hội, theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, sẽ giảm thời gian đóng - hưởng từ 20 năm xuống 15 năm và tiến tới 10 năm. "Đây là xu hướng của thế giới hiện tại vì tiền lương ngày càng tăng lên, tỉ lệ đóng "cho cái bánh" ngày càng to ra. Tức là số năm đóng ngày càng ít nhưng tiền đóng thì nhiều. Không những vậy, tiền lương tối thiểu vùng của người lao động hầu như năm nào chúng ta cũng tăng thêm khoảng 6-8%. Tới đây cải cách tiền lương cũng cải cách cả khu vực công và khu vực tư", Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, một trong những nhân tố quan trọng nhất để hạn chế bớt việc rút bảo hiểm xã hội một lần là giảm thời gian đóng bảo hiểm và làm tốt công tác truyền thông. "Người ta thấy nếu đóng 20 năm thì xa xôi quá, thôi 15 năm còn thấy có tương lai, tiến tới 10 năm thì càng có điều kiện để đóng", Chủ tịch Quốc hội nói và cho biết có thêm nhiều thay đổi có tính cách mạng khác.

Về rút bảo hiểm xã hội một lần, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây là vấn đề người lao động quan tâm nhất. Trong chính sách rút thời gian đóng từ 20 năm xuống 15 năm cũng có một phần tác động.

"Khi làm việc với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), các nước không cho rút bảo hiểm xã hội một lần. Tuy nhiên, lưới an sinh của các nước được đảm bảo, thu nhập người dân cao. Còn với nước ta sẽ khác nhưng nhiều ý kiến cho rằng không nên cấm đoán. Chỉ có thể thiết kế chính sách thế nào để có giữ người lao động ở lại hệ thống, hạn chế bớt", Chủ tịch Quốc hội nói và cho rằng, nhiều người có khó khăn trước mắt. Trong thống kê đã rõ số liệu bao nhiêu người rút ra để đảm bảo nhu cầu cuộc sống hàng ngày, bao nhiêu người rút để trả nợ... Đồng thời, cũng không nên phân biệt trước khi luật có hiệu lực hay sau khi có hiệu lực.

Độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí ngày càng giảm xuống

Về trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, bản chất của nó là trợ cấp giống như trợ cấp cho người cao tuổi từ ngân sách nhà nước. Về mặt nguyên tắc, độ tuổi được hưởng ngày càng giảm xuống. Trong đó sẽ giảm cho đến khi nào chạm đến tuổi nghỉ hưu thì thôi. Tuy nhiên các mức hưởng sẽ ngày càng tăng lên, tùy thuộc vào ngân sách nhà nước.

"Hiện nay tuổi được hưởng đang là 80, luật này sẽ giảm xuống 75 tuổi. Việc giảm dần độ tuổi và mức hưởng thế nào tôi cũng đồng tình với các đại biểu nên có sự linh động, linh hoạt", Chủ tịch Quốc hội nói và gợi mở, Luật này nên giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định trong từng thời kỳ theo đề nghị của Chính phủ và căn cứ vào khả năng của ngân sách nhà nước.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thiết kế luật có quy định, có mốc thực hiện bởi hai vấn đề quan trọng nhất là độ tuổi và mức hưởng thì nên chăng linh hoạt để không phải sửa luật về sau. Và cũng cần phải quy định rõ khoản chi này do ngân sách nhà nước đóng.