Trong khuôn khổ các hoạt động của Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam 2023", tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Thanh Hóa vừa tổ chức tái hiện Lễ Pồôn Pôông.

Pồôn Pôông là lễ hội có từ xa xưa. Trong tiếng Mường, “Pồôn” có nghĩa là chơi, nhảy múa còn “Pôông” có nghĩa là bông, bông hoa. “Pồôn Pôông” có nghĩa là nhảy múa bên cây cây Bông (hay còn gọi là cây hoa).

Lễ hội Pồôn Pôông của người Mường được tổ chức hằng năm vào ngày rằm tháng Giêng, rằm tháng Ba và rằm tháng Bảy với mong muốn cho mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, nhà nhà hạnh phúc. Lễ hội vừa mang tính nghi lễ cầu phúc, cầu an vừa mang tính chất giao duyên nam - nữ.

Lễ hội Pôồn Pôông có hai phần, phần lễ và phần hội. Trong đó, cây Bông là trung tâm của lễ hội, là biểu tượng của vũ trụ bao la, hội tụ đầy đủ vạn vật mà tạo hóa đã ban tặng cho con người từ thuở hồng hoang.

Các trò diễn xướng đều xoay quanh cây Bông, mô phỏng lại toàn bộ các phong tục tập quán, phản ánh đời sống tâm linh, văn hoá tinh thần của đồng bào Mường.

Lễ hội gồm các trò đặc sắc, như: Trò chia đất, chia nước, dựng nhà, đánh cá, đuổi thú dữ, trồng trọt, làm cơm mời Mường, đuổi thú dữ, chọi trâu, chọi gà... Các nhân vật tham gia lễ hội múa những điệu múa mô phỏng lại các động tác trong quá trình lao động, vui chơi hàng ngày.

Lễ hội cuốn hút người xem ở sự khéo léo của người làm ra cây Bông, với những chùm hoa gỗ lung linh sắc màu và hình muông thú, nông cụ sản xuất...

Cùng với sự phát triển của các loại hình văn hóa, văn nghệ hiện đại, Lễ hội Pồôn Pôông đã từng bị lãng quên, thế hệ trẻ cũng ít tìm hiểu, kế thừa di sản này.

Mãi đến những năm cuối thập niên 80 thế kỷ XX khi tỉnh Thanh Hóa bắt tay vào việc bảo tồn các trò chơi, trò diễn dân gian theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) thì Lễ hội Pôồn Pôông như được hồi sinh trở lại.

Lễ hội Pồn Pôông của đồng bào dân tộc Mường đã được Bộ VHTT&DL công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2017.

Thế Vũ