Kuo-Yi Lim, đồng sáng lập và đối tác quản lý của công ty đầu tư mạo hiểm Monk\'s Hill ở Đông Nam Á, cho biết: “Đông Nam Á có vị trí thuận lợi để hưởng lợi đáng kể từ hiện tượng China+1 khi cả công ty nước ngoài và Trung Quốc đa dạng hóa chuỗi cung ứng và hoạt động của họ”.

Ông Lim nói thêm: “Căng thẳng địa chính trị đã đẩy nhanh các hoạt động này, vốn bắt đầu trong thời gian phong tỏa vì Covid-19”.

Chiến lược “China Plus One” - tìm cách giảm thiểu rủi ro liên quan đến sự phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường hoặc chuỗi cung ứng của Trung Quốc thông qua việc đa dạng hóa hoạt động sản xuất, mở rộng sang các quốc gia khác ngay cả khi các công ty vẫn duy trì sự hiện diện ở Trung Quốc.

Điều này đã thúc đẩy đầu tư lớn hơn vào khối ASEAN. Các nhà kinh tế của OCBC cho biết trong một báo cáo tháng 5 rằng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nền kinh tế ASEAN của Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Singapore và Việt Nam đã tăng lên 236 tỷ USD vào năm 2023 so với mức trung bình hàng năm là 190 tỷ USD trong giai đoạn 2020-2022.

Dòng vốn chủ yếu đến từ Mỹ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu cũng như Trung Quốc đại lục và Hồng Kông (Trung Quốc).

“Khu vực ASEAN-6 đã được hưởng lợi từ việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực cũng như việc áp dụng chiến lược ‘Trung Quốc+1’. Dòng vốn FDI từ Trung Quốc đại lục và Đặc khu hành chính Hồng Kông vào khu vực đã tăng lên, trong đó sản xuất và một số dịch vụ nhận được phần lớn dòng vốn", các nhà kinh tế của OCBC cho biết.

Việt Nam

Việt Nam đã trở thành địa điểm sản xuất quan trọng của Apple khi gã khổng lồ công nghệ Mỹ tìm cách đa dạng hóa hoạt động lắp ráp sản phẩm của mình khỏi Trung Quốc.

Các biện pháp cứng rắn chống Covid-19 của Bắc Kinh và tình trạng bất ổn của công nhân tại nhà máy sản xuất iPhone hàng đầu của Foxconn đã làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động sản xuất.

MacBook, iPad và Apple Watch được cho là đang được sản xuất tại Việt Nam.

Yinglan Tan, đối tác quản lý sáng lập của Insignia Ventures Partners, cho biết: “Sự gần gũi của Việt Nam với Trung Quốc từ lâu đã khiến nơi đây trở thành điểm đến ưa thích của các chuỗi cung ứng cho đến các quy trình ngoài khơi, nhờ đó có thể giảm đáng kể chi phí sản xuất”.

Theo các báo cáo địa phương, Việt Nam đã là trung tâm nghiên cứu và phát triển lớn của Samsung, đồng thời là cơ sở sản xuất và xuất khẩu điện thoại thông minh của Samsung.

“Việt Nam có thêm lợi thế. Chi phí lao động cạnh tranh, khả năng tiếp cận thị trường – nơi có rất nhiều hiệp định thương mại tự do – khiến việc xuất khẩu sang các thị trường khác, chẳng hạn như EU, trở nên dễ dàng hơn rất nhiều”, Kai Wei Ang, chuyên gia kinh tế ASEAN tại BofA Securities, chia sẻ với CNBC.

Malaysia

Malaysia đã chứng kiến các công ty bán dẫn bao gồm Intel, GlobalFoundries và Infineon thiết lập hoặc mở rộng hoạt động tại nước này trong vài năm qua trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung.

Monk\'s Hill Ventures phân tích: “Malaysia đã chứng kiến sự hồi sinh trong lĩnh vực bán dẫn lâu đời của mình, thu hút các khoản đầu tư mới từ các công ty như Intel”.

Các nhà quan sát trong ngành cho rằng lợi thế của Malaysia luôn là nguồn lao động lành nghề trong lĩnh vực đóng gói, lắp ráp và thử nghiệm chip cũng như chi phí vận hành tương đối thấp hơn.

Indonesia

Quần đảo này có nguồn tài nguyên khổng lồ về đồng, niken, coban và bauxite – rất quan trọng để sản xuất pin xe điện.

Chính phủ Indonesia đang thu hút các công ty xe điện bằng các ưu đãi để thành lập cơ sở sản xuất tại địa phương.

“China+1 không chỉ dành cho các công ty nước ngoài ở Trung Quốc", Anders C. Johansson, giám đốc Viện nghiên cứu kinh tế Trung Quốc Stockholm thuộc Trường Kinh tế Stockholm, cho biết trong một bài đăng trên LinkedIn vào tuần trước.

Bộ Công nghiệp Indonesia cho biết hồi đầu tháng này rằng họ đã ký thỏa thuận với 4 công ty Trung Quốc – Neta, Wuling, Chery và Sokon – để thành lập Indonesia làm trung tâm sản xuất xe điện.

Theo báo cáo địa phương, nhà sản xuất xe điện Trung Quốc BYD có kế hoạch bắt đầu sản xuất thương mại xe điện ở Indonesia vào năm 2026.

Singapore

Theo báo cáo của ASEAN Briefing, Singapore là “điểm đến ưu việt” cho các công ty muốn đặt trụ sở khu vực cũng như mở rộng khắp khu vực.

Insignia Ventures Partners cho biết: “Ngày nay, sự đa dạng hóa này không chỉ mở rộng đến các doanh nghiệp toàn cầu như Apple và chuỗi cung ứng mà còn cả các doanh nhân và công ty khởi nghiệp đang tìm cách xây dựng doanh nghiệp toàn cầu ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương”.

“Đặc biệt, Singapore đã trở thành điểm đến cho những doanh nhân này đặt trụ sở cho các doanh nghiệp toàn cầu, trong khi vẫn có thể huy động tiền từ Mỹ và tuyển dụng kỹ sư ở Trung Quốc,” Tan nói thêm.

Các công ty Trung Quốc bao gồm TikTok và Shein đã thành lập trụ sở khu vực tại Singapore, nơi được coi là cơ sở ổn định trong bối cảnh có những trở ngại về địa chính trị.

Theo Monk’s Hill Ventures: “ Singapore, với vị thế là trung tâm đáng tin cậy về cơ sở hạ tầng tài chính và pháp lý, sẽ tiếp tục thu hút các công ty đang tìm kiếm cơ sở ở châu Á trong những thời điểm không chắc chắn này”.

Điệp Nguyễn (Theo CNBC)