Việc sử dụng đồng tiền của Trung Quốc xuyên biên giới đã được thúc đẩy sau khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ hạn chế khả năng giao dịch bằng đôla của Nga sau chiến sự ở Ukraine.

Vào tháng 2 năm nay, thống đốc ngân hàng trung ương Nga Elvira Nabiullina cho biết việc sử dụng đồng tiền Trung Quốc để thanh toán, giao dịch tài chính và tiền gửi đã "tăng vọt".

“Các lệnh trừng phạt đã tạo ra động lực to lớn để Trung Quốc phát triển hệ thống tài chính và phát triển các giải pháp liên kết hệ thống của nước này với hệ thống của Nga”, Alexandra Prokopenko, nghiên cứu viên tại Viện Carnegie ở Berlin cho biết.

Tăng trưởng thương mại được thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ cũng được thúc đẩy bởi các đường hoán đổi tiền tệ mà Bắc Kinh đã mở hoặc gia hạn trong suốt năm 2023 với Saudi Arabia, Argentina và Mông Cổ - tất cả các nhà sản xuất hàng hóa có hàng hóa mà Trung Quốc muốn.

Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, kể từ năm 2022, các ngân hàng thanh toán mới cho đồng Nhân dân tệ cũng đã được thành lập tại Lào, Kazakhstan, Pakistan, Brazil và Serbia.

Theo một số nhà phân tích, một lý do khiến Trung Quốc giữ tỷ giá hối đoái với đôla Mỹ ổn định trong năm nay bất chấp áp lực bán đối với đồng Nhân dân tệ là để khuyến khích các đối tác thương mại giao dịch nhiều hơn bằng đồng nội tệ.

Những nỗ lực trước đây của Bắc Kinh nhằm quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ đã bị chững lại sau khi PBoC tiến hành phá giá tiền tệ vào năm 2015 để chống lại sự suy giảm tăng trưởng kinh tế.

Điều này đã thúc đẩy khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu của Trung Quốc nhưng lại dẫn đến sự suy giảm đáng kể trong việc sử dụng đồng nhân dân tệ để thanh toán và phải mất nhiều năm mới đảo ngược được.

Edwin Lai, Giáo sư tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông (Trung Quốc) chuyên về quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ, cho biết việc các nền kinh tế lớn như Trung Quốc thanh toán hầu hết các giao dịch bằng đồng tiền của mình là "bình thường".

"Theo tiêu chuẩn quốc tế, đây không phải là thành tựu to lớn", Lai cho biết.

Ông cho biết Bắc Kinh không muốn cạnh tranh với đồng đôla Mỹ nhưng cho biết các quan chức Trung Quốc "không muốn phụ thuộc" vào đồng tiền này.

Trên toàn cầu, đồng Nhân dân tệ vẫn đứng thứ hai sau đồng đôla về tài trợ thương mại. Theo dữ liệu mới nhất từ mạng lưới thanh toán quốc tế Swift, đồng tiền này cũng chỉ chiếm 4,74 phần trăm các khoản thanh toán toàn cầu, sau đồng đôla, euro và bảng Anh.

Tuy nhiên, theo Lucy Ingham, lãnh đạo của FXC Intelligence, công ty tư vấn theo dõi các khoản thanh toán kỹ thuật số, các hệ thống thanh toán thay thế như CIPS của Trung Quốc và các mạng lưới tư nhân khác khiến việc dựa vào Swift để cung cấp bức tranh toàn cảnh về các giao dịch tiền tệ toàn cầu trở nên kém tin cậy hơn.

Việc tăng thêm thị phần của đồng nhân dân tệ trong tài chính thương mại toàn cầu có thể bị hạn chế bởi sự miễn cưỡng của phương Tây trong việc giao dịch bằng đồng nhân dân tệ.

Những trở ngại lâu đời đối với việc sử dụng rộng rãi hơn đồng Nhân dân tệ - đặc biệt là các biện pháp kiểm soát vốn của Trung Quốc và các hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ hỗ trợ việc sử dụng đồng đô la Mỹ - hạn chế tiến trình của nó vượt ra ngoài việc thanh toán thương mại.

Wee Khoon Chong, chiến lược gia thị trường cấp cao tại BNY ở Hồng Kông (Trung Quốc) cho biết, hầu hết các nhà giao dịch ngoại hối vẫn thích giao dịch bằng đồng đôla.

Trung Quốc “không tìm cách lật đổ sự thống trị toàn cầu của đồng đô la”, McDowell cho biết. “Điều đó đi kèm với rất nhiều trách nhiệm và chấp nhận một số điểm yếu nhất định. Động cơ của Trung Quốc ở đây chủ yếu là về quyền tự chủ và khả năng phục hồi”.

Lê Na (Theo FT)