Tại nhiều quốc gia ở Tây Phi, các nhà nhập khẩu lương thực đang cảnh báo về tình trạng khan hàng trước thềm Giáng sinh. Gần đây, tại các cảng ở Pakistan đã nhộn nhịp hàng nghìn container chất đầy thực phẩm, trong khi các hãng làm bánh tư nhân ở Ai Cập tăng giá bánh mì sau khi một số nhà máy bột mì hết lúa mì vì bị mắc kẹt tại hải quan.

Trên khắp thế giới, các quốc gia dựa vào nhập khẩu lương thực đang phải vật lộn với sự kết hợp “đầy tai hại” giữa lãi suất cao, đồng đô la tăng vọt và giá hàng hóa tăng cao, làm xói mòn khả năng thanh toán đối với hàng hóa thường được định giá bằng đô la Mỹ. Dự trữ ngoại tệ giảm trong nhiều trường hợp đã làm chậm khả năng tiếp cận với đô la và các ngân hàng chậm thanh toán.

Alex Sanfeliu, giám đốc thương mại thế giới của tập đoàn trồng trọt khổng lồ Cargill cho biết: “nhiều nhà nhập khẩu lương thực không thể trả tiền cho những mặt hàng này.”

Đây không phải là vấn đề mới đối với nhiều quốc gia - cũng không chỉ giới hạn ở các mặt hàng nông nghiệp - nhưng sức mua giảm và tình trạng thiếu đồng đô la đang làm gia tăng thêm nhiều chủng loại trên khắp các hệ thống lương thực toàn cầu sau khi Nga tấn công Ukraine.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã cảnh báo về một thảm họa ít nhất là nghiêm trọng như tình trạng khẩn cấp về lương thực vào năm 2007-08, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen trong tuần này đã kêu gọi viện trợ lương thực nhiều hơn cho những người dễ bị tổn thương nhất, trong khi Chương trình Lương thực Thế giới cho biết toàn cầu đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lương thực lớn nhất trong lịch sử hiện đại.

Về cơ bản, nhiều nhà nhập khẩu đang phải vật lộn với chi phí gia tăng, nguồn vốn thu hẹp và khó có được đô la để đảm bảo lô hàng của họ được thông quan đúng hạn. Điều đó có nghĩa là hàng hóa bị kẹt tại các cảng hoặc thậm chí có thể được chuyển hướng đến các điểm đến khác.

Tedd George, một nhà tư vấn chuyên về thị trường hàng hóa và châu Phi cho biết: “Luôn có một căng thẳng trong lịch sử đối với việc thực hiện các khoản thanh toán này, nhưng hiện tại đó là áp lực không thể chịu đựng được.

Ở Ghana, nơi đồng cedi đã mất giá xuống khoảng 44% trong năm 2022 so với đồng đô la - khiến nó trở thành đồng tiền có tỷ giá kém thứ hai trên thế giới - đã có những lo lắng về nguồn cung trước Giáng sinh.

Samson Asaki Awingobit, thư ký điều hành của hiệp hội các nhà xuất khẩu và nhập khẩu của Ghana, bao gồm những người mua ngũ cốc, bột mì và gạo, cho hay: “Chúng tôi nghĩ rằng sẽ có sự thiếu hụt một số mặt hàng thực phẩm. "Đồng đô la đang nuốt chửng đồng cedi của chúng tôi và chúng tôi đang ở trong tình thế vô vọng."

Để chắc chắn, một số quốc gia có thể nhập khẩu hàng hoá bằng các loại tiền tệ khác như euro, trong khi các quốc gia xuất khẩu năng lượng sẽ thu được lợi nhuận từ doanh thu ở nước ngoài. Chi phí thực phẩm-hàng hóa toàn cầu cũng đã giảm trong sáu tháng liên tiếp, mang lại hy vọng giảm nhẹ cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, theo Monika Tothova, nhà kinh tế tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, đồng đô la tăng cao có nguy cơ làm xói mòn một số lợi ích đó, nhận thấy hóa đơn nhập khẩu lương thực toàn cầu năm nay ở mức cao kỷ lục.

Tình hình còn manh nha. Mối quan tâm đang tăng lên một lần nữa về nguồn cung từ khu vực Biển Đen khi cuộc chiến ở Ukraine leo thang và có những câu hỏi về tương lai của thỏa thuận vận chuyển ngũ cốc ra khỏi các cảng của Ukraine. Những cú sốc về thời tiết đã dẫn đến sự biến động trong những tháng gần đây, dự trữ thấp và giá phân bón và năng lượng tăng cao đang thúc đẩy chi phí sản xuất lương thực.

Khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ, sức mạnh của đồng đô la so với tiền tệ ở các thị trường mới nổi và đang phát triển sẽ làm tăng thêm áp lực lạm phát và nợ, IMF cho biết trong triển vọng toàn cầu tuần này.

Theo Muzzammil Rauf Chappal, Chủ tịch Hiệp hội ngũ cốc Pakistan, ở Pakistan bị lũ lụt tàn phá, các động thái của chính phủ nhằm ngăn chặn dòng chảy ngoại hối có nghĩa là các container chứa thực phẩm như đậu gà và các loại đậu khác chất đống tại các cảng vào tháng trước, khiến giá cả tăng vọt.

Tình hình giảm bớt sau khi bộ trưởng tài chính mới được bổ nhiệm, người đã cam kết xóa các giao dịch đang chờ xử lý đối với các doanh nghiệp bị trì hoãn do thiếu hụt đô la trên thị trường liên ngân hàng.

Chappal, người có công ty là nhà nhập khẩu lúa mì khu vực tư nhân lớn nhất nước cho biết: “Tình hình khá nguy hiểm. “Chúng tôi đã mong đợi đất nước sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ngũ cốc nghiêm trọng.”

Tại Ai Cập, một trong những nước nhập khẩu lúa mì hàng đầu thế giới, tình trạng thiếu hụt đã gây khó khăn cho các nhà máy tư nhân cung cấp bột cho bánh mì không nằm trong chương trình trợ cấp của quốc gia này.

Khoảng 80% các nhà máy xay xát đã hết lúa mì và ngừng hoạt động do khoảng 700.000 tấn ngũ cốc vẫn bị mắc kẹt tại các cảng của đất nước kể từ đầu tháng trước, theo Phòng Công nghiệp Ngũ cốc. Bộ cung ứng cho biết hôm thứ Tư rằng họ sẽ cung cấp lúa mì và bột mì cho các nhà máy tư nhân và các nhà máy sản xuất mì ống.

Cargill’s Sanfeliu cho biết ông dự kiến dòng chảy thương mại lúa mì toàn cầu sẽ giảm 6% trong những tháng tới, với dòng chảy ngô và khô đậu tương giảm tới 3%, do các nước đang phát triển phải vật lộn để trả lương thực và thức ăn chăn nuôi.

Tại Bangladesh, tập đoàn kinh doanh Meghna Group of Industries có thể phải cắt giảm lượng lúa mì dự kiến nhập khẩu trước khi chiến tranh nổ ra trong bối cảnh chi phí nhập khẩu lúa mì tăng ít nhất 20% do đồng đô la mạnh lên, Taslim Shahriar cho biết. quan chức mua sắm của công ty.

Shahriar nói: “Biến động tiền tệ đang tạo ra tổn thất lớn cho công ty. "Chúng tôi chưa bao giờ ghi nhận tình hình này trước đây."

Lê Na (Theo SCMP)