40% vốn, 60% đi vay Trung Quốc

Theo tờ Laotian Times đưa tin, dự án có giá trị đầu tư cao, việc thu hồi vốn sẽ mất nhiều thời gian.

Ông Outakeo Keodouangsinh, Cục trưởng Cục Xúc tiến Đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào, cho biết dự án Đường sắt Lào - Trung có tổng trị giá hơn 5,9 tỷ USD và hoạt động trong thời gian nhượng quyền 50 năm.

Theo ông Keodouangsinh, khoảng 40% khoản đầu tư là vốn tự có, 60% còn lại là khoản vay từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc.

Ông cho biết Công ty Đường sắt Lào – Trung sẽ chịu trách nhiệm về chi phí bảo trì và các rủi ro khác khi hết thời hạn nhượng quyền 50 năm và dự án được bàn giao cho Chính phủ Lào. Công ty cũng có thể yêu cầu chính phủ gia hạn nhượng bộ.

“Việc phát triển cơ sở hạ tầng xung quanh ga đã được thống nhất ở 4 điểm, bao gồm 1.000 ha ở tỉnh Oudomxay và ga Thủ đô Viêng Chăn, cùng với 500 ha xung quanh các ga Vang Vieng và Luang Prabang”, ông Keodouangsinh nói.

Ông lưu ý rằng Chính phủ Lào sẽ không cung cấp thêm đất để đầu tư xung quanh dự án đường sắt Lào – Trung.

“Công ty Đường sắt Lào – Trung phải chịu trách nhiệm về đất được cấp cho nó, bao gồm cả các tòa nhà và tiền thuê, cũng như bồi thường hoặc tái định cư theo Luật của Lào, không được tính vào chi phí của dự án đường sắt”, ông nói thêm.

Theo tờ Nikkei Asia, chuyến đi có hành khách đầu tiên của đường sắt Lào – Trung được thực hiện vào đầu tháng này, mặc dù vẫn chưa rõ khi nào một dịch vụ xuyên quốc gia thường xuyên giữa hai nước sẽ bắt đầu.

Đường sắt Lào – Trung, được khởi công vào năm 2015 đánh dấu sự mở rộng hiệu quả của hệ thống đường sắt cao tốc của Trung Quốc ra ngoài biên giới của nước này. Tuyến đường sắt đi qua 417 km địa hình hiểm trở từ Viêng Chăn đến Boten, đường biên giới chính của đất nước với Trung Quốc, từ đó tiếp tục đến Côn Minh, thủ phủ của tỉnh Vân Nam.

Khủng hoảng nợ, liệu có thể trả?

Dự án chắc chắn sẽ mang lại một cú hích kinh tế cho thủ đô Viêng Chăn và miền núi phía bắc Lào, nhưng việc mang lại lợi ích cho người dân sống tại nông thôn của đất nước vẫn còn là một câu hỏi.

Trong suốt 6 năm xây dựng, những người phải di dời khỏi nhà để mở đường cho tuyến đường sắt phàn nàn rằng họ được đền bù quá ít, và đã có một loạt các vấn đề được ghi chép rõ ràng liên quan đến việc bóc lột những người lao động Trung Quốc chuyển đến Lào tạm thời để làm việc trong dự án.

Theo tờ The Diplomat, mặc dù vấn đề “ngoại giao bẫy nợ” có chút phóng đại nhưng việc gánh thêm nợ có thể gây ra một loạt các hậu quả tai hại.

Trong một báo cáo năm 2018, Trung tâm Phát triển Toàn cầu có trụ sở tại Washington kết luận rằng Lào là quốc gia Đông Nam Á có nguy cơ mắc nợ lớn do các khoản vay từ Trung Quốc, phần lớn là do dự án đường sắt.

Gần đây, đại dịch Covid-19 và chi phí của dự án đã biến tình trạng siết nợ của Lào từ một cuộc khủng hoảng tiềm tàng thành một cuộc khủng hoảng thực tế. Vào tháng 9 năm ngoái, do nguồn dự trữ ngoại hối ngày càng cạn kiệt, Lào thông báo rằng họ đã nhượng lại phần lớn quyền kiểm soát lưới điện quốc gia cho một công ty nhà nước của Trung Quốc.

Tình hình nợ sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn kể từ đó. Đầu tháng này, Thời báo Vientiane do nhà nước điều hành đã đăng một báo cáo thẳng thắn đáng ngạc nhiên, với tiêu đề "Chính phủ cần hỗ trợ tài chính lớn". Theo bài báo, Bộ trưởng Tài chính Bounchon Oubonpaseuth nói với quốc hội của nước này rằng chính phủ cần gấp 1,8 tỷ USD để giải quyết thâm hụt tài khóa dự kiến và trả các khoản vay trong nước và nước ngoài vào cuối năm.

Nếu tuyến đường sắt Lào – Trung không nhanh chóng thu được lợi nhuận và phụ thuộc nhiều vào việc Thái Lan chấp thuận việc mở rộng thêm về phía nam, điều mà cho đến nay họ vẫn miễn cưỡng làm thì Lào có thể thấy mình mắc một khoản nợ không thể quản lý đối với Trung Quốc. Dù ý định của Bắc Kinh là gì, điều này “ở một mức độ nào đó sẽ chuyển thành ảnh hưởng chính trị và kinh tế của Trung Quốc đối với Lào”, Li Mingjiang, PGS. tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam của Singapore nói.

Sơn Tùng (Tổng hợp)