Nói về hiện tượng “đầu chuột đuôi voi” của kinh phí đầu tư các dự án, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) dẫn chứng ra dự án nạo vét sông Sào Khê (Ninh Bình) với phê duyệt ban đầu là 72 tỷ đồng, sau đó cứ nợ dần, nợ dần lên đến gần 2.600 tỷ đồng. 

“Có thể nói, cả thế giới khó có thể tìm ra một loại ‘bột nở’ nào để làm ‘nở’ kinh phí đầu tư lúc đầu chỉ là ‘con chuột nhắt’, sau là con voi mà là ‘voi ma mút’ như vậy”, đại biểu nhấn mạnh.

 Đại biểu Nguyễn Anh Trí.

Đại biểu Trí cũng cho rằng ở Việt Nam, không thiếu những dự án như vậy và đây chính là một trong nguyên nhân làm thất thoát, lãng phí, thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước.

Đại biểu cũng bày tỏ lo lắng khi kinh tế Việt Nam đang khởi sắc tuy nhiên, thu chưa bù nổi chi, nhiều lĩnh vực đang rất cần vốn, nhiều địa phương đang rất khó khăn.

“Nhiều cung đường ở Tây Bắc, Tây Nam còn rất khó đi, vẫn còn gia đình 5 người ăn bữa cơm 15 nghìn đồng. Tại sao lại có những dự án gây lãng phí như vậy?”. Đại biểu trăn trở, đồng thời bày tỏ mong muốn Quốc hội, Chính phủ sau kỳ họp này xem xét vấn đề trên "thật hết, thật thấu" từ chủ trương đầu tư, chuẩn bị dự án, tổ chức thực hiện dự án… để có nhiều dự án tốt, hiệu quả cho đất nước. 

Ngay sau phát biểu của đại biểu Nguyễn Anh Trí, đại biểu Bùi Văn Phương - Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình đã giơ biển tranh luận. Theo đại biểu Phương, không hẳn các dự án điều chỉnh vốn đầu tư là “có mờ ám”.

Nói rõ hơn về dự án nạo vét sông Sào Khê, đại biểu Phương cho hay, dự án này bắt đầu từ năm 2011 với mục tiêu nạo vét sông phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, nhưng do dòng sông chạy qua lõi di sản thế giới Tràng An và Ninh Bình là vùng đất du lịch nên dự án được điều chỉnh lại so với ban đầu.

Với 4 mục tiêu sau điều chỉnh, gồm nhằm đảm bảo nước cho sản xuất nông nghiệp, tôn tạo cố đô Hoa Lư, phục vụ giao thông thủy và phát triển du lịch Ninh Bình, nên số vốn làm dự án tăng từ 72 tỷ đồng lên gần 2.600 tỷ đồng.

 Đại biểu Bùi Văn Phương. Ảnh: Tuổi trẻ.

“Nếu chỉ nhìn con số từ 72 tỷ đồng lên gần 2.600 tỷ đồng thì người dân sẽ đặt nhiều câu hỏi băn khoăn. Thực tế là dự án này bắt đầu từ năm 2011 với mục tiêu nạo vét sông phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, nhưng do dòng sông chạy qua lõi Di sản Thế giới Tràng An; Ninh Bình là vùng đất du lịch nên dự án được điều chỉnh lại với 4 mục tiêu: sản xuất nông nghiệp; tôn tạo Cố đô Hoa Lư; phục vụ giao thông thủy; phục vụ du lịch”.

Đại biểu Phương cũng cho biết, tại dự án này, vốn Nhà nước chỉ hơn 1.400 tỷ đồng, số còn lại là của doanh nghiệp và các nguồn vốn khác.

“Với dự án có ý nghĩa lớn với sự phát triển của tỉnh như vậy thì việc điều chỉnh đầu tư là hợp lý”, ông Phương nói.

Không đồng tình với ý kiến của đại biểu Bùi Văn Phương, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) tiếp tục tranh luận.

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, trên thế giới, một dự án đầu tư mà tăng vốn lớn như vậy thì không thể giải thích gì thêm được. Đại biểu Nghĩa lý giải, đầu tư phát triển quan trọng nhất là chất lượng và hiệu quả nhưng khi dự án kéo dài, chưa nói tới tham nhũng hay tiêu cực, đã là không hiệu quả, như vậy sẽ tác động ngược lại nền kinh tế, là gánh nặng của nền kinh tế.

“Dự án sông Sào Khê đội vốn tới 36 lần, trong khi Ninh Bình đang nợ đọng 5.900 tỷ đồng, tới 65% chưa có phương án bố trí nguồn. Dự án mà tăng vốn đến như thế thì rất khó giải thích, trở thành gánh nặng cho nền kinh tế”, đại biểu phân tích.

Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo thanh tra dự án Sào Khê để có kết luận đúng sai; cái gì khách quan, đáng khen thưởng thì khen thưởng, còn cái nào phải sửa chữa, rút kinh nghiệm thì cần phải làm.

 Đại biểu Trương Trọng Nghĩa.

“Trong trường hợp có hiện tượng như vậy, đề nghị thanh tra để các đồng chí Ninh Bình không băn khoăn thắc mắc và cử tri cũng thấy rõ ràng, yên tâm”, đại biểu kiến nghị.

Phát biểu sau đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí khẳng định hiện tượng “đầu chuột đuôi voi” rất phổ biến, khi xin dự án đưa ra quy mô xinh, nhỏ nhỏ, be bé, sau đó cứ nợ dần. Theo đại biểu, dự án ở Ninh Bình có nợ nhiều như hiện nay nên xin tách thành một dự án khác.

Dẫn ra thực trạng một số địa phương đang rất cần vốn để phát triển, đảm bảo cuộc sống người dân, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, đây là khoản tiền có thể giúp giải quyết rất nhiều vấn đề xã hội cấp thiết hơn.

“Xin thưa với Quốc hội, có hàng triệu người đang mắc một căn bệnh, mà tôi chỉ cần xin 1.000 tỷ đồng cũng sẽ giảm tỷ lệ mắc bệnh trong cộng đồng để cải thiện giống nòi chúng ta. Nhưng tôi không dám xin và xin cũng không được”, đại biểu nói thêm.

Thế Vũ