Suốt 6 năm qua, Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng nhất của Đức. Hơn nữa, du học sinh Trung Quốc đã “ồ ạt” sang học tập tại nền kinh tế “đầu tàu” châu Âu với khoảng 43.629 lượt chỉ trong học kỳ mùa đông vừa qua.

Duisburg - “thành phố Trung Hoa” giữa lòng nước Đức

Trong thế kỷ trước, Duisburg ở vùng công nghiệp phía Tây nước Đức là một thành phố than – thép với những ống khói xả mù mịt lên bầu trời. Tuy nhiên, thành phố đầy bụi than tại thung lũng Ruhr này vẫn ẩn chứa điều gì đó mà phần còn lại của thế giới muốn khám phá, theo Guardian.

Cho đến năm 2018, Duisburg lại trở nên nhộn nhịp, không chỉ vì các thương gia ngày nay vẫn luôn muốn tìm đường ngắn nhất cho hàng hóa của mình. Khi những lời đe dọa áp thuế của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump và các rào cản thương mại liên quan đến Brexit tạo ra những trở ngại rõ ràng giữa Liên minh châu Âu (EU) với Mỹ - Anh, thành phố công nghiệp Duisburg chứng kiến làn sóng đổ bộ mạnh mẽ của hàng hóa Trung Quốc.

Mối quan hệ “đa mặt và mãnh liệt” đã được thể hiện qua hơn 100 mối quan hệ đối tác giữa các thành phố Duisburg (Đức) và Trung Quốc. Ví dụ, có một mối quan hệ thương mại “không tầm thường” giữa Duisburg và Vũ Hán, có quy mô khác nhau như Đức và Trung Quốc: Với khoảng nửa triệu người ở Duisburg và hơn 8 triệu người ở Vũ Hán.

Duisburg là cây cầu nối liền giữa Đức - Trung Quốc để xây dựng quan hệ và các mối quan hệ bền chặt. Sở thú Duisburg không chỉ tự hào về những chú gấu trúc đỏ mà còn về khu vườn Trung Quốc - hoàn chỉnh với một gian hàng nước, cây cầu có mái vòm và những bức tượng sư tử như một món quà từ thành phố “chị em” đến từ châu Á.

Hơn hết, Duisburg đã trở thành một ngã ba trên Con đường Tơ lụa mới. Mỗi tuần, có 60 chuyến tàu hàng mang đầy “hơi thở” của Đức như rượu Scotland, xe hạng sang, rượu vang Pháp và đồ dệt may Milan đến Trung Quốc. Trong khi đó, có khoảng 30 chuyến tàu Trung Quốc đến khu cảng nội địa rộng lớn ở Duisburg, mang theo những container chất đầy vải vóc, đồ chơi và thiết bị điện tử từ Trùng Khánh, Vũ Hán hay Nghĩa Ô.

Tuy nhiên, những ngày tháng tươi đẹp giờ đã trôi xa, hiện chỉ đọng lại những luồng gió chính trị “căng thẳng” và trở nên khắc nghiệt hơn bao giờ hết. Ngày nay, các cuộc gặp gỡ giữa các chính trị gia Đức và Trung Quốc đã trở nên hiếm hoi. Điều này chủ yếu là do các yếu tố của quan hệ đối tác và cạnh tranh đã suy giảm trong những năm gần đây, trong khi sự cạnh tranh mang tính hệ thống ngày càng xuất hiện nhiều hơn.

Lợi ích khác nhau của các đối tác Trung Quốc và quốc tế trong các liên doanh từng được mô tả là "ngủ chung giường nhưng mơ những giấc mơ khác nhau". Bây giờ có vẻ như Đức và Trung Quốc đã dọn giường của họ ra các phòng khác nhau.

Đức: Chọn Trung Quốc hay Mỹ là câu hỏi khó!

Trong một thời gian dài, người ta cho rằng khi hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu hóa, Trung Quốc sẽ tiến gần hơn với phương Tây về mặt chính trị cũng như kinh tế, Bernhard Bartsch từ viện nghiên cứu Mercator về Trung Quốc (MERICS) có trụ sở tại Berlin giải thích.

"Nhiều người ở Trung Quốc cũng nghĩ như vậy", nhà phân tích Trung Quốc nói với DW. Nhưng điều này đã thay đổi về cơ bản trong những năm gần đây. "Cuối cùng thì Trung Quốc đang nói: Chúng tôi có hệ thống của riêng mình. Và chúng tôi muốn thay đổi trật tự toàn cầu và các quy tắc đi kèm". Sẽ không còn muốn được thừa nhận và chấp nhận và chấp hành hệ thống do phương Tây thống trị,

Chủ tịch Tập Cận Bình có một mục tiêu đầy tham vọng cho đất nước của mình: vào dịp kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 2049, Trung Quốc sẽ trở thành một cường quốc xã hội chủ nghĩa, hiện đại, trưởng thành với khả năng thiết lập và định hình các quy tắc, dẫn đầu thế giới về kinh tế và công nghệ. Mong muốn trở thành trung tâm của trật tự thế giới đưa Trung Quốc vào cuộc xung đột với cường quốc bá chủ cho đến nay là Mỹ.

Đối với Berlin, xung đột giữa đối tác kinh tế quan trọng nhất và đồng minh mạnh mẽ nhất là một vấn đề nan giải. Chuyên gia Bartsch về Trung Quốc lưu ý: "Đức và châu Âu thường xuyên phải đối mặt với câu hỏi: bạn đứng về phía ai?"

Đối với nền kinh tế lớn nhất châu Âu việc “gần gũi” với Trung Quốc hay “chung sống” hoà bình với Mỹ là một trong những câu hỏi đau đầu, khó giải thích nhất. "Chúng tôi gần Mỹ hơn nhiều so với Trung Quốc. Tuy nhiên, chúng tôi không muốn bỏ lỡ những cơ hội mà mối quan hệ với Trung Quốc mang lại.", một nhà phân tích nhận định.

Cuộc đấu tranh cho khoảng cách

Trong khi đó, rõ ràng Berlin đang tách mình ra khỏi Bắc Kinh. Bộ trưởng Kinh tế Đức kiêm Phó Thủ tướng Robert Habeck đã công bố một "chính sách thương mại mạnh mẽ hơn" đối với Trung Quốc. Tại cuộc họp của các bộ trưởng các nền kinh tế G7 vào tháng 9, Habeck tuyên bố: "Sự ngây thơ đối với Trung Quốc đã qua"

Vào tháng 5, ông Habeck đã từ chối bảo lãnh của tập đoàn VW cho các khoản đầu tư vào Trung Quốc, đây là một cú sốc đối với nền kinh tế.

Trong nhiều thập kỷ, hoạt động kinh doanh của các công ty Đức tại Trung Quốc đã được tạo điều kiện thuận lợi nhờ những đảm bảo về đầu tư cũng như xuất khẩu. Mối quan hệ của Đức và Trung Quốc xoay quanh những mối quan hệ kinh tế đang phát triển mạnh mẽ này.

Các nhà lãnh đạo chính trị hàng đầu của Đức thường xuyên được tháp tùng bởi các đoàn doanh nghiệp lớn trong các chuyến công du đến Trung Quốc; Lễ ký kết các dự án hợp tác mới đã được tổ chức. Ngày nay, có khoảng 5.000 công ty Đức đang hoạt động tại Trung Quốc với khoản đầu tư khoảng 90 tỷ Euro (88 tỷ USD).

Trong một báo cáo quan điểm được trình bày vào giữa tháng 9, Phòng Thương mại châu Âu tại Trung Quốc phàn nàn rằng hoạt động kinh doanh ngày càng bị chính trị hóa. Tờ báo cho biết: “Trong khi Trung Quốc từng định hình toàn cầu hóa, quốc gia này hiện được coi là ít dự đoán hơn, kém tin cậy hơn và kém hiệu quả hơn.

Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu Jörg Wuttke đã than thở với DW rằng "Người châu Âu và người Trung Quốc hầu như không thể trao đổi ý kiến nữa. Hầu như không có chức sắc Trung Quốc nào bay đến châu Âu. Điều đó luôn cực kỳ quan trọng đối với một cuộc kiểm tra thực tế", ông nói. Mặt khác, ít sinh viên Đức mong muốn đến Trung Quốc.

Châu Âu và Trung Quốc đã ở hai đầu đối diện của một lục địa rộng lớn. Tuy nhiên, 50 năm kể từ khi quan hệ ngoại giao bắt đầu, họ dường như ngày càng xa nhau hơn.

Lê Na (Theo DW)