Khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận ngừng chiến ở Ukraine, châu Âu lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ tập trung vào sức mạnh quân sự của chính mình.

Nổi bật nhất là Đức, khi quân đội nước này  (Bundeswehr) đã trải qua nhiều năm đầu tư hạn chế. Đến nay, điều đó đang thay đổi. Thủ tướng tương lai Friedrich Merz quyết định đây là thời điểm để nước Đức đẩy mạnh đầu tư quốc phòng ở mức chưa từng có kể từ Chiến tranh Lạnh.

Nước này vừa sửa đổi quy tắc trần nợ công theo hiến pháp, mở khóa hàng tỷ euro để bổ sung vào ngân sách. Nếu Đức chi 3,5% GDP cho quân sự trong 10 năm tới, con số có thể lên đến 600 tỷ euro.

Tại một địa điểm bí mật ở miền trung nước Đức, quân đội Đức mới đây đã tiến hành tập trận với 5 đồng minh NATO, mô phỏng một cuộc tấn công từ kẻ địch nước ngoài vào một thành viên trong khối. Tại đây, Chuẩn tướng Đức Ralf Hammerstein nhấn mạnh Đức phải là đối tác đáng tin cậy ở châu Âu và sẵn sàng đảm nhận vai trò lớn hơn trong khu vực.

Cuộc xung đột Nga - Ukraine bắt đầu từ năm 2022 đã khiến cả châu Âu chấn động, chấm dứt thời kỳ hòa hoãn kéo dài từ sau Chiến tranh Lạnh. Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz đã lập quỹ 100 tỷ euro để nâng cấp Bundeswehr, nhưng việc thực hiện chậm chạp và mâu thuẫn nội bộ khiến ông mất vị trí lãnh đạo.

Ông Merz hiện cam kết đẩy nhanh quá trình này. Ông cảnh báo Đức đã tự ru ngủ trong "ảo tưởng an ninh" suốt nhiều thập kỷ và cần thay đổi toàn diện chính sách quốc phòng. Chi tiêu quân sự của Đức từng đạt đỉnh 4,9% GDP vào năm 1963 nhưng giảm mạnh xuống 1,1% vào năm 2005. Mãi đến năm 2024, nước này mới đạt mức 2% theo tiêu chuẩn NATO.

Dù cam kết đầu tư lớn, báo cáo của Ủy viên Quốc hội về lực lượng vũ trang, Eva Högl, chỉ ra nhiều vấn đề nghiêm trọng: Bundeswehr không đạt chỉ tiêu tuyển dụng, lực lượng chiến đấu già cỗi, doanh trại và cơ sở hạ tầng xuống cấp. Báo cáo nhấn mạnh cần 67 tỷ euro để cải thiện cơ sở hạ tầng quân sự, đồng thời cho thấy quân đội Đức đang "già đi", với độ tuổi trung bình tăng từ 32,4 năm 2019 lên 34 hiện tại.

Chuẩn tướng Hammerstein cho rằng tiền không phải vấn đề chính, mà quan trọng hơn là chất lượng. Ông tin rằng Đức có nền tảng vững chắc, với lực lượng có tinh thần cao, và giờ đây cần tăng cường hơn nữa.

Trong khi đó, tâm lý quốc gia cũng đang thay đổi. Một khảo sát tháng 3 của đài ARD cho thấy 66% người Đức ủng hộ tăng chi tiêu quân sự, trong khi 59% đồng ý rằng Đức nên tăng nợ để đầu tư vào quốc phòng và cơ sở hạ tầng.

Ngọc Ánh (theo ARD, DW, CNN)