- Thưa ông, ngành đường sắt trong năm 2023 đã đạt được những kết quả kinh doanh sản xuất như thế nào cả về vận tải hành khách cũng như vận tải hàng hóa.

Thời gian qua, được sự ủng hộ từ Chính phủ, các Ban, Bộ ngành và Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã chủ động triển khai nhiều giải pháp để phục hồi hoạt động vận tải.

Về vận tải hành khách, chuẩn bị đầy đủ phương tiện, nhân lực và sử dụng tối đa năng lực chạy tàu để tổ chức chạy tàu phục vụ hành khách đi tàu đặc biệt vào các dịp Lễ, Tết, nghỉ Hè… đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tập trung khai thác các đoàn tàu du lịch có cự ly vận chuyển trung bình và những nơi thu hút lượng lớn khách du lịch. Tổ chức chạy tàu nguyên đoàn, xe cộng đồng, các tour du lịch trọn gói bằng tàu hỏa để thu hút các đoàn khách tập thể và các nhóm khách.

Trước xu hướng du lịch an toàn, du lịch nội địa, không gian mở... đang dần chiếm ưu thế, Tổng công ty đã nghiên cứu thị trường, thị hiếu của hành khách để đưa ra các sản phẩm dịch vụ đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng như tổ chức các sản phẩm du lịch trải nghiệm bằng đường sắt "food tour" tuyến Hà Nội - Hải Phòng.

Tàu chất lượng cao tuyến Hà Nội - Đà Nẵng (tàu SE19/SE20), tàu cao cấp tuyến Đà Nẵng - QuyNhơn (The Vietage) được khách hàng hào hứng đón nhận.

Gần đây nhất, Tổng công ty đã phối hợp với UBND TP.Hà Nội tổ chức thành công Lễ hội Thiết kế, sáng tạo Hà Nội năm 2023 để giới thiệu tới người dân và du khách những “di sản” của ngành đường sắt như: Ga Hà Nội, ga Long Biên, cầu Long Biên, Nhà máy xe lửa Gia Lâm; đặc biệt là chuyến tàu mang tên “hành trình di sản”phục vụ du khách trong thời gian diễn lễ hội.

Tổng công ty cũng đã tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ hànhkhách trên tàu, dưới ga như phát động phong trào “Đường tàu - Đường hoa”, thu dọn hàng nghìn tấn rác thải, môi trường khu ga và của người dân dọc 2 bên đường sắt đã được cải thiện rõ rệt.

Song song với vận tải hành khách thì về hàng hóa, Tổng công ty đã thực hiện một số giải pháp để duy trì sản lượng vận chuyển như tập trung vận chuyển theo đúng kế hoạch, thỏa thuận đối với khách hàng truyền thống có khối lượng vận chuyển lớn (Apatit, xi măng…). Giá cước vận tải đã được điều chỉnh linh hoạt theo sát thị trường để đảm bảo sức cạnh tranh với thị trường.

Trong điều kiện máy móc, thiết bị, phương tiện còn hạn chế, Tổng công ty đã chủ động liên danh, liên kết với các đơn vị khác thực hiện vận chuyển hàng hóa từ kho đến kho để tận dụng phương tiện.

Chủ động, tích cực phối hợp làm việc với các địa phương để khai thác có hiệu quả vận tải đường sắt liên vận quốc tế với nhiều sản phẩm dịch vụ mới đưa vào khai thác như đoàn tàu container liên vận quốc tế đi Bỉ và đoàn tàu chở container từ Hà Nội đi Trùng Khánh chạy thẳng Châu Âu, đoàn tàu liên vận quốc tế vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu từ ga Sóng Thần đi Trung Quốc.

Đặc biệt với mục tiêu đưa cửa khẩu vào sâu trong nội địa, Tổng công ty đã khai trương hoạt động liên vận quốc tế bằng đường sắt tại ga Kép (tỉnh Bắc Giang) giúp giải tỏa ách tắc hàng hóa tại biên giới và tại hai ga liên vận quốc tế Yên Viên và Đồng Đăng.

Qua đó giúp giảm thời gian thông quan hàng hóa và góp phần nâng cao năng lực vận tải hàng hóa liên vận quốc tế bằng đường sắt, tạo điều kiện cho nông sản và các mặt hàng khác của Việt Nam xuất khẩu thuận lợi. Doanh thu từ cước vận tải của Tổng công ty qua 9 tháng đầu năm đạt trên 3.140 tỷ đồng.

- Trong quý III/2023, 2 đơn vị lớn là đường sắt Hà Nội và đường sắt Sài Gòn đều ghi nhận lợi nhuận sau thuế? Ngành đường sắt liệu có đang trên đà phục hồi và chiếm lĩnh thị trường vận tải hành khách, nhất là trong các đợt cao điểm vận tải?

Với đặc thù của vận tải hành khách, giai đoạn 9 tháng đầu năm là giai đoạn có nhiều đợt cao điểm trong đó có vận tải Hè vì vậy các doanh nghiệp vận tải với sự chuẩn bị chủ động về nhân lực cũng như phương tiện vận tải đã đáp ứng được nhu cầu tăng cao của hành khách thời gian này. Kết quả lãi hàng tỷ đồng sau 2 năm thua lỗ do dịch COVID-19 là thực tế cần được ghi nhận.

Tuy nhiên, kết quả này phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan trong đó có nhu cầu du lịch tăng cao của người dân sau một thời gian dài ngừng dịch chuyển do dịch COVID-19, có thể nói vận tải hành khách đang trên đà phục hồi vì nếu so với giai đoạn trước dịch năm 2019 thì Tổng công ty còn chưa đạt được.

Tổng công ty đã tập trung khai thác thế mạnh của vận tải đường sắt là đẩy mạnh tổ chức các đoàn tàu khách cự ly ngắn và vừa để đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh và nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của hành khách.

Đoàn tàu chất lượng cao SE19/20 Hà Nội - Đà Nẵng khai trương đã đánh dấu sự quyết tâm đổi mới mạnh mẽ của Tổng công ty trong lĩnh vực vận tải hành khách.

Chiếm lĩnh thị trường vận tải hành khách là kỳ vọng của nhiều ngành vận tải không chỉ riêng vận tải đường sắt. Do đó để đạt được ngoài sự cố gắng thay đổi tự thân thì Tổng công ty cần sự ủng hộ rất lớn từ Chính phủ, các Bộ ngành và các nhà đầu tư trong việc đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt, phương tiện vận chuyển để tăng năng lực thông qua, năng lực chuyên chở cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ.

Việc cải tạo, nâng cấp các công trình trên tuyến đường sắt hiện hữu và dự án đường sắt tốc độ cao đang được Chính phủ và các Bộ ngành xem xét, nghiên cứu đã đem lại niềm hy vọng lớn cho Tổng công ty trong việc tăng thị phần vận tải trong tương lai.

- Ngoài vận tải hành khách, ngành đường sắt cũng tích cực “nâng đời” cho các ga đường sắt, điều này đã đem lại hiệu quả như thế nào?

Việc nâng cấp, cải tạo và công bố các ga trở thành ga Liên vận quốc tế theo Phương án nâng cao năng lực vận tải liên vận quốc tế đã được Thủ tướng chấp thuận đã và đang đem lại một số hiệu quả như:

Phù hợp với quy hoạch đường sắt quốc gia, các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia; phát huy được lợi thế vận tải hàng hóa khối lượng lớn, cự ly từ trung bình đến dài của đường sắt và đáp ứng nhu cầu vận tải liên vận quốc tế do đó làm giảm các thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa tăng sự thuận lợi cho doanh nghiệp.

Tận dụng khai thác tối đa năng lực cơ sở hạ tầng đường sắt liên vận hiện có, nâng cao năng lực các ga hàng hóa liên vận quốc tế hiện có và bổ sung thêm một số ga liên vận mới kịp thời khắc phục các hạn chế hiện nay.

Bố trí các ga hàng hóa đường sắt liên vận gần các đầu mối vận tải lớn, gần với các chân hàng nhằm kết nối thuận lợi với các khu công nghiệp, cảng biển, cửa khẩu quốc tế lớn để giảm chi phí, rút ngắn thời gian vận chuyển đồng thời giúp giảm bớt ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu xuất nhập khẩu của quốc gia.

Bảo đảm kết nối thuận tiện bằng đường bộ đến các ga, kho, bãi hàng tại các ga hàng hóa đường sắt liên vận quốc tế.

Đây chính là quá trình đưa cửa khẩu vào sâu trong nội địa, giúp các địa phương khai thông khâu xuất nhập khẩu và giảm chi phí cho doanh nghiệp.

- Dịp cao điểm vận tải Tết 2024, ngành đường sắt đã xây dựng kế hoạch khai thác như thế nào để phục vụ tối đa nhu cầu đi lại của người dân, đem lại hiệu quả cao nhất? Cùng với đó, mục tiêu nào mà ngành đường sắt hướng đến trong tương lai, thưa ông?

Để đáp ứng nhu cầu vận tải cao điểm Tết 2024, Tổng công ty đã triển khai sớm công tác chuẩn bị để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách

Về phương tiện đầu máy, toa xe, khi triển khai kế hoạch sửa chữa đầu máy toa xe các cấp trong năm, Tổng công ty đã chú trọng đến việc đưa đầu máy toa xe đi sửa chữa một cách hợp lý, đảm bảo sửa chữa theo đúng tiến độ đề ra mà vẫn đáp ứng nhu cầu sử dụng vào các đợt vận tải cao điểm, trong đó có dịp Tết.

Giám sát, nghiệm thu chất lượng phương tiện chặt chẽ để hạn chế tối đa tình trạng phản công ảnh hưởng đến số lượng đầu máy toa xe vận dụng.

Về triển khai phương án bán vé tàu Tết, từ quý III/2023, Tổng công ty đã tập trung xây dựng biểu đồ chạy tàu Tết trong đó đã bố trí những đoàn tàu dự kiến tăng cường để phục vụ đi lại của hành khách.

Nhờ vậy từ tháng 10/2023, kế hoạch chạy tàu Tết nguyên đán 2024 đã được ban hành và các Công ty CP vận tải đã bắt đầu bán vé tàu Tết.

Tổng công ty đã chỉ đạo các công ty CP đường sắt, thông tin tín hiệu đường sắt thực hiện tốt công tác duy tu, bảo dưỡng thường xuyên, thi công công trình làm tốt công tác thường trực, kiểm tra tại các vị trí xung yếu, đèo dốc phục vụ vận tải.

Tăng cường các giải pháp đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường sắt trong Quý IV/2023, tập trung vào giai đoạn cao điểm Tết.

Giai đoạn trước mắt, ngành đường sắt sẽ tập trung hoàn thành tốt kế hoạch chạy tàu Tết nguyên đán 2024 đảm bảo an toàn và hiệu quả, đem lại sự hài lòng cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ.

Tiếp tục nghiên cứu để đưa vào khai thác nhiều sản phẩm dịch vụ vận tải mới để hành khách có nhiều trải nghiệm thú vị trong hành trình đi cùng đường sắt. Cân đối nguồn vốn hợp lý để xây dựng phương án chỉnh trang, cải tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ vận tải.

Tích cực báo cáo, giải trình với các cấp có thẩm quyền để hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt do Nhà nước đầu tư để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty.

Để triển khai thực hiện quan điểm, các mục tiêu phát triển giao thông vận tải đường sắt cần huy động nguồn lực, đầu tư rất lớn để thực hiện cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có.

Do đó Tổng công ty kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Bộ ngành ưu tiên phân bổ ngân sách Trung ương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm với tỷ lệ tương xứng để bảo đảm phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia theo Quy hoạch. Tháo gỡ được các điểm nghẽn về vận tải, để hàng hóa, hành khách tiệp cận gần hơn với đường sắt.

Tiếp tục cân đối nguồn vốn để thực hiện công tác đảm bảo an toàn giao thông đường sắt: Bố trí nguồn vốn để triển khai thực hiện Quyết định số 358/QĐ-TTg ngày 10/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 1149/QĐ-BGTVT ngày 15/6/2020 của Bộ GTVT, cắm mốc lộ giới theo quy định của Luật Đường sắt.

- Xin chân thành cảm ơn ông!