Trump đã cam kết giảm thuế cho các doanh nghiệp sản xuất tại Mỹ, áp thuế lên đến 100% cho hàng nhập khẩu từ một số quốc gia, rút dần khỏi NATO, và thiết lập quan hệ mới với các nước đồng quan điểm. Những động thái này dự báo sẽ tạo áp lực lớn lên châu Âu, đặc biệt trong bối cảnh EU đang phải hỗ trợ Ukraine cả về tài chính lẫn quốc phòng.

Theo bà Sophie Wilmès, cựu Thủ tướng Bỉ và hiện là thành viên Nghị viện châu Âu thuộc nhóm Renew, chiến thắng của Trump là “một thông điệp rõ ràng” để châu Âu cần tự nắm quyền và đẩy mạnh hội nhập trong lĩnh vực kinh tế và quốc phòng.

Tuy nhiên, chuyên gia Alicia García Herrero từ Viện nghiên cứu Bruegel cho rằng châu Âu hiện không có lãnh đạo đủ mạnh để đảm đương trọng trách này. Đức đang đứng trước thềm bầu cử, Pháp chỉ có một chính phủ tạm thời, còn Tây Ban Nha chưa có ngân sách.

Các nước EU hiện đang gặp khó khăn trong việc đi đến đồng thuận về "Tuyên bố về Thỏa thuận Cạnh tranh châu Âu Mới" dự kiến được ký kết tại hội nghị thượng đỉnh Budapest vào thứ Sáu này. Trong bối cảnh đó, EU sẽ phải tăng cường viện trợ cho Ukraine và phản ứng trước các động thái thuế quan của Trump.

Quan ngại về Ukraine

Ông Billy Kelleher, thành viên Nghị viện châu Âu của Ireland thuộc đoàn quan hệ với Mỹ, nhận định rằng việc Trump có thể giảm cam kết với Ukraine là điều gây nhiều “lo lắng” nhất tại Brussels hiện nay. Việc Mỹ rút khỏi Ukraine không chỉ tác động trực tiếp lên năng lực của Ukraine trong cuộc xung đột mà còn ảnh hưởng đến ngân sách của các quốc gia thành viên EU.

Ông Radek Sikorski, Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan, trong một phát biểu ngày thứ Tư cho rằng châu Âu hiện cần nhanh chóng đảm đương thêm trách nhiệm cho an ninh của mình. Điều này có nghĩa là châu Âu phải tăng chi tiêu quốc phòng và có thể cần điều chỉnh các quy tắc tài khóa của EU để tạo điều kiện cho việc này.

Bên cạnh đó, EU có thể phải gánh vác thêm một phần của khoản vay trị giá 45 tỷ euro gần đây dành cho Ukraine, dù chính quyền Biden đã cam kết sẽ đóng góp tương đương.

Thách thức về Thuế

Nghị sĩ Đức Rasmus Andresen nhận định rằng chiến thắng của Trump sẽ chấm dứt thỏa thuận thuế tối thiểu toàn cầu cho các tập đoàn đa quốc gia do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dẫn dắt.

Theo Andresen, EU cần xúc tiến việc áp dụng “thuế cho các tập đoàn đa quốc gia” riêng, tuy nhiên điều này có thể dẫn đến căng thẳng thương mại với Mỹ, nước vốn luôn cho rằng EU đang nhắm vào các công ty công nghệ của Mỹ với mức thuế và quy định về quyền riêng tư quá cao.

Thương mại và thuế quan

Một cuộc chiến thương mại có thể đã cận kề nếu Trump thực sự áp đặt mức thuế 20% lên hàng hóa của EU, nhằm bù đắp thâm hụt ngân sách Mỹ mà các nhà nghiên cứu dự báo sẽ tăng lên đến hàng nghìn tỷ đô la trong thập kỷ tới.

Ông Billy Kelleher cho rằng tình trạng thâm hụt ngân sách Mỹ đang là vấn đề nghiêm trọng và chính quyền Mỹ có thể sẽ tăng thuế cho các doanh nghiệp hoặc thu hút doanh nghiệp về nước bằng cách giảm thuế doanh nghiệp, hoặc có thể sẽ dùng đến thuế quan.

Tuy nhiên, theo bà García Herrero, các rào cản thuế quan có thể không ảnh hưởng lớn đến EU. Bà cho rằng các tổ chức như Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và NATO đều có thể chịu ảnh hưởng bởi chính sách của Trump, nhưng WTO vượt xa vấn đề thuế quan và tác động đến cả thị trường chung của EU một cách gián tiếp.

Việc Mỹ ký kết các thỏa thuận thương mại nhanh với các quốc gia như Canada hay Australia cũng sẽ tạo thêm áp lực lên EU, khiến EU phải đối mặt với các thách thức lớn hơn trong việc duy trì lợi ích của mình trên trường quốc tế.

Dũng Phan (Theo Business Post)