Các quốc gia Baltic, Trung và Đông Âu tin rằng bản thân khối này cũng đang bị Nga tấn công trên nhiều mặt trận, trong đó Litva viện dẫn nguy cơ có thể xảy ra các cuộc tấn công quân sự của Nga từ Belarus, một đồng minh thân cận của Nga.

Các nhà lãnh đạo cho biết trong tuyên bố cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh EU, nhắc lại cam kết cùng với Anh và Mỹ về vấn đề của Ukraine.

Phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga vào năm 2014 vì sáp nhập bán đảo Crimea từ Ukraine, với các biện pháp nhằm vào các lĩnh vực năng lượng, ngân hàng và quốc phòng của Nga.

Mặc dù không có biện pháp trừng phạt nào được tranh luận tại hội nghị thượng đỉnh, nhưng các nhà ngoại giao cho biết các biện pháp mới có thể bao gồm nhắm vào các nhà tài phiệt Nga, cấm các giao dịch của EU với các ngân hàng tư nhân của Nga và có thể cắt tất cả các ngân hàng Nga khỏi mạng SWIFT (Hiệp hội viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế) vốn là huyết mạch của chuyển tiền quốc tế.

Các nhà lãnh đạo EU cho biết khối "khuyến khích các nỗ lực ngoại giao và hỗ trợ hiệp ước Normandy trong việc đạt được việc thực hiện đầy đủ các Thỏa thuận Minsk", đề cập đến các thỏa thuận hòa bình 2014-2015 đã được thống nhất với Đức, Pháp, Ukraine và Nga.

Những cảnh báo tại hội nghị thượng đỉnh EU là một trong những cảnh báo trực tiếp nhất trong những tuần gần đây khi Mỹ và các đồng minh NATO tìm cách ngăn chặn bất kỳ cuộc tấn công nào có thể xảy ra của Nga vào Ukraine. Nhiều đồng minh của NATO cũng là các nước thành viên EU.

"Chúng tôi thực sự đang phải đối mặt với một loạt các cuộc tấn công. Tôi thấy tất cả chúng đều liên quan đến nhau", Thủ tướng Latvia Krisjanis Karins nói với các phóng viên, liệt kê những gì ông được cho là vũ khí hóa như những người di cư Trung Đông ở biên giới của Belarus với EU, giá khí đốt tự nhiên của Nga cao một cách giả tạo và thông tin sai lệch của Nga.

Ukraine vẫn là tâm điểm chính trong căng thẳng giữa Nga và phương Tây. Washington cho biết Nga đã tập trung hơn 100.000 quân ở biên giới Ukraine, một động thái có thể chuẩn bị cho một cuộc tấn công.

Tuy nhiên, Moscow cho biết họ có quyền điều động quân đội xung quanh lãnh thổ của mình khi thấy phù hợp, và nói rằng các cuộc điều động chỉ mang tính chất phòng thủ.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg hôm thứ Năm (16/12) cho biết Nga đang tăng chứ không phải giảm, quân đội của họ ở biên giới.

“Chúng tôi không thấy dấu hiệu nào cho thấy sự tập trung này đang dừng lại hoặc chậm lại”, ông nói với các phóng viên tại trụ sở NATO.

Ông Stoltenberg cho biết có "quân đội, xe tăng, pháo binh, đơn vị thiết giáp, máy bay không người lái và hệ thống tác chiến điện tử", sẵn sàng chiến đấu của Nga ở biên giới Ukraine.

Điện Kremlin phủ nhận các cáo buộc của phương Tây, cũng như mọi kế hoạch tấn công Ukraine. Họ nói rằng Nga có lợi ích an ninh hợp pháp trong khu vực và hôm thứ Tư (15/12) đã đưa ra đề xuất cho Mỹ rằng NATO không nên mở rộng về phía đông.

Một tuyên bố hôm thứ Năm (16/12) của các nước thành viên NATO cho biết: "Chúng tôi ủng hộ quyền của tất cả các nước được tự quyết định tương lai và chính sách đối ngoại của mình mà không bị can thiệp từ bên ngoài".

“Tình huống nguy hiểm”

Các nước láng giềng vùng Baltic của Nga đã chỉ trích những gì họ cho là nỗ lực của Moscow nhằm xóa mờ ranh giới giữa hòa bình và chiến tranh.

"Chúng tôi có lẽ đang phải đối mặt với tình huống nguy hiểm nhất trong 30 năm qua. Tôi không chỉ nói về Ukraine mà còn về sườn phía đông của NATO", Tổng thống Litva Gitanas Nauseda nói, một ngày sau khi các nhà lãnh đạo EU tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Ukraine và nước khác là các nước cộng hòa Xô Viết cũ ở Brussels.

Ông viện dẫn lo ngại rằng Nga có thể đưa Belarus, quốc gia có biên giới với Ba Lan và hai quốc gia Baltic, vào các hệ thống quân sự của mình và sử dụng lãnh thổ của họ "như một nền tảng có thể để tấn công các nước láng giềng".

Mọi biện pháp trừng phạt phối hợp của EU có thể sẽ phụ thuộc vào Đức, nước mà thủ tướng mới Olaf Scholz đã có đường lối cứng rắn hơn so với người tiền nhiệm trung tả, Angela Merkel.

Tuy nhiên, Berlin vẫn sẽ bị chia rẽ về việc liệu có nên mạo hiểm cung cấp khí đốt tự nhiên của Nga cho các doanh nghiệp và hộ gia đình trong mùa đông này bằng cách đứng lên chống lại Moscow hay không, các nhà ngoại giao cho biết.

Nguyễn Hoàng (Theo Reuters)