Theo nguồn tin, Gazprom đang chuẩn bị đưa trụ sở xuất khẩu tại Nga - một tòa nhà mang phong cách cung điện Italy cùng nhiều bất động sản xa xỉ khác lên thị trường để cắt giảm chi phí.

Trụ sở này nằm tại quảng trường Ostrovskogo, một trong những khu vực sang trọng nhất ở Saint Petersburg, ngay cạnh Nhà hát Alexandrinsky do kiến trúc sư Carlo Rossi thiết kế. Công trình sở hữu nhiều phòng họp cách âm, không gian văn phòng hiện đại với các bức tường kính và một átrium sáu tầng.

Khi được khánh thành cách đây sáu năm, tòa nhà được Tổng giám đốc Gazprom, ông Alexei Miller - một đồng minh thân cận của Tổng thống Vladimir Putin, ca ngợi là “biểu tượng” của công ty.

Khi đó, ông Miller từng khẳng định: “Châu Âu sẽ ngày càng cần đến khí đốt Nga”. Tuy nhiên, dự báo đầy tự tin này đã bị lung lay mạnh mẽ sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Xung đột với các nước châu Âu, cùng loạt lệnh trừng phạt mà phương Tây áp đặt lên Moscow, đã khiến Gazprom cắt giảm nguồn cung khí đốt đến Đức và một số quốc gia vùng Baltic - những thị trường phụ thuộc lớn vào năng lượng Nga. Động thái này bị cáo buộc là “vũ khí hóa năng lượng” và đẩy Liên minh châu Âu (EU) vào cuộc đua tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Kể từ đó, xuất khẩu khí đốt Nga sang châu Âu đã giảm tới 75%. Đường ống cuối cùng vận chuyển khí đốt từ Nga sang châu Âu qua Ukraine đã chính thức ngừng hoạt động vào tháng 12 năm ngoái.

Dù vậy, các nước EU vẫn nhập khẩu một lượng nhất định khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga. Theo dữ liệu từ Rystad Energy, năm ngoái, khu vực này đã mua 24,2 tỷ m³ LNG từ Moscow - một con số kỷ lục. Tuy nhiên, nguồn cung LNG của châu Âu hiện nay chủ yếu đến từ Mỹ và Qatar.

Gazprom chịu thiệt hại nặng nề do phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống đường ống dẫn khí, trong khi Novatek - một công ty năng lượng khác của Nga lại là nhà sản xuất LNG lớn hơn nhiều.

Doanh thu từ tuyến ống Urengoy-Pomary-Uzhhorod (đã bị đóng vào tháng 12) ước tính lên tới 6,5 tỷ USD mỗi năm.

Trước đó, hai tuyến Nord Stream và Yamal cũng đã ngừng hoạt động, khiến Gazprom chỉ còn một lối duy nhất để đưa khí đốt đến châu Âu là qua Thổ Nhĩ Kỳ thông qua các đường ống TurkStream và Blue Stream dưới Biển Đen.

Trong bối cảnh này, Gazprom đang xem xét việc bán gấp các bất động sản và đã cắt giảm mạnh nhân sự tại bộ phận xuất khẩu, từ 600 người xuống chỉ còn vài chục nhân viên, theo nguồn tin của Reuters. Công ty cũng đang cân nhắc tinh giản nhân sự ở các bộ phận khác.

Một nguồn tin cho biết Gazprom Export hiện chỉ còn là “cái vỏ trống rỗng”, và những văn phòng xa hoa ở Saint Petersburg không còn cần thiết.

Trước đây, ban lãnh đạo Gazprom từng tin rằng châu Âu sẽ sớm phải “xuống nước” và quay lại nhập khẩu khí đốt Nga. Nhưng thực tế, các biện pháp trừng phạt vẫn được duy trì, trong khi EU đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch Nga vào năm 2027.

Một giám đốc giấu tên thừa nhận: “Chúng tôi đã sai”.

Chuyên gia phân tích năng lượng Ashley Kelty từ Panmure Liberum nhận định, khí đốt Nga có thể quay lại châu Âu trong trường hợp hai bên đạt được thỏa thuận hòa bình về Ukraine.

Mặc dù vậy, theo ông Kelty, giới lãnh đạo châu Âu sẽ thận trọng hơn và chỉ xem khí đốt Nga là một lựa chọn để cân bằng sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Mỹ.

“Lựa chọn thay thế duy nhất cho LNG Nga hiện nay là nhập khẩu từ Mỹ”, ông Kelty nói. “Vậy câu hỏi đặt ra là, các chính trị gia ở Brussels muốn phụ thuộc vào Tổng thống Donald Trump hay Tổng thống Vladimir Putin?”.

Kelty cũng cho rằng Gazprom có khả năng trở lại thị trường châu Âu, nhưng vấn đề quan trọng nhất vẫn là mức độ can thiệp chính trị vào hoạt động kinh doanh của công ty này.

Kể từ khi xung đột nổ ra, nhiều nước châu Âu đặc biệt là Đức, vốn từng hoàn toàn phụ thuộc vào khí đốt đường ống đã khẩn trương xây dựng thêm các cơ sở nhập khẩu LNG để đa dạng hóa nguồn cung.

Ông Kelty nhận định: “Càng có nhiều nguồn cung, giá khí đốt càng giảm. Nhưng ngay cả khi không có nguồn mới, giá LNG cũng sẽ hạ nhiệt từ năm sau khi nguồn cung toàn cầu tăng lên”.

Dũng Phan (Theo The Telegraph)