Theo dữ liệu từ Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, loại gạo chuẩn trong khu vực, gạo trắng hạt dài 5% tấm của Thái Lan, đã tăng khoảng 15% trong 4 tháng qua lên 535 USD/tấn, mức cao nhất kể từ đầu tháng 3/2021.

Tổ chức Khí tượng Thế giới nhận định hiện tượng El Niño đã phát triển ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương lần đầu tiên sau 7 năm, đe dọa gây hạn hán cho Đông Nam Á. Điều đó xảy ra khi ba ngày nhiệt độ toàn cầu kỷ lục vào tuần trước làm gia tăng mối lo ngại về tốc độ biến đổi khí hậu.

Trong khi những cơn mưa gió mùa mang lượng nước cần thiết cho các cánh đồng lúa ở một số vùng của Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu hàng đầu, thời tiết khô hạn đang đe dọa mùa màng ở quốc gia xuất khẩu lúa gạo số 2 là Thái Lan.

Dự kiến, xứ sở chùa vàng phải đối mặt với tình trạng hạn hán lan rộng từ đầu năm 2024. Chính phủ đã yêu cầu nông dân hạn chế gieo trồng, chỉ trồng một vụ trong năm nay.

Trong nửa cuối năm 2022, nhiều vùng nông nghiệp ở Trung Quốc - nước sản xuất gạo lớn nhất thế giới - bị ảnh hưởng nặng nề bởi lũ lụt và mưa lớn vào mùa hè.

Theo công ty phân tích nông nghiệp Gro Intelligence, lượng mưa tích lũy tại tỉnh Quảng Tây và Quảng Đông - hai trung tâm sản xuất lúa gạo lớn Trung Quốc, đang ở mức cao thứ hai trong ít nhất 20 năm qua.

Theo Cơ quan Khí tượng Trung Quốc, các đợt nắng nóng có thể sẽ kéo dài ở nhiều khu vực phía Nam Trung Quốc trong vài ngày tới, với nhiệt độ tăng cao tới 40 độ C ở các vùng của Hồ Nam và Giang Tây, những tỉnh trồng lúa hàng đầu. Cơ quan này cho biết có một “nguy cơ cao” là nắng nóng sẽ khiến một số loại gạo ở những khu vực này chín sớm.

Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết: “Với El Niño, chúng ta sẽ bắt đầu thấy rõ ảnh hưởng của thời tiết khô hạn vào cuối tháng 9 và tháng 10”.

Các nhà nhập khẩu đã bắt đầu xây dựng hàng tồn kho ở mức cao. Việt Nam dự kiến xuất khẩu gạo trong năm nay sẽ tăng lên mức cao nhất trong khoảng một thập kỷ, với các lô hàng đến tay người mua ở Philippines, Trung Quốc và Indonesia tăng mạnh.

Jeremy Zwinger, người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty nghiên cứu The Rice Trader, cho biết: “Lực lượng mua lớn từ Indonesia và Philippines đã đẩy giá gạo thị trường lên cao hơn. Tuy nhiên, “giá sẽ quay trở lại trong năm mới hoặc thậm chí là trong quý IV, trừ khi chính trị hoặc thời tiết thay đổi hướng”.

Ông Zwinger cho biết nguồn cung gạo toàn cầu vẫn rất lớn. Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, mặc dù các kho dự trữ cuối năm của thế giới đã giảm trong hai năm, nhưng chúng đang đạt mức cao kỷ lục.

Theo một thương nhân có trụ sở tại Bangkok, nhìn chung, giá gạo duy trì ở mức cao do nhu cầu mạnh mẽ từ Indonesia, Philippines, Malaysia và một số quốc gia châu Phi do lo ngại hạn hán khiến nhu cầu dự trữ tăng lên.

Các quan chức Bộ Nông nghiệp Bangladesh cho hay sản lượng gạo vụ Hè của nước này sẽ vượt mục tiêu 21,5 triệu tấn trong năm nay. Bangladesh đang cố gắng kiềm chế giá gạo trong nước đang tăng cao bất chấp sản lượng và dự trữ dồi dào.

Không chỉ châu Á, Mỹ và Liên minh châu Âu cũng ghi nhận giá gạo tăng cao. Cụ thể, sản lượng gạo sụt giảm đã thúc đẩy giá gạo lên cao.

Tổ chức nghiên cứu kinh tế vĩ mô Fitch Solutions thuộc Tập đoàn Fitch dự báo thị trường gạo toàn cầu sẽ rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhất hai thập kỷ trong năm 2023. Sự thiếu hụt ở mức độ này đối với một trong những loại ngũ cốc được canh tác nhiều nhất thế giới được dự báo sẽ ảnh hưởng tới các nước nhập khẩu gạo lớn.

Trong báo cáo nghiên cứu ngày 4/4 của Fitch Solutions, tổ chức này dự báo giá gạo sẽ vẫn neo quanh mức cao hiện tại cho tới năm 2024.

Từ đầu năm đến nay, giá gạo bình quân là 17,3 USD/cwt và được dự báo sẽ chỉ giảm xuống 14,5 USD/cwt vào năm 2024. Cwt là đơn vị đo đối với một số loại hàng hóa như gạo, tương đương 50,8 kg.

Báo cáo của Fitch Solution dự báo trong năm 2023, toàn cầu sẽ thiếu khoảng 8,7 triệu tấn gạo.

Tình trạng thiếu gạo xảy ra một phần do cuộc chiến tranh đang diễn ra tại Ukraine cũng như thời tiết xấu tại các quốc gia sản xuất gạo lớn như Trung Quốc và Pakistan.

Khánh Vy (Theo Bloomberg)