Theo thống kê của các ngành chức năng, niên vụ 2022 - 2023 trên địa bàn toàn tỉnh Gia Lai đã xảy ra 99 vụ cháy mía với diện tích khoảng 315 ha. Diện tích mía cháy trải dài trên 9 huyện gồm: Phú Thiện, Kbang, Kông Chro, Chư Sê, Đăk Pơ, Ia Pa, Krông Pa, thị xã Ayun Pa và thị xã An Khê.

Khuôn mặt thất thần nhìn ruộng mía 2,5 ha cháy rụi, ông Phù Chí Linh (trú tại thị xã An Khê) rầu rĩ nói: “Chăm sóc cả năm trời chỉ mong đến ngày thu hoạch, ấy vậy mà chưa đầy tiếng đồng hồ ngọn lửa đã thiêu rụi cả ruộng mía. Năm nay giá mía nhích hơn mọi năm nên gia đình cũng đang kỳ vọng lắm, thế nhưng giờ cháy đen như này cũng không ăn thua. Nếu để lâu không thu hoạch trữ lượng đường giảm có khi mất trắng luôn ấy”.

Cũng theo ông Linh, từ trước đến nay gia đình không xảy ra thù hằn với ai, có thể đám cháy lan từ ruộng mía bên cạnh. “Hiện tại gia đình tôi cũng như người dân trong vùng rất mong các cơ quan chức năng tiến hành điều tra, xác minh nhằm có biện pháp xử lý các đám cháy. Bên cạnh đó, hy vọng nhà máy nhanh chóng hỗ trợ thu mua diện tích mía cháy để người dân giảm được thiệt hại, có vốn tái đầu tư vào niên vụ tới”, ông Linh cho hay.

Một trong những nguyên nhân mía cháy hàng loạt được các ngành chức năng xác định, do người dân chưa cẩn thận trong việc đốt vệ sinh ruộng mía sau thu hoạch dẫn đến cháy lan sang các ruộng chưa thu hoạch. Một số vụ cháy mía khác hiện tại các địa phương chưa nắm rõ nguyên nhân.

Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến cho rằng mía cháy có thể do người dân tự đốt vì diện tích mía đến kỳ thu hoạch chưa được thu mua để lâu sẽ khiến trữ lượng đường giảm, bán sẽ mất giá.

Ông Nguyễn Hoàng Phước - Phó Giám đốc Nhà máy đường An Khê (thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai), cho biết: “Nhằm giảm thiểu thiệt hại cho người dân, diện tích mía cháy sẽ được nhà máy ưu tiên mua nhanh. Mía cháy bị trừ tạp chất 5% sau ngày đầu tiên (mía không cháy bị trừ 2%). Ngay khi xảy ra tình trạng mía cháy, nhà máy cũng hỗ trợ, chia sẻ rủi ro với nông dân trồng mía có diện tích bị cháy thuộc vùng nguyên liệu của đơn vị để ổn định đời sống và sản xuất”.

Trước thực trạng hàng trăm ha mía trên địa bàn liên tục bị “bà hỏa” ghé thăm, thiêu rụi, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo: Công an tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền trong phòng chống cháy mía trên địa bàn tỉnh. Đồng thời điều tra, xác định nguyên nhân các vụ cháy mía, xử lý nghiêm các đối tượng cố tình phá hoại; chủ động trong công tác ứng cứu chữa cháy khi có cháy mía xảy ra để nhanh chóng kịp thời dập tắt đám cháy, không để lây lan ra diện rộng, bảo vệ ruộng mía cho người dân.

Đối với các địa phương trồng mía, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị UBND các huyện cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân về phòng, chống cháy mía; việc đốt, dọn rẫy mía sau thu hoạch phải thông báo cho chính quyền địa phương cấp xã để cử cán bộ theo dõi, giám sát, tránh tình trạng cháy lan… Khi có vụ cháy mía xảy ra cần tổ chức huy động ngay lực lượng tại chỗ để ứng phó, kịp thời dập tắt đám cháy, không để lan rộng.

Liên quan đến vấn đề trên, UBND tỉnh Gia Lai cũng đã có văn bản hỏa tốc chỉ đạo một số địa phương, đơn vị tập trung triển khai công tác phòng, chống cháy mía trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, UBND tỉnh Gia Lai đã yêu cầu các công ty, nhà máy đường trên địa bàn tỉnh ưu tiên thu mua sớm nhất diện tích mía bị cháy và hỗ trợ, chia sẻ rủi ro với nông dân; phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để triển khai công tác phòng chống cháy mía trong mùa khô.

Bên cạnh đó, các công ty và nhà máy cần xây dựng phương án và tổ chức thu mua mía, chế biến khoa học, kịp thời, đúng thời điểm mía chín; công khai, minh bạch trong xác định đúng chữ đường và tạp chất; thực hiện đúng, đầy đủ các điều khoản đã ký kết với người dân.