Gia Lai có diện tích hơn 15.500km2 rộng thứ 2 cả nước, nơi có diện tích rừng tự nhiên lớn cùng hệ thống sông suối, khí hậu ôn hòa thuận lợi để phát triển các mô hình nông nghiệp. Ngoài ra, Gia Lai còn là khu vực trung tâm tam giác vàng phát triển 3 nước Việt Nam, Lào và Campuchia. Dân số trung bình trên: 1.220.000 người, trong đó dân tộc kinh: 620.000 người, chiếm 51%; các dân tộc khác gần: 600.000 người, chiếm 49%. 

Toàn tỉnh hiện có hơn 845.000 ha đất sản xuất nông nghiệp thích hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao thuộc nhóm mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như điều, cà phê, tiêu, sầu riêng... đây là điểm mạnh thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư lĩnh vực nông nghiệp trong và ngoài nước.

Định hướng phát triển kinh tế trong thời gian tới, tỉnh Gia Lai chú trọng thế mạnh của từng vùng để có giải pháp, chính sách phù hợp với thực tiễn. Gần đây nhất là từ nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào Dân tộc thiểu số DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719).

Hiện các cấp ngành tại tỉnh Gia Lai nắm bắt, tập trung phân bổ nguồn vốn, hướng dẫn chi tiết để các địa phương sớm tiếp cận được nguồn vốn, đưa kiến thức chuyển tải về vùng sâu, vùng xa, tạo nguồn lực để lưu giữ, phát huy giá trị của nghề truyền thống, bản sắc văn hóa các DTTS; tạo nhiều việc làm, góp phần tăng thu nhập cải thiện cuộc sống cho người dân.

Điển hình, nguồn kinh phí từ Chương trình MTQG 1719, Tổ liên kết “đan lát, dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng” do Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Mơ Nông (huyện Chư Păh) đã được thành lập. Mới đi vào hoạt động từ tháng 6/2022, nhưng Tổ liên kết đã thu hút được sự quan tâm đặc biệt của du khách về nghề truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Gia Rai. Bên khung cửi vang tiếng dệt, các nghệ nhân dệt thổ cẩm thân thiện, vui vẻ, tự hào giới thiệu cho khách những tấm thổ cẩm độc đáo, màu sắc tinh tế, bắt mắt.

Chị Niê H’Uyên, Tổ trưởng Tổ liên kết “đan lát, dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng” chia sẻ: Trước đây, bà con trong làng chỉ dệt thổ cẩm để phục vụ cho gia đình. Từ khi thành lập tổ liên kết, chúng tôi đón được nhiều du khách đến tham quan, được đưa sản phẩm dệt thổ cẩm ra các địa phương khác, có thêm thu nhập cho gia đình. Chị em phụ nữ ở đây rất vui khi là thành viên và sẵn sàng tham gia gìn giữ, xây dựng tổ liên kết ngày càng phát triển hơn.

Cũng từ nguồn vốn của Chương trình MTQG1719, tỉnh Gia Lai hỗ trợ xây dựng 28 mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh với tổng kinh phí gần 3,9 tỷ đồng. Ngoài ra, tỉnh Gia Lai còn hỗ trợ xây dựng và thực hiện 1 mô hình tiêu thụ sản phẩm, đồng thời tổ chức các phiên chợ, hội chợ thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Từ năm 2021 đến nay, tỉnh Gia Lai đã mở được 114 lớp đào tạo nghề cho lao động, với 4.157 học viên. Trong đó, nghề nông nghiệp gần 2.400 người, nghề phi nông nghiệp hơn 1.750 người. Riêng năm 2023, các địa phương đã tuyển sinh và đào tạo nghề cho hơn 3.000 người/106 lớp.

Ông Siu Luynh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đức Cơ cho biết: Từ năm 2022 đến nay, Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội phối hợp với Trung tâm giáo dục nghề nghiệp huyện mở 10 lớp đào tạo nghề dưới 3 tháng, bình quân 30 học viên/lớp, riêng năm 2023 có 6 lớp với 124 học viên. Các nghề đào tạo phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế vùng, vì vậy, hầu hết lao động người đồng bào DTTS sau đào tạo đều có thể vận dụng kiến thức, áp dụng kỹ thuật vào cuộc sống và quá trình sản xuất, góp phần giúp cho hàng ngàn lao động, nhất là đối tượng chính sách, người nghèo, cận nghèo… được chuyển giao kiến thức khoa học kỹ thuật, kỹ năng nghề. Từ đó, đồng bào DTTS có được việc làm, nâng cao thu nhập, thoát nghèo bền vững.

Theo thống kê từ Ban Dân tộc tỉnh Gia Lai, thực hiện một trong những nội dung của Dự án 3 Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hoá theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình MTQG 1719, tỉnh Gia Lai đã tổ chức 10 Hội chợ, phiên chợ giới thiệu sản phẩm vùng đồng bào DTTS và miền núi; 12 lớp tập huấn với 630 học viên.

Đồng thời, những năm gần đây, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS bình quân mỗi năm giảm trên 4,21%. Hiện nay, số xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông hóa chiếm 99,43%; số hộ dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh chiếm 97,7%; tỷ lệ học sinh học mẫu giáo 5 tuổi đến trường chiếm 97,90%, người từ 15 tuổi trở lên đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông chiếm 78,20%; tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố đạt 87,20%; 75,43% phụ nữ có thai được khám thai định kỳ, sinh con ở cơ sở y tế hoặc có sự trợ giúp của cán bộ y tế; 50% số thôn có đội văn hóa, văn nghệ hoạt động thường xuyên, có chất lượng, 100% hướng dẫn viên du lịch được đào tạo, tập huấn kiến thức về văn hóa truyền thống các DTTS trên địa bàn, 97,8% thôn, làng có nhà sinh hoạt cộng đồng,...

Ông Kpă Đô, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Gia Lai chia sẻ: Các chương trình, chính sách dân tộc có ảnh hưởng và tác động trực tiếp đến mọi lĩnh vực; trong đó ưu tiên đầu tư cho các địa bàn đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào DTTS. Đối với Gia Lai, các cấp, các ngành luôn  tích cực, chủ động, quyết liệt trong chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện các chính sách. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ và Nhân dân về phát triển kinh tế - xã hội bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi; làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện các dự án tại cơ sở; khắc phục kịp thời khó khăn, vướng mắc và xử lý nghiêm các sai phạm trong tổ chức thực hiện…

Bài, ảnh: Minh An