Huyện Phú Thiện được xem là ‘thủ phủ’ khoai lang của tỉnh Gia Lai, với diện tích hơn 3.400 ha, tập trung chủ yếu ở các xã như: Chư A Thai, Ia Sol, Ia Piar. Năng suất bình quân ước đạt từ 20 tấn/ha, tổng sản lượng khoảng 68.800 tấn.

Nếu như bước vào đầu vụ thu hoạch, giá khoai ở huyện Phú Thiện được các thương lái thu mua với giá 10.000 đồng/kg thì đã nhanh chóng rớt giá sau đó. Mặc dù còn đến hơn 1.500 ha khoai chưa thu hoạch nhưng hiện tại giá khoai chỉ còn 3.500 đồng/kg.

Đáng nói, thời điểm này thương lái thu mua cầm chừng và có chiều hướng giảm mạnh khiến người dân “điêu đứng” trong việc tìm đầu ra cho hàng chục nghìn tấn khoai lang.

Về với thủ phủ khoai lang những ngày này, nỗi buồn bã kèm theo sự lo lắng đã in hằn lên khuôn mặt của mỗi người dân nơi đây. Không dấu được cảm xúc của mình, ông Nguyễn Tấn (45 tuổi) buồn bã nói: “Gần 4 tháng trước, gia đình có thuê 2ha đất ở xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện để trồng khoai lang Nhật. Chi phí thuê đất khoảng 35 triệu đồng/ha, cộng thêm chi phí đầu tư tổng gần 200 triệu đồng. Vụ mùa này, khoai cho sản lượng từ 25-30 tấn/ha. Đầu vụ 1kg khoai lang đạt 10.000 đồng nhưng đến nay chỉ còn hơn 3.000 đồng. Giờ bán thì lỗ mà để lâu khoai lại bị sùng. Với giá này, gia đình đang lỗ khoảng một nửa chi phí”.

Theo thống kê của UBND huyện Phú Thiện, hiện tại diện tích khoai lang trên địa bàn đã thu hoạch hơn 2.000 (khoảng 60%). Hiện giá khoai lang đang giảm chỉ còn (hơn 3.000 đồng/kg). Đáng nói, thương lái thu mua cầm chừng và có chiều hướng thu mua giảm số lượng khiến nông dân đang gặp khó khăn trong việc tìm đầu ra cho khoai lang. Hơn 1.500 ha khoai lang còn lại đã đến thời kỳ thu hoạch nhưng thương lái không mặn mà thu mua, khiến người dân như ngồi trên đống lửa.

Được biết, 2 năm gần đây, người dân ồ ạt tìm đến khu vực có quỹ đất lớn để trồng khoai lang. Theo đó, nông dân trong và ngoài tỉnh đổ xô đi trồng khoai khiến cho cung vượt quá cầu dẫn đến giá khoai lang xuống thấp. 

Theo ông Đỗ Văn Năm - Giám đốc HTX Nông sản an toàn Phú Thiện (xã Chư A Thai), sau 1 tháng bước vào vụ thu hoạch, giá khoai lang liên tục rớt giá, đến nay chỉ còn hơn 3.000 đồng/kg. Trước việc này, HTX cũng đã báo cáo về huyện và tìm nhiều đầu mối nhằm tìm đầu ra giúp người dân tiêu thụ diện tích khoai còn lại. Một số doanh nghiệp cũng đến đặt vấn đề tiêu thụ cho người dân nhưng số lượng thu mua còn rất ít.

“Các doanh nghiệp thu mua khoai lang chủ yếu để chế biến sâu nên số lượng ít, trong khi trên địa bàn lượng khoai còn nhiều. Trong thời gian chờ thương lái, để giảm thiệt hại, những ngày này bà con thường xuyên tưới để khoai không bị sung, hư hỏng…”, ông Năm cho hay.

Theo lý giải của UBND huyện Phú Thiện, nguyên nhân khiến giá khoai lang giảm do diện tích sản xuất khoai lang trên địa bàn huyện Phú Thiện, các huyện khác, các tỉnh và vùng, miền đều tăng. Thời vụ xuống giống các địa phương của các tỉnh trùng thời vụ nên sản lượng thu hoạch tăng tập trung dẫn đến khó khăn trong vấn đề tiêu thụ.

Ngoài ra, trên địa bàn huyện Phú Thiện chưa có các doanh nghiệp đầu tư, chủ yếu các thương lái thu mua là chính. Chất lượng giống đầu vào chưa đảm bảo, giá giống cao ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất trên địa bàn.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó chủ tịch UBND huyện Phú Thiện cho biết: “Trước đó, chính quyền cũng đã khuyến cáo người dân không nên ồ ạt trồng. Thế nhưng, trong 2 năm vừa qua, nhiều người trồng khoai lang thắng lớn nên đã tập trung mở rộng diện tích nhanh. Việc cung vượt quá cầu dẫn đến giá khoai lang xuống thấp là điều không thể tránh khỏi".

Trước thực trạng trên, UBND huyện Phú Thiện đã kiến nghị tỉnh quan tâm kêu gọi các doanh nghiệp tiêu thụ khoai lang cho bà con. Đồng thời, kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến, tiêu thụ sản phẩm khoai lang trên địa bàn tỉnh gắn với việc đưa các giống có chất lượng, sạch bệnh. Việc này nhằm giúp bà con xây dựng vùng trồng khoai lang chất lượng, cho năng suất cao, ổn định đầu ra để người dân an tâm sản xuất.

.