(NB&CL) Mỗi năm, 13.000 thanh thiếu niên vi phạm pháp luật như đua xe, cướp giật, đánh nhau. Phần lớn đối tượng phạm tội có tuổi đời rất trẻ, thậm chí trong độ tuổi vị thành niên, nhưng lại thực hiện các hành vi phạm tội manh động, nguy hiểm, để lại hậu quả nặng nề cho gia đình và xã hội.
Khi những đứa trẻ phạm tội
Vừa qua, vụ việc một thiếu niên 14 tuổi bỏ bả chó vào sữa khiến cha ruột và bà nội tử vong tại xã Hòa Hưng (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) khiến dư luận bàng hoàng. Nguyên nhân bước đầu được xác định do người cha thường xuyên say rượu, đánh đập, gây mâu thuẫn với con.
Thời gian qua, nhiều vụ án rúng động cũng từ thủ phạm là các thanh, thiếu niên với mức độ phạm tội nghiêm trọng. Có thể thấy, không chỉ gia tăng về số lượng, càng ngày mức độ, thủ đoạn phạm tội của thanh, thiếu niên càng diễn biến phức tạp, tinh vi. Thống kê sơ bộ cho thấy, mỗi năm, trung bình cả nước có khoảng 13.000 thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật từ đua xe trái phép, đánh nhau, gây mất trật tự cho đến nhiều hành vi khác như cố ý gây thương tích.
Đặc biệt những năm gần đây còn gia tăng tình trạng thanh, thiếu niên tụ tập sử dụng ma túy trái phép. Không ít vụ việc cơ quan công an đột kích các “ổ” tụ tập sử dụng ma túy cho thấy nhiều thành viên, nhiều nhóm là thiếu niên chưa đến tuổi thành niên nhưng đã có tiền sử dụng ma túy nhiều năm. Nhiều em vì chích hút ma túy mà bị dụ vào con đường buôn bán chất cấm. Cạnh đó, loại hình tội phạm công nghệ cao, xâm phạm an ninh quốc gia cũng đã xuất hiện nhiều trường hợp dưới 18 tuổi.
Theo một số thống kê cho thấy, tình hình phạm tội ở lứa tuổi vị thành niên sẽ có tỷ lệ, cách thức tương đối khác nhau giữa các vùng miền, khu vực. Tại các thành phố lớn, đô thị đông đúc dân cư, nơi tập trung các khu công nghiệp, tập trung nhiều dân “tứ xứ”, tỉ lệ phạm tội vị thành niên sẽ lớn hơn nhiều, từ đó mức độ phạm tội, hình thức phạm tội cũng đa dạng, phức tạp hơn so với các khu vực nông thôn.
Tại TP. Hồ Chí Minh, ghi nhận của cơ quan chức năng cho thấy, trong năm 2022 có 2.628 trường hợp phạm tội là thanh thiếu niên dưới 30 tuổi, chiếm 52,85% tổng số đối tượng bị bắt giữ. Hầu hết những đối tượng này đều phạm tội lần đầu, không nghề nghiệp hoặc có nghề nghiệp nhưng không ổn định, trình độ học vấn thấp, lười lao động.
Theo số liệu từ Công an thành phố Hà Nội, năm 2022 và sáu tháng đầu năm 2023, lực lượng chức năng đã điều tra, xử lý 99 vụ, làm rõ 1.458 đối tượng, trong đó có ba vụ với 31 đối tượng có hành vi điều khiển xe máy lạng lách, đánh võng, di chuyển tốc độ cao; xử lý hình sự 19 đối tượng. Trong số đó, có 34,8% đối tượng vi phạm dưới 16 tuổi, 46% từ đủ 16 đến dưới 18; đối tượng chủ yếu là học sinh cấp trung học phổ thông; có 23,5% trong số đó là học sinh đã bỏ học; hơn 96%, đối tượng chưa có tiền án, tiền sự.
Làm gì để ngăn chặn bi kịch?
Tội phạm ngày càng trẻ hóa không còn là câu chuyện riêng của các cơ quan chức năng mà đó là chuyện của mỗi gia đình, xã hội và của chính bản thân thanh thiếu niên. Chỉ vì một phút không làm chủ được bản thân để rồi hậu quả đằng sau mỗi vụ án bao giờ cũng là những giọt nước mắt, những nỗi đau… mà nỗi đau ấy sẽ còn lớn hơn khi thủ phạm chỉ là những cậu bé, cô bé mới chập chững bước vào đời để rồi đánh mất cả tương lai, tuổi trẻ… Thực tế này đòi hỏi cần sớm có các giải pháp giáo dục, phòng ngừa, ngăn chặn xu hướng trẻ hóa tội phạm hiện nay.
Tội phạm vị thành niên là một trong những nhóm tội phạm được quan tâm cao ở tất cả các quốc gia. Ở Việt Nam, tội phạm dưới 18 tuổi có tính chất đặc thù, được pháp luật quy định thành một nhóm đối tượng riêng, có chính sách đặc biệt. Theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam, người từ đủ 14 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp, còn người từ đủ 16 tuổi trở lên thì phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi hành vi phạm tội. Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác”.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tình hình tội phạm vị thành niên ngày càng diễn biến phức tạp, độ tuổi phạm tội ngày càng trẻ hóa. Có những đối tượng mới ở tuổi thiếu niên nhưng đã thực hiện các hành vi phạm tội nghiêm trọng như trộm cướp, giết người, buôn bán, sử dụng ma túy. Thậm chí có nhiều “trẻ em” có những hành vi phạm tội có tổ chức, có mục đích, tính toán, mưu đồ phạm tội rõ ràng, rành mạch, gây ra hậu quả nghiêm trọng, nhưng không ít trường hợp khó xử lý, không thể xử lý vì chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Những thực trạng này đặt ra nhiều vấn đề trong việc nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi các quy định pháp luật, các nghị định và thông tư hướng dẫn sao cho phù hợp với thực tiễn.
Ngoài khía cạnh pháp lý, vụ việc ở Tiền Giang cũng khiến nhiều người trăn trở: Vì sao một đứa trẻ 14 tuổi lại gây ra án mạng, thậm chí là với người ruột thịt và phải làm gì để không xảy ra những vụ việc đau lòng tương tự ?
Lời khai ban đầu của P.M.Q tại cơ quan điều tra cho thấy cha mẹ Q. ly thân, ba anh em Q. ở với mẹ. Cha Q. thường xuyên uống rượu, khi Q. khuyên cha bỏ rượu thì bị la mắng, nên Q. nảy sinh ý định giết cha. Thượng tá Đào Trung Hiếu, tiến sĩ tội phạm học, cho rằng “đạo đức xuống cấp” chính là nguyên nhân khiến thảm kịch xảy ra.
Trẻ em thường chịu sự tác động của hội chứng rối loạn tâm lý tuổi mới lớn, khi sự chín chắn, trưởng thành bắt đầu định hình nhưng tâm lý tuổi thơ vẫn đang tồn tại, khiến trẻ chênh chao, dao động. Thói quen sống phóng túng, hưởng thụ, tuyệt đối hóa lợi ích cá nhân… dẫn tới phản ứng tiêu cực của trẻ khi gặp tác động bất lợi từ môi trường sống. Trẻ dễ cảm thấy bị tổn thương, kích động, sẽ có nhu cầu giải tỏa bức xúc bằng các biện pháp bạo lực, gây hại cho đối tượng được cho là nguyên nhân dẫn đến ức chế của mình, mà không suy nghĩ nhiều đến hậu quả.
Tuy nhiên, những lệch lạc trong tâm lý trẻ em không phải tự nhiên mà có, đó là kết quả của quá trình chịu tác động bất lợi từ môi trường gia đình, nhà trường và xã hội. Trẻ bị bủa vây từ trò chơi bạo lực, ấn phẩm phản văn hóa trên không gian mạng và phim ảnh. Do áp lực cuộc sống, nhiều bậc cha mẹ không có thời gian quan tâm đến con, sợi dây liên kết giữa các thành viên trong gia đình trở nên lỏng lẻo, hay như việc tỷ lệ ly hôn ngày càng cao. Trong hoàn cảnh ấy, trẻ lớn lên mà thiếu vắng sự bảo ban, quan tâm, uốn nắn kịp thời từ người lớn. Chưa kể, có gia đình thiếu hòa khí, cha mẹ thường xuyên cãi cọ, đánh nhau; hoặc giáo dục con bằng bạo lực, ép học hành quá mức để đạt thành tích cao…, để lại những vết hằn trong tâm lý của trẻ. Khi không được chăm sóc, giáo dục đúng cách, trẻ rất dễ nảy sinh cảm giác thất vọng về gia đình, về cha mẹ, dẫn tới chán ghét, thậm chí căm thù người sinh thành ra mình.
Để phòng ngừa, ngăn chặn hiện tượng trẻ hóa tội phạm, Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định giải pháp căn cơ nhất là giáo dục. Triết lý giáo dục cần thay đổi, hướng đến việc bồi dưỡng nhân cách thay vì chăm chăm nhồi nhét kiến thức. “Nếu thiếu vắng đi việc dạy làm người, sản phẩm đầu ra sẽ chỉ là những con rô bốt” - ông Hiếu nói.
Trẻ em cần được giáo dục về đức tính vị tha, về các phẩm chất như nhẫn (sự kiên trì, chịu đựng áp lực cuộc sống), dũng (sự mạnh mẽ, dám nghĩ dám làm, dám bảo vệ lẽ phải, điều thiện, sự công bằng), tĩnh (sự bình tĩnh, kiềm chế trước những sự bất như ý, kiểm soát được cảm xúc, các quá trình tâm lý của bản thân). Việc giáo dục không chỉ bằng giáo huấn, bản thân người lớn phải nêu gương từ hành động của chính mình.
Quan trọng nhất, gia đình, nhà trường và xã hội cần tạo cho trẻ môi trường thuận lợi để phát triển nhân cách tích cực, tiến bộ, nhân văn; cần phát huy truyền thống đạo đức của gia đình Việt Nam, duy trì gia phong, gia đạo, ông bà cha mẹ gương mẫu, con cháu thảo hiền…
“Một gia đình hạnh phúc, đoàn kết, yêu thương, tôn trọng nhau sẽ là nền tảng tốt nhất hình thành nhân cách đúng đắn cho trẻ” - Thượng tá khẳng định.
Ngăn chặn tận gốc thực trạng tội phạm vị thành niên gia tăng không chỉ là nhiệm vụ của bất cứ một cá nhân, tổ chức, ban, ngành nào, mà là sự phối hợp, chung tay của toàn xã hội. Cần có cơ chế rõ ràng để huy động và phân định trách nhiệm của các ban, ngành, đoàn thể tham gia vào công tác phòng ngừa tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên.
Mặt khác, để giảm bớt được tình trạng tội phạm vị thành niên, cần “thay đổi tận gốc” với việc tăng cường giáo dục, đặc biệt là giáo dục về tội phạm, hỗ trợ tâm lý cho trẻ vị thành niên, các vấn đề giáo dục trong gia đình, các chương trình hỗ trợ, tạo công ăn việc làm cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt... Đồng thời, cần có các biện pháp giám sát và đánh giá thường xuyên quá trình tiến triển của các biện pháp ngăn chặn tội phạm ở lứa tuổi vị thành niên để bảo đảm tính hiệu quả và điều chỉnh khi cần thiết.
(CLO) Sau nỗ lực tìm kiếm suốt ngày đêm, đến sáng 23/11, lực lượng chức năng thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế đã tìm thấy thi thể nạn nhân đầu tiên bị rơi xuống sông Hữu Trạch.
(CLO) Honda Thanks Day 2024 diễn ra từ ngày 30/11-1/12 trên phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm bao gồm không gian sắc hoa và triển lãm ảnh Hà Nội, khu vực trưng bày sản phẩm và công nghệ Honda, không gian làng nghề Thủ đô, các khu vực vui chơi cho trẻ em và gia đình…
(CLO) Các nhà lãnh đạo Trung Quốc tin rằng họ phải là một siêu cường công nghệ để "nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và ứng phó với các rủi ro bên ngoài".
(CLO) Hội nghị khí hậu 2024 của Liên hợp quốc (COP29) đã phải kéo dài sang thứ Bảy, sau khi các quốc gia đang phát triển từ chối lời đề nghị trị giá 250 tỷ USD từ các nước giàu để giúp họ giải quyết tình trạng nóng lên toàn cầu.
(CLO) Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An vinh dự được trao giải “Impactful destination” - “Điểm đến có ảnh hưởng” 2024.
(CLO) Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh nối với Trung Quốc với tổng mức đầu tư 183.856 tỷ đồng.
(CLO) Để dự án xây dựng tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển hoàn thành theo đúng mục tiêu đề ra trước ngày 1/7/2025, Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương hoàn thành giải póng mặt bằng, cũng như nốt các phần còn tồn tại trong thời gian sớm nhất.
(CLO) Tối 22/11, tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức Lễ kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk (22/11/1904 - 22/11/2024). Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình tham dự và chia vui với nhân dân tỉnh Đắk Lắk.
(CLO) Tối 22/11, trong không khí chào mừng Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11) và kỷ niệm 10 năm Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Liên hoan nghệ thuật dân gian truyền thống “Việt Nam - những sắc màu Di sản” chính thức khai mạc tại Nghệ An.
(CLO) Vào thứ Sáu (22/11), thẩm phán đã hoãn vô thời hạn vụ án gồm 34 tội danh hình sự của ông Donald Trump, vốn liên quan đến việc làm sai lệch hồ sơ kinh doanh và khoản “tiền bịt miệng” ở New York.
(CLO) Với chủ đề “Làm thế nào để những tác phẩm văn học nghệ thuật đến được với công chúng?”, buổi tọa đàm do Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật (VHNT) TP.HCM tổ chức đã thu hút sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu, cơ quan quản lý văn hóa và nghệ sĩ.
(CLO) Dự kiến tỉnh Hà Nam có 19 đơn vị hành chính cấp xã phải thực hiện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025. Sau sắp xếp sẽ dôi dư 143 cán bộ, công chức (cán bộ 92 người, công chức 51 người).
(NB&CL) Với tổng chiều dài chính tuyến dự kiến khoảng 1.541km, tổng mức đầu tư khoảng 33 tỷ USD sở hữu quy mô chưa từng có tại Việt Nam, dự án Đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) trên trục Bắc – Nam được chính các doanh nghiệp Việt thừa nhận là “cơ hội trăm năm”. Tuy nhiên, để chớp được cơ hội này, lại là thách thức đòi hỏi doanh nghiệp Việt cần phải rất bền gan vững chí để vượt qua.
(NB&CL) Với nhiều cố gắng luật hóa các quy định cơ bản về nhà giáo, dự án Luật Nhà giáo dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 này, đang nhận được sự quan tâm rất lớn từ dư luận, được kỳ vọng sẽ khắc phục được những bất cập và kiến tạo hành lang pháp lý đột phá để phát triển đội ngũ nhà giáo trong thời gian tới. Theo các chuyên gia, nhà khoa học, nếu Luật Nhà giáo có chất lượng tốt, tính khả thi cao sẽ là động lực lớn để đưa sự nghiệp giáo dục Việt Nam lên tầm cao mới.
(NB&CL) Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đang được các Đại biểu quan tâm bàn thảo trong chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Việc cơ quan quản lý đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đem đến nhiều kỳ vọng, nhất là khi không ít quy định nhằm ngăn chặn quảng cáo sai sự thật trên không gian mạng đã được đề xuất. Trong đó, dư luận đặc biệt quan tâm tới 2 nội dung quy định về: quảng cáo trên không gian mạng; quyền cũng như nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Tuy nhiên, không ít ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật (sửa đổi) còn một số quy định chưa thể giải quyết được thực tế vi phạm phát sinh hiện nay của hoạt động quảng cáo trên không gian mạng.
(NB&CL) Giai đoạn 2015-2021, biên chế trong đơn vị sự nghiệp công lập giảm hơn 236.000 người. Kết quả tinh giản biên chế tuy đạt mục tiêu song chưa thực sự hiệu quả. Việc tinh giản biên chế còn mang tính cơ học. Các chuyên gia cho rằng, sắp xếp, tinh giản bộ máy có vai trò quan trọng trong việc giảm sự tốn kém về tiền lương và tạo ra một hệ thống trả lương hiệu quả. Tranh luận tại nghị trường, nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng khó khăn về nguồn nhân lực hiện nay là hết sức to lớn, nên đột phá chính từ khâu này thì mới có thể gỡ được những điểm nghẽn đang cản trở sự phát triển của đất nước.
(NB&CL) Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Cho dù già hóa dân số là hệ quả tất yếu của việc mức sinh ngày càng thấp, tuổi thọ ngày càng cao, tuy nhiên, nếu không có ngay những chính sách thích ứng hiệu quả mang tầm quốc gia, thì những hệ luỵ của việc già hoá dân số là không thể lường hết được. Trên Diễn đàn Kỳ họp Quốc hội thứ 8, khoá XV vừa qua, đã có ý kiến về việc từ năm 2025 phải xây dựng khung chính sách quốc gia về phòng, chống già hóa dân số và điều chỉnh tỷ suất sinh thay thế, xem đây là vấn đề mang tính chất chiến lược.
(NB&CL) Temu là nền tảng bán lẻ trực tuyến xuyên biên giới của PDD Holdings (Trung Quốc), tập đoàn sở hữu trang thương mại điện tử Pinduoduo chuyên hàng giá rẻ. Nền tảng này ra mắt lần đầu tại Mỹ vào tháng 9/2022 và hiện bán hàng trực tiếp đến 82 quốc gia, vùng lãnh thổ. Nhiều đại biểu Quốc hội lo ngại tình trạng hàng hóa giá rẻ trên các sàn thương mại điện tử quốc tế như Temu sẽ tràn vào Việt Nam, gây ra tác động tiêu cực cho thị trường hàng hóa và ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Cơn lốc Temu đang phơi bày rõ thế khó trập trùng của hàng Việt, nhưng đây cũng là cơ hội để chúng ta nhìn nhận lại và tìm ra hướng đi mới cho sản xuất nội địa.
(NB&CL) Các cơ quan báo chí hiện nay đang phải đối diện với việc sụt giảm doanh thu mạnh mẽ, trong bối cảnh các nền tảng mạng xã hội đã lấy đi phần lớn doanh thu quảng cáo. Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) chính thức được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 này. Hiện nay nhiều ý kiến đưa ra đề xuất nên giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho báo chí.
(NB&CL) Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nền nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội để nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững sản phẩm nông sản. Theo các chuyên gia, doanh nghiệp phải hợp tác để sản xuất quy mô lớn, đồng bộ và có sự liên kết từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Việc liên kết chặt chẽ giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị nông sản từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả và đảm bảo tính bền vững.
(NB&CL) Chuyển đổi số từ lâu đã được xem là chìa khoá mở ra cơ hội xây dựng mô hình nông nghiệp thông minh, bền vững và hiệu quả hơn, đảm bảo vị thế của nông nghiệp Việt Nam trên bản đồ thế giới. Trong đó, số hoá việc sản xuất lúa gạo là hướng đi cần được tăng tốc, đẩy mạnh, để chiếm lĩnh xa lộ nông nghiệp toàn cầu. Như nhắc nhở mới đây của Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Phải thổi hồn vào cây lúa bằng công nghệ số, bằng phát triển xanh, bằng kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, bằng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo”.
(NB&CL) Sau 20 năm kể từ khi có Ngày Doanh nhân Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ; số doanh nghiệp thành lập mới không ngừng gia tăng, là một điểm sáng của nền kinh tế, phản ánh nhu cầu và nỗ lực phát triển trong bối cảnh đất nước còn đối diện rất nhiều khó khăn, thách thức. Kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong công cuộc phát triển kinh tế đất nước, góp phần nâng tầm vị thế đất nước bằng những “cuộc chơi” đẳng cấp quốc tế.