Tôi từng có một câu hỏi vô cùng thắc mắc, bất cứ thứ gì mua bán đều có giá trị nội tại của nó, có thể là giá trị về vật chất hoặc tinh thần. Trong lĩnh vực chứng khoán định nghĩa rằng:
"Giá trị nội tại là khái niệm được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính. Hiện có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm này. Giá trị nội tại có thể được hiểu là giá trị thực của một loại chứng khoán, khác với giá trị thị trường hay giá trị ghi sổ của loại chứng khoán đó. Giá trị nội tại bao gồm các biến số khác như nhãn hiệu, thương hiệu, bản quyền… mà các biến số này rất khó tính toán, định lượng, đôi khi không được phản ánh một cách chính xác qua giá thị trường".
Vậy giá trị nội tại của Bitcoin là gì ?
Từ định nghĩa trên chúng ta hiểu được giá trị nội tại bao gồm rất nhiều biến số ảnh hưởng đến giá trị của một loại hàng hóa. Vậy các biến số ảnh hưởng đến giá trị của Bitcoin là gì ? Và tôi đã tìm ra 3 biến số theo quan điểm của tôi ảnh hưởng đến giá trị nội tại của Bitcoin.
Chi phí bằng tiền để tạo ra một đồng Bitcoin
Bitcoin là một đồng tiền ảo được chạy theo thuật toán đào Proof of Work. Thuật toán có một đặc điểm là công suất tiêu thụ để tạo ra 1 Bitcoin sẽ tăng lên khi có thêm nhiều máy đào tham gia đào. Có lẽ đây cũng chính là một biến số ảnh hưởng đến giá trị của Bitcoin và làm cho giá thị trường của Bitcoin cao đến như vậy. Trước đây có nhiều thông tin cho rằng giá Bitcoin không thể giảm xuống mức 5.000 USD vì lúc đó người đào Bitcoin sẽ không có lời nữa, đây là một yếu tố tác động đến giá trị nội tại của Bitcoin. Nhưng mọi người quên mất đặc điểm của Proof of Work, khi người tham gia đào rút bớt thì công suất tiêu thụ để tạo ra 1 Bitcoin cũng sẽ giảm xuống điều đó có nghĩa rằng chi phí cũng sẽ giảm theo.
Nhưng một sản phẩm được tạo ra với giá 5k$ thì chưa thể nói nó có giá trị nội tại là 5k$ được, còn nhiều biến số ảnh hưởng đến như giá trị thương hiệu, các giá trị vô hình mà sản phẩm cung cấp và Bitcoin cũng như vậy.
Bitcoin là một đồng tiền được sử dụng phổ biến trong thanh toán, đặc biệt là các giao dịch bất hợp pháp
Bitcoin từ trước đến nay đã mang tiếng xấu là một công cụ để các cá nhân thực hiện các hành vi xấu xa như mua bán ma túy, thuốc phiện, buôn lậu, rửa tiền,… thế nên nhiều người không có thiện cảm đối với Bitcoin. Nhưng trớ trêu thay chính những điều này đã tạo nên giá trị nội tại của Bitcoin. Một nghiên cứu khoa học từ Đại học Công Nghệ Sydney, nghiên cứu về vấn đề Bitcoin liên quan đến các hoạt động bất hợp pháp đã đưa ra các con số
- Có 24 triệu người dùng Bitcoin với mục đích bất hợp pháp, chiếm 25 % tổng số người dùng Bitcoin
- Có 36 triệu giao dịch bất hợp pháp mỗi năm, chiếm 44% tổng số giao dịch Bitcoin
- Giá trị giao dịch bất hợp pháp lên tới 72 tỷ $ một năm, bằng 20% giá trị giao dịch tính theo USD
- 8 tỷ $ giá trị Bitcoin bất hợp pháp đang được nắm giữ tại thời điểm nghiên cứu
- 51 % số lượng Bitcoin là bất hợp pháp nếu xét về quá khứ
Qua những con số này, chúng ta có thể thấy được thị trường bất hợp pháp (darkweb, deepweb) đã tạo ra tác động lớn đến giá trị của nội tại của Bitcoin. Họ có thói quen sử dụng Bitcoin làm công cụ thanh toán cho các hoạt động mua bán, Bitcoin được sử dụng phổ biến hơn các đồng tiền ẩn danh khác và đó chính là giá trị thương hiệu của Bitcoin. Các chuyên gia của Đại học Công nghệ Sydney khi hoàn tất bài nghiên cứu đã kết luận rằng :
"Nghiên cứu này đã giúp hiểu thêm về giá trị nội tại của Bitcoin, nghiên cứu đã cho thấy rằng một nhân tố quan trọng cấu thành nên giá trị của Bitcoin chính là hệ thống thanh toán được sử dụng giúp thuận tiện hơn cho các giao dịch bất hợp pháp".
Tuy nhiên hiện này những cá nhân giao dịch bất hợp pháp đang chuyển từ sử dụng Bitcoin sang sử dụng Monero và Zcash.
Giá trị lịch sử
Theo quan điểm của tôi, một nhân tố khác hình thành nên giá trị nội tại của Bitcoin đó là giá trị lịch sử. Bitcoin ra đời gắn liền với một hoàn cảnh lịch sử rất đặc biệt và chính Bitcoin cũng đã tạo nên một cuộc cách mạng mang tính lịch sử và người tạo ra Bitcoin - Satoshi Nakamoto cũng đã trở thành một nhân vật lịch sử.
Bitcoin được sinh ra ngay sau cuộc khủng hoảng tài chính lớn nhất thế giới kể từ khi thế kỷ 21 bắt đầu, Bitcoin sinh ra với một hy vọng thay đổi nền công nghiệp tài chính của thế giới, mang của cải trả lại cho các cá nhân, một công nghệ mới được sinh ra với một hi vọng về tương lai công bằng hơn, ai cũng có tiếng nói của chính mình. Mục đích sinh ra của Bitcoin là vô cùng cao cả và không có đồng tiền ảo nào trên thị trường có được thứ giá trị lịch sự, giá trị niềm tin ấy và có thể nói Bitcoin đại diện cho một giá trị tín ngưỡng. Chính vì thế tôi có thể kết luận giá trị lịch sử của Bitcoin là một trong những biến số hình thành nên giá trị nội tại của nó.
*Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả.
Theo Farrier