Ước vọng thành thất vọng

Theo tờ trình ngày 17/5/1996 của UBND TP.HCM xin phê duyệt quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/5.000, chức năng khu ĐTM Thủ Thiêm là trung tâm giao dịch, thương mại, tài chính, dịch vụ, văn hóa, du lịch, là đầu mối giao lưu trong nước và quốc tế; là khu đô thị mới có cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở hiện đại... 

Trên cơ sở tờ trình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định 367 năm 1996 phê duyệt quy hoạch xây dựng KĐT Thủ Thiêm rộng 930ha với 7 phân khu chức năng. Lần lượt là khu trung tâm thương mại, tài chính, dịch vụ  dọc hai trục đại lộ trung tâm Đông - Tây; khu trung tâm hội chợ triển lãm quốc tế ở phía nam bán đảo; khu nhà ở cao cấp phía bắc bán đảo; khu trung tâm văn hóa, du lịch, giải trí phía nam và dọc sông Sài Gòn; công viên trung tâm; khu trung tâm hành chính; khu tái định cư rộng 160ha…

Qua nhiều thay đổi, xin điều chỉnh, đến năm 2005 UBND TP đã ra quyết định điều chỉnh quy hoạch chung tỷ lệ 1/5.000 để phù hợp với “thực tế”. Một quyết định được cho là  trái thẩm quyền khi khẳng định “ quyết định này thay thế quyết định 367, năm 1996  của Thủ tướng Chính phủ …”

Bản đồ tám phân khu Thủ Thiêm  

Đến năm 2012, UBND TP.HCM một lần nữa phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch tỷ lệ 1/2.000, KĐT Thủ Thiêm. Quy hoạch lần này chia KĐT Thủ Thiêm thành 8 phân khu chức năng: Khu vực lõi trung tâm được chia thành khu chức năng số 1 và 2; khu dân cư phía bắc là khu chức năng số 3 và 4; khu dọc đại lộ Đông - Tây là khu chức năng số 5 và 6; khu chức năng số 7 bao gồm khu dân cư phía đông, khách sạn nghỉ dưỡng và bến du thuyền; khu chức năng số 8 là toàn bộ vùng châu thổ phía nam.

Các công trình quan trọng trong dự án là trường học, nhà bảo tàng, trung tâm hội nghị triển lãm, khu ngập nước phía nam, trồng đước, dành cho giao thông thủy và bảo tồn... Nhưng qua nhiều năm phát triển, các chuyên gia cũng như cư dân Thủ Thiêm thất vọng khi những công trình mọc lên đầu tiên ở Thủ Thiêm không phải là các công trình đã được người dân TP mong đợi như: nhà hát - công viên trung tâm, trung tâm trưng bày triển lãm hay quảng trường trung tâm… mà là các dự án bất động sản, biệt thự, nhà ở để bán… của các doanh nghiệp. Việc này đã biến ước vọng về một khu ĐTM hiện đại thành một tấm da beo loang lổ, phá nát quy hoạch mơ ước như ban đầu, gây ra nỗi bức xúc lớn cho cư dân Thủ Thiêm.

Nỗi buồn lòng dân 

Theo kết luận thanh tra của Thanh tra TP.HCM năm 2008, trong quá trình quy hoạch và xây dựng khu ĐTM Thủ Thiêm, đã có nhiều dự án ăn theo Thủ Thiêm lên đến gần 170ha.

Tại ba phường: Bình An, Bình Khánh và  An Lợi Đông có 64 dự án khu dân cư, khu du lịch, văn phòng làm việc... với tổng diện tích 169ha cho các nhà đầu tư. Đáng nói, có 51 dự án có quyết định giao đất của UBND TP.HCM  sau khi có quyết định 367 của Thủ tướng năm 1996. 

Đây chính là lý do đã khiến diện tích đất của dự án KĐT Thủ Thiêm bị thu hẹp lại, không đúng theo phê duyệt  ban đầu của Thủ tướng và cũng là nguyên nhân khiến các khu tái định cư bị dạt ra rìa quận 2…

Ông Lê Văn Lung, một cư dân Thủ Thiêm bị giải tỏa trắng cho hay, chính vì quy hoạch “mập mờ”, giao đất cho các dự án ăn theo khiến diện tích khu ĐTM Thủ Thiêm bị thu hẹp. Từ đó, UBND TP.HCM đã có một quyết định “động trời” năm 2005 thay thế quyết định 367 của Thủ tướng năm 1996. (Đồng thời, đi liền với các động thái “lấy” đất ngoài ranh giới quy hoạch của nhiều cư dân Thủ Thiêm, đẩy chúng tôi  trở thành người vô gia cư với hành trình nhiều năm đòi công lý đến kiệt quệ sức khỏe, khánh kiệt gia sản,gia đình ly tán). ông Lung bức xúc nói.

Bức xúc của hàng trăm hộ dân Thủ Thiêm lên đến đỉnh điểm tại buổi tiếp xúc cử tri ngày 9/5 của đại biểu Quốc hội TP.HCM. Ở đó những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt của những người dân đã qua hai màu tóc gần đất, xa trời. Họ bức xúc vì 1m² đất chỉ đền bằng 3 tô phở, đất ngoài ranh giới quy hoạch lại bị giải tỏa trắng…

Trả lời với báo chí về câu chuyện Thủ Thiêm, cựu Chủ tịch UBND TP.HCM Võ Viết Thanh cho biết: “Tôi từng nói thẳng với những người có trách nhiệm ở thành phố là tại sao lại đập hết nhà người dân như thế này. Ảnh hưởng tới rất nhiều hộ dân, trong khi chỉ thu hồi khoảng 20-30 ha. Đó là chưa kể những người dân đã giúp hình thành cuộc sống ở Thủ Thiêm, họ quen với việc giao thương truyền thống, giờ đưa hết lên các tòa nhà cao tầng, thì họ lấy cái gì sống…

Ông Võ Viết Thanh- Nguyên Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh và tấm bản đồ Thủ Thiêm  

Ở Thủ Thiêm bây giờ, cứ khoét lõm ra để xây cao tầng, bất kể mật độ dân số là bao nhiêu. Mình phát triển là phải vì dân, vì dân thì phải nghĩ xem mật độ dân số có đủ thêm người nữa không. Sinh sản tự nhiên đã quá tải rồi. Chưa kể là có những công ty, mà nhất là công ty quốc doanh, họ lắm nhà kho, nhà xưởng, đặt ở toàn những mảnh đất vàng đã làm biến dạng hết quy hoạch”.

Để đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP.HCM đã mất hàng nhiều năm để giải tỏa  gần như toàn bộ bán đảo Thủ Thiêm, khoảng 15.000 hộ dân đã di dời để nhường chỗ cho "Siêu dự án" này. Thành phố cũng đã huy động gần 30.000 tỷ đồng để chi trả bồi thường, tái định cư, song vẫn còn để lại nhiều bức xúc trong dư luận đặc biệt là cư dân Thủ Thiêm.

                                                                                                     Khuất Đại Nam