Tổ chức trung gian chưa thể hiện được chức năng, nhiệm vụ

Theo Bộ KH&CN, thời gian qua đã có nhiều hoạt động, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để tạo các cơ chế khuyến khích, hỗ trợ hoạt động liên kết công - tư thực hiện các dự án đầu tư đổi mới công nghệ, xác lập quyền sở hữu công nghiệp, công nhận, đăng ký lưu hành sản phẩm mới, công nghệ mới cho tổ chức, cá nhân thương mại hóa kết quả nghiên cứu...

Nhờ đó, thị trường KH&CN đã bước đầu phát huy vai trò cầu nối, gắn kết hoạt động KH&CN với sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, hiện nay công tác phát triển thị trường KH&CN vẫn còn gặp những khó khăn khi mối liên kết giữa nghiên cứu với thị trường, nhà khoa học với doanh nghiệp còn yếu.

Điều này một phần đến từ vai trò của các tổ chức trung gian chưa thể hiện được chức năng kết nối cung cầu, đồng thời hoạt động tư vấn chuyển giao công nghệ còn mờ nhạt.

Các tổ chức trung gian chưa đủ mạnh có thể thúc đẩy hoạt động sáng tạo, kết nối với các quỹ đầu tư mạo hiểm, các doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tăng trưởng nhanh, các viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức tài chính, nhà sáng tạo...

Theo các chuyên gia, tổ chức trung gian có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường KH&CN, đặc biệt đối với các nước đang phát triển như Việt Nam.

Phát triển các tổ chức trung gian của thị trường KH&CN được Đảng, Nhà nước quan tâm và ưu tiên phát triển, tuy nhiên, các tổ chức trung gian của thị trường KH&CN Việt Nam trong thời gian qua phát triển chưa đồng đều và còn có những hạn chế nhất định.

Tạo sức bật thế nào?

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH&CN (Bộ KH&CN) cho biết, Chương trình Phát triển thị trường Khoa học và Công nghệ đến năm 2020 (Chương trình 2075) khi được thực hiện đã có hơn 25 sản phẩm được đăng ký quyền sở hữu trí tuệ; hơn 1200 hợp đồng được ký kết với giá trị gần 1.000 tỷ đồng; tổ chức 1000 phiên kết nối cung cầu, kết nối đầu tư cho hơn 5.000 tổ chức ...

Mặc dù đã đạt được một số thành tựu, nhưng Chương trình 2075 còn một số hạn chế. Nguyên nhân là do các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện nhiệm vụ trong Chương trình chưa bao quát được đầy đủ nội dung và hoạt động của thị trường KH&CN;

Mạng lưới tổ chức trung gian thị trường KH&CN đang trong giai đoạn hình thành, còn chưa đồng bộ, năng lực chưa cao; Các cơ chế, chính sách hiện hành chưa thực sự đặt doanh nghiệp ở vị trí trung tâm của hoạt động đổi mới sáng tạo...

Còn TS. Tạ Bá Hưng – Chủ nhiệm Ban điều hành Chương trình 2075 cho rằng, các chính sách phát triển tổ chức trung gian của thị trường KH&CN chưa tạo ra động lực thúc đẩy các bên liên quan tham gia phát triển thị trường KH&CN. Trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển thị trường KH&CN  thì các tổ chức trung gian không chỉ là do Nhà nước tạo ra, mà cần phải có sự vào cuộc của nhiều tổ chức khác và cần phải có các chính sách phù hợp hỗ trợ thúc đẩy phát triển tổ chức trung gian.

Theo PGS.TS. Lê Trung Thành, Viện trưởng Viện Đào tạo Sau đại học, trường Đại học Kinh tế Quốc Dân, cần sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các chính sách để thúc đẩy các tổ chức trung gian phát triển, qua đó hình thành mạng lưới các tổ chức đủ năng lực kết nối các chủ thể trên thị trường KH&CN.

Bên cạnh đó phải có cơ chế, chính sách hỗ trợ từ nguồn ngân sách Nhà nước để xây dựng hạ tầng công nghệ,. Qua đó hỗ trợ hoạt động của các tổ chức trung gian. Trụ cột sẽ là các sàn giao dịch công nghệ quốc gia, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia, tổ chức đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho tổ chức trung gian...

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, Nhà nước cần hỗ trợ việc xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên gia công nghệ, dữ liệu các tổ chức trung gian chuyên nghiệp trên thị trường KH&CN. Qua đó có thể tư vấn về công nghệ, pháp lý, hỗ trợ kết nối cung - cầu, hỗ trợ gọi vốn để hoàn thiện công nghệ, đánh giá, định giá, giám định công nghệ, tư vấn sở hữu trí tuệ và các dịch vụ về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, ký kết hợp đồng, đào tạo và các dịch vụ sau giao dịch công nghệ.

Bên cạnh đó cũng cần hoàn thiện các chứng chỉ hành nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để hình thành các tổ chức trung gian công nghệ, cùng với đó là thúc đẩy việc số hóa, liên kết, liên thông các tổ chức trung gian công nghệ ở Việt Nam với các tổ chức trung gian công nghệ ở khu vực và thế giới.

Minh Quân