Ví dụ về những công trình, dự án bị chậm tiến độ trên khắp cả nước không hiếm. Như tại Hiệp Hoà, Bắc Giang, anh Tùng, một người dân xã Xuân Cẩm chia sẻ, Cầu Xuân Cẩm - Bắc Phú qua sông Cầu nối TP. Hà Nội với tỉnh Bắc Giang đã hoàn thành từ năm 2020 nhưng phải đến tháng 4/2024 mới có thể sử dụng do thiếu đường dẫn phần đầu cầu ở huyện Sóc Sơn.

“Bao thế hệ sinh sống tại xã Xuân Cẩm muốn sang bên kia sông phải đi đò nên khi cầu được xây dựng, tôi và người dân mừng lắm, dù có chút hụt hẫng, thậm chí là bức xúc khi công trình bị trì trệ nhiều năm”, anh Tùng nói.

Hay cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu dài gần 54 km nối tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu với tổng mức đầu tư lên tới gần 18.000 tỷ đồng được chia làm 3 dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 1 do UBND tỉnh Đồng Nai làm chủ quản dài 16 km; thành phần 2 dài 18,2km do Bộ Giao thông Vận tải làm chủ quản; thành phần 3 dài 19,5 km do UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu làm chủ quản.

Khởi công từ tháng 6/2023 nhưng sau hơn một năm thi công, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đoạn Bà Rịa - Vũng Tàu đã dần thành hình với nhiều đoạn đường được cấp phối đá dăm, lăn nền, trải nhựa tuy nhiên phía Đồng Nai chỉ đạt 10% tiến độ.

Mới đây, Ban quản lý dự án 85 đã có báo cáo Bộ Xây dựng về tình hình triển khai dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu. Đến nay tỉnh Đồng Nai đã bàn giao 87% tổng diện tích.

Mặt bằng và công tác di dời hạ tầng kỹ thuật diễn ra chậm cùng với thiếu đất đắp, bãi đổ thải đã gây khó khăn; nhà thầu không thể triển khai thi công đồng loạt theo kế hoạch.

Dự án thành phần 3 do UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là cơ quan chủ quản có tiến độ nhanh nhất, sản lượng thi công đã đạt khoảng 71%. Đảm bảo tiến độ cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác đồng bộ năm 2026 theo yêu cầu của nghị quyết Quốc hội và Chính phủ.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc các dự án không bảo đảm tiến độ sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế xã hội. Ngoài việc lãng phí tài nguyên, tăng chi phí, giảm hiệu quả đầu tư, ảnh hưởng tới kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thì tác động tiêu cực tới sự phát triển xã hội là không nhỏ.

Nhưng thiệt hại lớn nhất về mặt tinh thần là làm giảm niềm tin của người dân vào tính hiệu lực, hiệu quả của bộ máy Nhà nước. Quá nhiều thủ tục, quá nhiều khâu trung gian,... khiến cho công tác quản lý gặp nhiều khó khăn và là nguyên nhân không nhỏ dẫn tới sự trì trệ.

Theo TS Lê Trung Kiên - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, việc bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh còn mở rộng không gian phát triển và phát huy tối đa những điều kiện, động lực thúc đẩy phát triển vùng, phát triển địa phương mà không có rào cản hành chính hay phân định, phân khu nhỏ lẻ như hiện nay.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo và Công luận, Chuyên gia giao thông TS. Nguyễn Xuân Thủy đánh giá, các dự án giao thông bị chậm tiến độ, đội vốn gây ra những hệ lụy xấu. Nguyên nhân là do bộ máy vận hành của các chủ đầu tư, ban quản lý dự án còn hạn chế.

Ví dụ như trong đàm phán hợp đồng một số dự án còn nhiều sơ hở, chưa ràng buộc được trách nhiệm các bên; các chỉ tiêu quan trọng nhất như chất lượng công trình, thời gian hoàn thành, vấn đề tài chính,... chưa được quy định cụ thể, rõ ràng.

“Thời gian tới, việc quản lý các dự án cần phải xây dựng chi tiết cụ thể để khi xảy ra vấn đề đội vốn, chất lượng kém, thời hạn hoàn thành không đúng tiến độ phải quy được trách nhiệm. Phải lựa chọn được những người quản lý tốt, nhà thầu chất lượng.

Việc sáp nhập đơn vị hành chính cũng góp phần tập trung nguồn lực, giảm bớt đầu mối để bảo đảm tiến độ dự án. Tuy nhiên yếu tố kiên quyết vẫn phải là con người”, TS. Nguyễn Xuân Thủy đề cập.

Thế Anh