Kết luận Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội và Uỷ ban thường vụ Quốc hội năm 2022”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là hội nghị trực tuyến toàn quốc đầu tiên trong nhiệm kỳ này để triển khai công tác giám sát của Quốc hội; thống nhất nhận thức, thống nhất hành động từ Trung ương đến địa phương, từ cơ quan này với cơ quan khác, bảo đảm phối hợp “dọc – ngang - trên – dưới – trong – ngoài”.

Việc thống nhất được nhận thức và hành động sẽ giúp công tác tổ chức giám sát đạt được kết quả như mong muốn với những mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra nói chung trong quy định pháp luật về công tác giám sát của Quốc hội, cũng như trong 4 chuyên đề giám sát cụ thể của năm 2022.

Theo Chủ tịch Quốc hội, các ý kiến tham luận và phát biểu đều đồng tình, đánh giá cao các kế hoạch chi tiết và sáng kiến tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc; cho rằng, có nhiều đổi mới, chất lượng chuẩn bị các kế hoạch chi tiết của các chuyên đề rất kỹ lưỡng. Đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các bộ, ngành đều cho rằng các chuyên đề giám sát lần này do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn, quyết định đều rất đúng, rất trúng và hết sức quan trọng.

Cụ thể như đối với các vấn đề về phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân;… đều được rà soát, lựa chọn, chuẩn bị kỹ lưỡng. Do đó, làm tốt các chuyên đề giám sát này thì sẽ tạo ra bước chuyển biến mới trong công tác giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội; sẽ tạo ra những chuyển biến rõ rệt trong từng lĩnh vực thuộc phạm vi và đối tượng giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Nhấn mạnh vấn đề quan trọng là tổ chức thực hiện, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trách nhiệm đầu tiên, trực tiếp là của các Đoàn giám sát. Hiện nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thành lập các Đoàn giám sát, bao gồm cả các thành viên khác là chuyên gia và đại diện các cơ quan hữu quan. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị các đồng chí Trưởng đoàn và các thành viên nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấp hành nghiêm các quy định của Luật Hoạt động giám sát và các quy chế, quy định pháp luật khác có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, trước đây có tình trạng một đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban có thể tham gia từ 2 đến 3 Đoàn giám sát, nhưng lần này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban chỉ tham gia duy nhất một Đoàn để tập trung thực hiện nhiệm vụ, không có chuyện “đánh trống, ghi tên”, đã là thành viên Đoàn giám sát thì từng cá nhân phải làm đến nơi, đến chốn; phát huy tinh thần trách nhiệm, tham gia đầy đủ các hoạt động theo yêu cầu của Luật cũng như yêu cầu của Đoàn giám sát; lắng nghe ý kiến của chuyên gia, các nhà khoa học, ý kiến của nhân dân, phải nghe bằng nhiều kênh, nhiều tai, trung thực, khách quan.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, các thành viên cũng như Trưởng, Phó Đoàn giám sát phải có bản lĩnh, dám nói thẳng, nói thật. Giữa “xây” và “chống” thì xây vẫn là căn bản, lâu dài; chống là quyết liệt, triệt để. Chúng ta phải phát huy được những mô hình tốt những cách làm hay, gương người tốt, việc tốt để nhân rộng ra; không phải là chỉ là tìm ra những khuyết điểm, sai phạm. Phải đánh giá cân bằng, khách quan để tiếp tục hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật, tiếp tục đẩy mạnh khâu tổ chức thực hiện để mọi việc tốt hơn, góp phần cho phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng đất nước, đảm bảo đạt được mục tiêu của giám sát.

Đối với Hội đồng nhân dân và Đoàn đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là hai chủ thể độc lập khác nhau, có chức năng, nhiệm vụ được điều chỉnh bởi các khung khổ pháp lý khác nhau. Về nguyên tắc, Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân có ý kiến độc lập và có kế hoạch tham gia Đoàn giám sát theo kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân phải phối hợp chặt chẽ với nhau. Cách làm phải hết sức linh hoạt.

Đối với từng Bộ, ngành và cơ quan chức năng từ Trung ương, địa phương, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần chủ động theo kế hoạch chi tiết đã được giao, kịp thời kiến nghị, đề xuất với các Đoàn giám sát những vấn đề phát sinh, vấn đề liên quan; cung cấp thông tin; phải phối hợp rất tốt thì mới làm tốt được.

Đối với Kiểm toán nhà nước, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần sớm triển khai lập các báo cáo tổng hợp và cung cấp các báo cáo chuyên đề cho các Đoàn giám sát. Với kết quả kiểm toán 5 năm vừa qua, “kho tài liệu” của Kiểm toán Nhà nước hết sức phong phú. Tất cả các lĩnh vực đều đã có giám sát, tiến hành tích hợp, tổng hợp, phân tích, đánh giá thành các báo cáo chuyên đề cung cấp cho Đoàn giám sát; đồng thời, bổ sung vào kế hoạch kiểm toán năm 2021, 2022 nhiệm vụ cho các kiểm toán chuyên ngành khu vực bám sát những nội dung, chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Kiểm toán Nhà nước khu vực cố gắng hỗ trợ cho Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân trong công tác giám sát.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các Đoàn giám sát kịp thời có báo cáo về tiến độ, rà soát các vấn đề phát sinh thường xuyên có giao ban nội bộ và có thể báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải quyết những khó khăn, vướng mắc hoặc những vấn đề phát sinh trong quá trình giám sát, thậm chí có những vấn đề còn phải điều chỉnh về chương trình, kế hoạch cũng như những mục tiêu trọng điểm vì quá trình làm  có thể phát sinh những vấn đề mới, có vấn đề mà cần phải mở rộng, đi sâu hơn. Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các địa phương đảm bảo các điều kiện kinh phí cho hoạt động giám sát theo quy định; đảm bảo chế độ sử dụng chuyên gia đã có; hướng dẫn nghiệp vụ cho các địa phương.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan truyền thông, báo chí, bao gồm các cơ quan báo chí của Quốc hội và các cơ quan báo chí ở Trung ương và địa phương tham gia sâu rộng vào quá trình giám sát của Quốc hội, kể cả thông tin truyền thông, cung cấp thông tin liên quan đến các chủ đề này. Theo Chủ tịch Quốc hội, báo chí là kênh rất có giá trị, một mặt cung cấp thông tin, truyền thông về hoạt động giám sát nhưng mặt khác cũng cung cấp, phản ánh thông tin về những nơi, những địa điểm mà các Đoàn giám sát có thể phải có tổ chức giám sát trực tiếp ngoài giám sát tổng hợp